عفونت ریه چیست و چه می‌دانید؟!
افراد معمولا زمانی به عفونت ریه مبتلا می‌شوند که ویروس، باکتری یا قارچ وارد ریه آن‌ها شود. سلول‌های ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت به مجاری هوایی می‌روند و باعث التهاب می‌شوند. داین بیماری باعث درد قفسه سینه، مشکل در تنفس، سرفه، خس خس سینه و تب می‌شود. اینیماری معمولا ناشی از ذات الریه، آنفولانزا، کووید-۱۹، سرماخوردگی و سایر بیماری‌های دستگاه تنفسی فوقانی است. اکثر عفونت‌های که ریه را درگیر می‌کنند با آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضد ویروسی درمان می‌شوند و عفونت‌های خفیف معمولا خود به خود برطرف می‌شوند. در برخی موارد، احتمال دارد که عفونت شدید باشد و منجر به بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ شود. در این مقاله انواع مختلف عفونت در ریه را بررسی خواهیم کرد. برای آشنایی با علائم، علل، و درمان‌های عفونت ریه تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
عفونت ریه چیست؟
عفونت‌های ریه بیماری‌هایی هستند که با باکتری‌ها و ویروس‌های مختلف در ریه‌ها جمع شده و مشکلاتی را ایجاد می‌کنند. این مسئله می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری در کودکان و افراد مسن با سیستم ایمنی ضعیف شود. برخی از بیماران به دلیل التهاب ریه دچار مشکلات تنفسی می‌شوند. در موارد غیر شدید، علائم بیماری بسیار دیر ظاهر می‌شود و معمولاً باعث سرفه و درد قفسه سینه می‌شود. با این حال، ممکن است در بیماران مسن شدیدتر باشد و در چنین مواردی برای درمان نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان باشد.
درمورد عوارض عفونت ریه نیز بخوانید!
انواع عفونت ریه
عفونت‌های ریه بسته به اینکه چگونه بر ریه‌ها و راه‌های هوایی تاثیر می‌گذارند به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. برخی از ارگانیسم‌ها بیشتر احتمال دارد که نوع خاصی از عفونت ریه را ایجاد کنند، اما ممکن است برخی از آن‌ها همپوشانی داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از ویروس‌ها می‌توانند باعث برونشیت و ذات الریه شوند.
- ذات الریه
- آنفولانزا
- کووید و سایر ویروس‌های کرونا
- سرماخوردگی
- انواع دیگر عفونت ریه
- برونشیت
- برونشیولیت
- انتروویروس
- کروپ
- سیاه سرفه
- بیماری سل
ذات الریه
ذات الریه نوعی عفونت ریه است که بر کوچکترین راه‌های هوایی (آلوئول ها) را که در آن تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن انجام می‌شود، تاثیر می‌گذارد. این باری ممکن است یک بیماری خفیف باشد که به راحتی در خانه درمان می‌شود، اما همچنین می‌تواند یک عفونت خطرناک باشد که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. علائم ذات الریه شامل سرفه همراه با خلط یا سرفه خونی، تب بالا، درد قفسه سینه، تپش قلب و تنفس سریع باشد.
آنفولانزا
آنفولانزا یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ریه است. هر دو ویروس آنفولانزای A و آنفلوانزای B از راه قطراتی که هنگام سرفه، عطسه یا حتی صحبت کردن از بدن خارج می‌شوند، پخش می‌شوند. به همین دلیل است که آنفولانزا بسیار مسری است. این بیماری معمولاد باعث گلودرد، آبریزش بینی، تب، لرز، بدن درد، سرفه و خستگی می‌شود.
کووید و سایر ویروس‌های کرونا
همه‌گیری کووید ۱۹ مردم را نسبت به کروناویروس‌ها بیشتر آگاه کرد، اما عامل ایجاد کووید (SARS-CoV-2) تنها یکی از چندین ویروس کرونا است که انسان‌ها را مبتلا می‌کند. سایر بیماری‌های تنفسی در انسان که توسط کروناویروس‌ها ایجاد می‌شوند، سندرم حاد تنفسی شدید (SARS) و سندرم تنفسی خاورمیانه یا مرس (MERS) هستند.
