بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) گروهی از بیماری‌های ریوی است که تنفس را دشوار می‌کند و به مرور زمان بدتر می‌شود. به طور معمول، راه‌های هوایی و کیسه‌های هوایی الاستیک یا کششی هستند. در حین دم، راه‌های هوایی هوا را به داخل این کیسه‌ها می‌کشند و مانند یک بادکنک کوچک پر از هوا هستند. با بازدم، کیسه‌ها تخلیه می‌شوند و هوا خارج می‌شود. با انواع بیماری‌های COPD، به دلیل یک یا چند مشکل، هوای کمتری به داخل و خارج راه‌های هوایی شما جریان می‌یابد. از جمله:

• راه‌های هوایی و کیسه‌های هوایی خاصیت ارتجاعی کمتری پیدا می‌کنند.
• دیوارهای بین بسیاری از کیسه‌ها از بین رفته است.
• دیواره‌های راه‌های هوایی ضخیم و ملتهب می‌شوند.
• راه‌های هوایی بیش از حد معمول مخاط تولید می‌کنند و ممکن است مسدود شوند.

معرفی انواع بیماری‌های COPD

بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) یک بیماری ریوی است که می‌توان آن را به عنوان ناتوانی در بازدم آسان هوایی که از طریق تنفس وارد ریه‌ها می‌شود، توضیح داد. دو فرایندی که باعث این وضعیت می‌شوند برونشیت مزمن و آمفیزم هستند.

1. آمفیزم : آلوئول های ریه و همچنین دیواره‌های بین آنها آسیب‌دیده اند و خاصیت ارتجاعی کمتری دارند.
2. برونشیت مزمن : پوشش مجاری هوایی به طور مداوم تحریک شده و ملتهب می‌شود و منجر به التهاب و مخاط می‌شود. اکثر افراد مبتلا به COPD آمفیزم و برونشیت مزمن دارند، اما شدت هر نوع بسته به فرد ممکن است متفاوت باشد.

همچنین بخوانید: برونشیت چیست و چگونه درمان می‌شود؟

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌های COPD هستند؟

عوامل خطر انواع بیماری‌های COPD عبارت‌اند از:

• سیگار کشیدن؛عامل خطر اصلی تا ۷۵ درصد از افراد مبتلا به COPD سیگار می‌کشند یا قبلاً سیگار می‌کشیدند.
• قرارگرفتن طولانی مدت در معرض سایر محرک‌های ریوی؛ از جمله دود دست‌دوم، آلودگی هوا، و بخارات شیمیایی و گردوغبار ناشی از محیط یا محل کار
• سن؛ اکثر افراد مبتلا به COPD زمانی که علائم آنها شروع می‌شود حداقل ۴۰ سال سن دارند
• ژنتیک؛  شامل کمبود آلفا-۱ آنتی تریپسین است که یک بیماری ژنتیکی است. همچنین، افراد سیگاری مبتلا به COPD در صورت داشتن سابقه خانوادگی COPD احتمال ابتلا به آن بیشتر است.
• آسم؛ افراد مبتلا به آسم بیشتر از کسانی که آسم ندارند در معرض خطر ابتلا به COPD هستند. اما اکثر افراد مبتلا به آسم COPD نخواهند داشت.

علائم انواع COPD چیست؟

ممکن است در ابتدا علائمی وجود نداشته باشد یا فقط خفیف باشد. با بدتر شدن بیماری، علائم آن معمولاً شدیدتر می‌شوند که ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سرفه‌های مکرر یا سرفه‌هایی که مخاط زیادی ایجاد می‌کند
• خس‌خس سینه
• صدای خش‌خش یا ساییدن هنگام نفس‌کشیدن
• تنگی نفس، به خصوص اگر از نظر بدنی فعال هستید
• احساس فشار در قفسه سینه

برخی از افراد مبتلا به COPD دچار عفونت‌های تنفسی مکرر مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شوند. در موارد شدید، COPD می‌تواند باعث کاهش وزن، ضعف در عضلات تحتانی و تورم در مچ پا یا ساق پا شود.