سرماخوردگی
سرماخوردگی عامل ۶۰ تا ۸۰ درصد غیبت‌های مدرسه در کودکان و ۳۰ تا ۵۰ درصد غیبت‌های شغلی در بزرگسالان است. در طول شش سال اول زندگی، کودکان به طور متوسط سالانه شش تا هشت بار دچار سرماخوردگی می‌شوند. این بیماری در اکثر افراد بزرگسال، به سه تا چهار بار در سال کاهش می‌یابد.
برونشیت
برونشیت نوعی عفونت در راه‌های هوایی بزرگ (نایژه‌ها) است که بین نای و راه‌های هوایی کوچکتر حرکت می‌کنند. این بیماری معمولا در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود. اما، حدود ۱٪ تا ۱۰٪ موارد ابتلا به بیماری، مربوط به عفونت‌های باکتریایی می‌شوند.
همچنین در مورد برونشیت در کودکان نیز بخوانید.
برونشیولیت
برونشیولیت، بیماری و عفونت راه‌های هوایی کوچکتر (برونشیول‌ها) بین برونش‌های بزرگتر و آلوئول‌های کوچک است. این بیماری در کودکان زیر دو سال بسیار شایع است و به عنوان علت اصلی بستری شدن نوزادان در سال اول زندگی به حساب می‌آید. معمولا اکثر کودکان در صورت ابتلا به این بیماری نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. پس از بهبودی، کودکانی که به این بیماری مبتلا شده اند، در دوران کودکی و حتی در بزرگسالی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم هستند.
انتروویروس
انتروویروس‌های غیر فلج اطفال، گروهی از ویروس‌های رایج هستند که باعث عفونت در ریه می‌شوند. این ویروس‌ها همچنین باعث بیماری دست، پا و دهان (انتروویروس A۷۱) و عفونت‌های شدید در سایر قسمت‌های بدن مانند میوکاردیت می‌شوند. همچنین (التهاب قلب)، مننژیت (التهاب لایه محافظ اطراف مغز) و آنسفالیت (عفونت یا التهاب مغز) دیگر بیماری‌هایی هستند که به دلیل این ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. عفونت‌های ریوی ناشی از انتروویروس اغلب با علائم سرماخوردگی مانند: تب، آبریزش بینی، بدن درد و گاهی بثورات پوستی شروع می‌شوند.
کروپ
بیماری کروپ، بر ساختارهای بالای ریه‌ها (حنجره و نای) تأثیر می‌گذارد، اما در برخی مواقع شش‌ها را نیز درگیر می‌کند. این بیماری در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است. کروپ معمولاً توسط ویروس‌ها، از جمله ویروس‌های سرماخوردگی معمولی و ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) ایجاد می‌شود. اما، در برخی شرایط عفونت باکتریایی نیز باعث ابتلا به این بیماری می‌شود. علائم کروپ معمولا تب خفیف، آبریزش بینی و سرفه‌های خشک که در شب بدتر می‌شوند، هستند.
سیاه سرفه
سیاه سرفه اغلب به عنوان نوعی عفونت ریه قابل پیشگیری با واکسن در نظر گرفته می‌شود، اما مردم هنوز هم به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری باعث بیماری خفیف تا شدید می‌شود و بیشتر برای نوزادان و کودکان خردسال خطرناک است. حدود ۵۰ درصد از نوزادان زیر ۱۲ ماه که سیاه سرفه می‌گیرند باید در بیمارستان بستری شوند. حدود یک چهارم نوزادان و کودکان خردسالی که سیاه سرفه می‌گیرند به ذات‌الریه مبتلا می‌شوند.
بر اساس گفته محققان very well health: کمتر (۰.۳٪) از بیماران مبتلا به سیاه سرفه، در آینده به آنسفالیت که از عوارض سیاه سرفه است، مبتلا می‌شوند.
بیماری سل
بیماری سل یک بیماری خطرناک است. این بیماری نوعی عفونت ریه به حساب می‌آید و در کشورهای در حال توسعه جهان شایع‌تر است. این بیماری توسط باکتری به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شود.
علائم عفونت ریه
عفونت‌های ریوی، صرف نظر از نوع یا علت اصلی ابتلا به آن، معمولا علامت و نشانه‌های خاصی را ایجاد می‌کنند. برخی از رایج‌ترین نشانه‌های عفونت ریه عبارتند از:
- سرفه: سرفه‌ای که خشک (غیرمولد – مخاط ایجاد نمی‌کند) یاتر (مولد) است. این نوع سرفه ممکن است که خفیف یا شدید باشد.
- تولید مخاط: مخاط معمولا مایع شفاف، زرد، سبز یا قهوه‌ای است و که برخی اوقات بدون بو است و در برخی شرایط بوی بدی دارد.
- خس خس سینه: خس خس سینه معمولا هنگام بازدم ایجاد می‌شود، اما گاهی اوقات هنگام نفس کشیدن (دم) نیز اتفاق می‌افتد.
- استریدور: صدایی شدیدتر از خس خس سینه است که هنگام نفس کشیدن اتفاق می‌افتد. استریدور با عفونت در مجاری هوایی بالای ریه‌ها، مانند نای شایع است.
- تب: درجه تب ممکن است پایین (کمتر از ۱۰۰ درجه فارنهایت) یا بسیار بالا باشد.
- لرز یا تشنج: لرز معمولا با بالا رفتن و پایین آمدن تب و عرق کردن ایجاد می‌شود.
- علائم تنفسی فوقانی: احتقان بینی، گلودرد، گرفتگی صدا، سردرد معمولاً با عفونت‌های ویروسی رخ می‌دهد.
سایر علائم احتمالی عفونت ریه عبارتند از:
- دردهای عضلانی (میالژی)
- درد مفاصل (آرترالژی)
- از دست دادن اشت‌ها
- خستگی
- تهوع و استفراغ
- اسهال
پیشرفت عفونت ریه چیست؟
پیشرفت عفونت ریه به این معنی است که فرد نمی‌تواند نفس بکشد. این وضعیتی است که در آن اکسیژن نمی‌تواند وارد بدن شود. در نبود اکسیژن، تولید انرژی متوقف یا کند می‌شود که در نهایت باعث مرگ بیمار می‌شود. هورمون‌های موجود در بدن که با عفونت مبارزه می‌کنند، در صورتی که عفونت با درمان آنتی‌بیوتیکی قابل‌درمان نباشد، اندام‌ها را از بین می‌برند.
علت عفونت ریه
عفونت‌های ریوی به علت‌های مختلف رخ می‌دهد. انواع مختلفی از ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها و میکروب‌ها از عوامل اصلی ابتلای افراد به عفونت‌های ریوی هستند. در بالا انواع عفونت های ریه را بررسی کردیم که این عفونت‌ها خود جزو دلایل عفونت‌های ریوی به حساب می‌آیند. به صورت کلی شایع‌ترین علت‌های این عفونت‌ها عبارتند از:
- عفونت ویروسی: ویروس‌های مختلف، از جمله ویروس آنفلوآنزا (انفلوآنزا) و ویروس تنفسی سینسیتیال (RSV)، باعث ایجاد عفونت در ریه می‌شوند. این نوع عفونت‌ها معمولاً در فصل‌های سرما و بهار شایع‌تر هستند.
- عفونت باکتریایی: باکتری‌های مختلف، از جمله باکتری‌های استرپتوکوکوس پنومونیه (عامل اصلی آتش‌سوزی ریه)، هموفیلوس آنفلوآنزا، و باکتری‌های مایکوپلاسما و کلامیدیا مهم‌ترین عوفنت‌های باکتریایی هستند.
- عفونت قارچی: قارچ‌ها نیز می‌توانند باعث عفونت‌های ریوی شوند. به عنوان مثال قارچ پنوموسیستیس کارینی از جمله قارچی است که باعث عفونت در می‌شود.
- عوامل غیر عفونی: علاوه بر عفونت‌ها، عوامل غیر عفونی مانند: آلرژی، تنفس در محیط‌های آلوده، تنفس مواد خارجی مضر (مانند گازها و گرد و غبار) و آسیب مستقیم به ریه نیز منجر به عفونت و التهاب ریه می‌شوند.
در برخی افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، عفونت‌های ریوی به راحتی ایجاد می‌شوند. همچنین، افراد مسن، افرادی که دارای بیماری‌های مزمن مانند: دیابت، بیماری قلبی و کلیه، بیماری ریوی مزمن و سیستم ایمنی ضعیف هستند، در معرض خطر بیشتری برای عفونت ریه قرار دارند.
تشخیص عفونت ریه
برای تشخیص عفونت‌های ریوی، معاینات و آزمایشات مختلفی انجام می‌شود. علاوه بر اشعه ایکس، آزمایش تنفس و نمونه خون به تشخیص صحیح بیماری کمک می‌کند.