COPD چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص، متخصص ریه شما ممکن است از موارد زیر استفاده کند:

• سابقه پزشکی شما، از جمله سؤالاتی در مورد علائم 
• سابقه خانوادگی شما
• تست‌های آزمایشگاهی مختلف، مانند تست‌های عملکرد ریوی، عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه یا سی‌تی‌اسکن و آزمایش‌های خون

درمان COPD چیست؟

هیچ درمانی قطعی برای انواع بیماری‌های COPD وجود ندارد، اما درمان می‌تواند به کاهش و بهبود علائم کمک کند، پیشرفت بیماری را کاهش دهد و توانایی شما را برای فعال ماندن بهبود بخشد. همچنین درمان‌هایی برای پیشگیری یا درمان عوارض این بیماری وجود دارد. درمان‌ها شامل:

تغییرات سبک زندگی

• اگر سیگاری هستید، ترک مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای درمان COPD خود انجام دهید.
• از دود دست‌دوم سیگار و مکان‌هایی که ممکن است سایر مواد تحریک‌کننده ریه را تنفس کنید خودداری کنید.
• از پزشک خود یک برنامه غذایی که نیازهای تغذیه‌ای شما را برآورده می‌کند، بخواهید. همچنین بپرسید که چقدر می‌توانید فعالیت بدنی داشته باشید. فعالیت بدنی می‌تواند ماهیچه‌هایی را تقویت کند که به تنفس شما کمک می‌کند و سلامت عمومی شما را بهبود می‌بخشد.

دارودرمانی

برونکودیلاتورها داروهایی هستند که عضلات اطراف راه‌های هوایی را شل می‌‎کنند و به باز شدن آنها کمک می‌کند و تنفس را آسان تر می‌کند. بیشتر برونکودیلاتورها با دستگاه تنفسی استفاده می‌شوند. در موارد شدیدتر، استنشاق ممکن است حاوی کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب باشد.

واکسن آنفولانزا و ذات‌الریه پنوموکوکی: افراد مبتلا به COPD بیشتر در معرض خطر مشکلات جدی ناشی از این بیماری‌ها هستند.

اگر عفونت ریه باکتریایی یا ویروسی دارید، آنتی‌بیوتیک مصرف کنید

اکسیژن درمانی

 اگر COPD شدید و سطوح پایین اکسیژن در خون خود دارید از این روش استفاده می‌شود. اکسیژن درمانی می‌تواند به شما در تنفس بهتر کمک کند. ممکن است همیشه یا فقط در زمان‌های خاصی به اکسیژن بیشتر نیاز داشته باشید.

توانبخشی ریوی

برنامه‌ای که به بهبود رفاه افرادی که مشکلات مزمن تنفسی دارند کمک می‌کند، شامل:

• برنامه ورزشی
• آموزش مدیریت بیماری
• مشاوره تغذیه
• مشاوره روان‌شناسی

جراحی

معمولاً به عنوان آخرین راه حل برای افرادی که علائم شدیدی دارند که با دارو بهبود نیافته‌اند استفاده می‌شود. برای COPD که در درجه اول مربوط به آمفیزم است، جراحی‌هایی وجود دارد که:

• بافت آسیب‌دیده ریه برداشته می شود.
• فضاهای بزرگ هوایی (تاول) را که در هنگام ازبین‌رفتن کیسه‌های هوایی ایجاد می‌شوند، از بین می‌برند. این تاول‌ها می‌توانند در تنفس اختلال ایجاد کنند.

انجام پیوند ریه

 اگر COPD بسیار شدید دارید، ممکن است از پیوند ریه استفاده شود.

اگر مبتلا به COPD هستید، باید بدانید چه زمانی و از کجا برای علائم خود کمک بگیرید. در صورتی که علائم شدیدی مانند مشکل در تنفس یا صحبت‌کردن دارید، باید مراقبت‌های اورژانسی دریافت کنید. اگر علائم شما بدتر شد یا اگر علائم عفونت مانند تب دارید، با پزشک خود مشورت کنید .

آیا می‌توان از آمفیزم پیشگیری کرد؟

از آنجایی که سیگار باعث بیشتر موارد آمفیزم می‌شود، بهترین راه برای پیشگیری از آن سیگار نکشید. همچنین مهم است که سعی کنید از محرک‌های ریه مانند دود دست‌دوم، آلودگی هوا، بخارات شیمیایی و گردوغبار اجتناب کنید.