برای تشخیص عفونت‌های ریوی، علائم، اطلاعات به دست آمده در معاینه و عکس رادیولوژی قفسه سینه کافی است. مهم‌ترین معیار برای تشخیصی عفونت‌های ریه، تشخیص از طریق رادیولوژی است. حتی اگر هیچ یافته معمولی مانند سرفه در گروه‌های در معرض خطر وجود نداشته باشد، عفونت ریه قطعاً باید بررسی شود. گروه‌های در معرض خطر شامل بیماران بالای ۶۵ سال یا مبتلا به COPD، نارسایی قلبی، دیابت، بیماری مزمن کلیوی، بیماری مزمن ریوی، یافته‌های غیر تنفسی مانند: تب، خستگی، بی‌اشتهایی، میالژی و گیجی هستند. عفونت‌های ریوی معمولا توسط پزشک متخصص تشخیص داده می‌شود. پس از گوش دادن به ریه‌های شما، پزشک مواردی مانند: سواب بینی یا گلو، نمونه‌ای از موادی که سرفه می‌کنید (خلط) و خون را بررسی می‌کنید. بررسی این مایعات به شناسایی علت اصلی عفونت کمک می‌کند. سایر آزمایش‌ها به علت عفونت، شدت علائم و اینکه آیا شرایط یا بیماری‌های دیگری وجود دارد یا خیر، بستگی دارد.
در زیر تشخیص عفونت ریه به روش برونکوسکوپی، توسط دکتر اردا کیانی در بیماری که به علت گیر کردن تخمه سه بار دچار عفونت شده را مشاهده کنید.
درمان عفونت ریه
درمان عفونت ریه بستگی به این دارد که چه چیزی باعث ایجاد عفونت شده و عفونت چقدر شدید است. همچنین وجود بیماری‌های دیگر و برخی شرایط بر نوع روش درمان تاثیر دارند. پس از تشخیص، درمان به صورت همزمان با تشخیص شروع می‌شود. درمان اولیه برای عفونت‌های ریوی دارهای آنتی‌بیوتیک هستند. در شرایطی که عفونت به دلیل منشا باکتریایی رخ‌داده باشد، درمان بدون آنتی‌بیوتیک امکان‌پذیر نیست و آنتی‌بیوتیک‌ها به دوز و روش توصیه شده توسط پزشک استفاده می‌شوند. همچنین استفاده منظم از داروهایی که پزشک تجویز کرده، بسیار مهم است. ما به بیماران که در مراحل پیشرفته بیماری هستند، سرم می‌دهیم که در این صورت آنتی‌بیوتیک درمانی نیز به‌صورت داخل وریدی انجام می‌شود. بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی باید با اتصال به دستگاه اکسیژن درمان شوند. روش‌های درمان عفونت‌های ریوی عبارتند از:
- داروهای تجویزی و درمان بیمارستانی
- درمان عفونت ریه ویروسی
- درمان عفونت ریه باکتریایی
- درمان عفونت ریه قارچی و انگلی
داروهای تجویزی و درمان بیمارستانی
عفونت‌های باکتریایی ریه را می‌شود با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد، اما عفونت‌های ریوی ویروسی باید دوره خود را طی کنند. با این حال، افراد مبتلا به عفونت ریه به هر دلیلی، در صورت داشتن علائم شدید نیاز به درمان پزشکی دارند. به عنوان مثال، افرادی که با نوعی عفونت ریه دچار تنگی راه‌های هوایی می‌شوند، به داروهای استنشاقی که راه‌های هوایی را باز می‌کنند و کورتیکواستروئیدها برای کمک به التهاب نیاز دارند. افرادی که در اثر عفونت‌های ریوی دچار کاهش سطح اکسیژن (هیپوکسی) می‌شوند نیز به اکسیژن درمانی نیاز دارند و در موارد شدید، به دستگاه تنفس یا تهویه مکانیکی برای کمک به نفس کشیدن نیاز خواهند داشت.
در مورد علائم کمبود اکسیژن نیز بخوانید!
درمان عفونت ریه ویروسی
در عفونت‌های ریوی ویروسی، درمان به این معناست که ما به فرد کمک می‌کنیم تا در مدت زمان بهبودی علائم کمتری داشته باشد. عفونت ریه ناشی از ویروس را نمی‌توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. روش‌های مختلف درمان عفونت‌های ویروسی عبارتند از:
برای افراد مبتلا به آنفولانزای A، درمان با تامیفلو (اسلتامیویر) در صورت شروع زودهنگام درمان شدت و طول مدت عفونت را کاهش می‌دهد.
برای کودکان مبتلا به برونشیولیت ناشی از RSV، درمان آنتی بادی مونوکلونال انجام شود.
درمان‌های مختلفی برای کووید-۱۹ وجود دارد که در حال آزمایش هستند، اما ما هنوز در حال یادگیری هستیم که کدام درمان مناسب‌تر است. اگر پزشک تشخیص دهد که شما در معرض خطر عوارض جانبی هستید، از شما می‌خواهد که داروهای ضد ویروسی مصرف کنید.
درمان عفونت ریه باکتریایی
آنتی بیوتیک‌ها اصلی‌ترین درمان عفونت‌های باکتریایی ریه هستند. آنتی بیوتیکی که ما برای درمان شما توصیه می‌کنیم، به این بستگی دارد که کدام باکتری باعث عفونت شما شده است. در برخی موارد، ما قبل از اینکه جواب قطعی آزمایش‌ها مشخص شوند، توصیه می‌کنیم که برخی داروهای آنتی بیوتیک را مصرف کنید. زمانی که علت اصلی عفونت مشخص شود، با توجه به عامل اصلی عفونت، نوع آنتی بیوتیک نیز تغییر می‌کند.
بسته به میزان بیماری فرد، ما دارو را به صورت خوراکی (آنتی بیوتیک‌های خوراکی) یا به صورت تزریق وریدی برای بیمار تجویز می‌کنیم. زمان‌بندی مصرف داروها بسیار مهم است. به عنوان مثال، در مورد ذات الریه، مصرف آنتی بیوتیک‌ها باید در اسرع وقت شروع شوند.
درمان عفونت ریه قارچی و انگلی
برای درمان عفونت‌های ریوی که علت قارچی یا انگلی دارند، داروهای ضد قارچ مانند دیفلوکان (فلوکونازول Nizoral ( کتوکونازول) یا نوکسافیل (پوساکونازول) استفاده می‌شوند. عفونت ریه انگلی با داروهای ضد انگلی درمان می‌شود. داروی انتخابی برای درمان این نوع عفونت، به انگلی که باعث عفونت می‌شود بستگی دارد.
درمان عفونت ریه توسط دکتر کیانی
بهترین راه برای درمان عفونت‌های ریوی، مراجعه به دکتری با تجربه و ماهر در این زمینه است. ما با افتخار به شما دکتر اردا کیانی را معرفی می‌کنیم که یک پزشک عالی و متخصص در حوزه عفونت‌های ریوی هستند. دکتر اردا کیانی، با تجربه‌ای طولانی در زمینه پزشکی و تخصص در روش‌های تهاجمی ریه و برونکوسکوپی، به عنوان یکی از برترین پزشکان در این حوزه شناخته می‌شود. او رئیس بخش روش‌های تهاجمی ریه در انجمن قفسه صدری ایران است. او با بهره‌گیری از تجربه و تخصص خود قادر است عفونت‌های ریه را با استفاده از روش‌های پزشکی مدرن و با دقت بالا تشخیص دهد و درمان کند.
کلام پایانی
عفونت‌های ریوی بیماری‌های خطرناکی هستند که معمولا منشا ویریوسی، باکتریای، قارچی یا انگلی دارند. نوع درمانی که ما برای این عفونت‌ها استفاده می‌کنیم به عامل اصلی عفونت بستگی دارد. اگر بیماری‌های عفونی ریه درمان نشوند، معمولا باعث بروز بیماری‌های دیگر می‌شوند که اکثر این بیماری‌ها نیز خطرناک هستند. در بالا علائم عفونت‌های ریوی و انواع این فونت‌ها را بررسی کردیم، اگر هر کدام از این علائم را تجربه کردید، حتما باید توسط یک فوق تخصص ریه معاینه شوید. دکتر اردا کیانی فوق تخصص ریه یکی از برترین متخصصان در زمینه درمان بیماری‌های ریوی و درمان‌های تهاجمی و کم تهاجمی هستند که می‌توانید برای درمان به ایشان مراجعه کنید.
