ذات الریه همانطور که از نام آن پیداست، التهاب ریه‌ها است. در ذات‌الریه آلوئول‌ها و یا بافت ریه ملتهب می‌شوند. نواحی مختلفی از ریه‌ها می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند. پنومونی یا ذات‌الریه معمولاً در اثر عفونت با باکتری ایجاد می‌شود. همچنین می‌تواند به عنوان عارضه یک بیماری عفونی دیگر مانند آنفولانزا یا COVID-19 ایجاد شود. پنومونی یک بیماری جدی است. باید به سرعت توسط پزشک درمان شود، زیرا می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. ذات‌الریه می‌تواند برای افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، کودکان کوچک و افراد مسن خطرناک باشد. عفونت‌های باکتریایی معمولا با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شوند. بسته به علت پنومونی، می‌‌تواند از داروهای دیگری نیز استفاده شود.

علت ذات‌الریه چیست؟

شایع‌ترین علت ذات‌الریه عفونت با باکتری‌ها به ویژه پنوموکوک‌ها است. پنومونی اکتسابی اغلب توسط باکتری‌های دیگر ایجاد می‌شود. باکتری‌هایی مانند مایکوپلاسما، لژیونلا و کلامیدیا نیز در ایجاد این بیماری نقش دارند. علت دیگر عفونت، ویروس‌ها هستند. همچنین قارچ‌ها می‌توانند باعث ذات‌الریه شوند. انتقال عوامل بیماری زا مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها معمولاً از طریق صحبت کردن، سرفه یا عطسه صورت می‌گیرد. علاوه بر عفونت، علت دیگری نیز برای ذات الریه وجود دارد. عوامل دیگر عفونت ریه شامل واکنش‌های آلرژیک، مانند استنشاق مواد شیمیایی یا گرد و غبار، عوامل مرتبط با تشعشع، برای مثال پرتودرمانی، یا عوارض جانبی نامطلوب داروها (مانند سیتوتوکسیک، شیمی درمانی) می‌شود.

چه کسانی به ذات‌الریه مبتلا می‌شوند؟

هر کسی  امکان دارد به ذات‌الریه مبتلا شود. اما اغلب کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند شامل افراد زیر هستند:

• افراد مبتلا به بیماری‌های نقص ایمنی یا بیماری‌ها و عفونت‌های خاص (مانند دیابت شیرین، عفونت HIV، COPD، آسم)
• افراد مسن یا نوزادان و کودکان کوچک نیز بیشتر مستعد ابتلا هستند.
• کسانی که سیگار می‌کشند نیز خطر ابتلا به ذات‌الریه را افزایش می‌دهند.

در مورد پنومونی، نوع پاتوژن مهم است. برخی از واکسیناسیون‌ها می‌توانند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مفید باشند، مانند واکسیناسیون آنفولانزا و پنوموکوک.

ذات‌الریه چه علائمی دارد؟

علائم ذات‌الریه عبارتند از:

• سرفه کردن.
• تب.
• تنفس دشوار (تنگی نفس).
• سرفه با خلط کدر.
• درد قفسه سینه.
• بدتر شدن حال عمومی، سردرد و بدن درد.

همه این علائم همیشه ظاهر نمی‌شوند. برای مثال، امکان دارد تب وجود نداشته باشد. در صورت داشتن هر یک از علائم بالا بهتر است سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.

چگونه ذات الریه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص ذات الریه روش‌های مختلفی وجود دارد. در ابتدا پزشک یک شرح حال از بیمار می‌گیرد و سوابق بیماری‌های او را بررسی می‌کند. پزشک علت بیماری را از علائم بیمار پیدا می‌کند. علاوه بر این، معاینات بیشتری ترتیب داده می‌شود. از جمله عکسبرداری با اشعه ایکس از ناحیه قفسه سینه (قلب و ریه). آزمایش‌های آزمایشگاهی مانند CRP، تعداد لکوسیت‌ها، پتاسیم سرم، سدیم، کراتینین، مقادیر گاز خون شریانی، تعیین قند خون. بسته به پاتوژن مشکوک، تعیین آنتی‌ژن ادراری (لژیونلا، پنوموکوکوکسی)، یا مایکوپلاسما – تیتر سرم و آزمایشات ویروسی را می‌توان انجام داد. تشخیص پاتوژن (مانند خلط و خون) در طی یک بررسی بستری انجام می‌شود، مخصوصا افرادی که وضعیت عمومی ضعیفی دارند برای تشخیص دقیق‌تر باید بستری شوند.

ذات الریه چگونه درمان می‌شود؟

درمان ذات الریه بر اساس وضعیت فردی بیمار و عامل ایجاد کننده پنومونی است. درمان معمولاً با آنتی بیوتیک‌های دارویی است. بسته به پاتوژن امکان دارد داروی اضافی لازم باشد. پنومونی نیاز به درمان سریع دارد زیرا می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. معمولا درمان ذات الریه در بیمارستان انجام می‌شود. چرا که این بیماران قدرت بدنی ضعیفی دارند و باید از اکسیژن استفاده کنند. افراد مبتلا به ذات الریه باید از سیگار کشیدن اجتناب کنند. استراحت بدنی، استراحت در بستر و نوشیدن کافی (آب، چای) بخشی از اقدامات درمانی است.

داروهای مورد استفاده برای درمان ذات الریه

برای درمان اولیه ذات الریه اکتسابی، آنتی بیوتیک‌های وسیع الطیف تا زمانی که عامل بیماری زا شناسایی شود تجویز می‌شود. هنگامی که مشخص شد کدام باکتری مسئول عفونت است، یک آنتی بیوتیک درمانی بسیار موثر به طور خاص علیه پاتوژن ترشح می‌شود. اگر یک قارچ باعث ایجاد ذات الریه شده باشد، یک داروی ضد قارچ تجویز می‌شود. داروهای موکولیتیک که سرفه را آسان‌تر می‌کنند نیز اثر تسکین‌دهنده‌ای دارند. داروهای سرکوب کننده سرفه برای سرفه‌های خشک و تحریک کننده تجویز می‌شوند. مسکن‌ها و تب برها دردهای بدن را تسکین می‌دهند و افزایش دمای بدن ناشی از تب را کاهش می‌دهند.

روند درمانی ذات الریه چگونه است؟

هنگامی که ذات الریه توسط باکتری‌های معمولی ایجاد می‌شود، به خوبی به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ می‌دهد. افراد مبتلا معمولاً به خوبی درمان می‌شوند و هیچ عوارضی را باقی نمی‌گذارند. افراد مسن‌تر از ۶۵ سال یا مبتلا به بیماری‌های دیگر امکان دارد دیرتر بهبود یابند و در معرض خطر بیشتری برای ابتلای مجدد به ذات الریه هستند.

آیا می‌توان از ذات الریه پیشگیری کرد؟

اقداماتی برای کاهش شیوع سرماخوردگی و آنفولانزا در خانه و در اماکن عمومی می‌تواند در برخی موارد به پیشگیری از ذات الریه کمک کند. واکسیناسیون می‌تواند از بروز پنومونی ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی به ویژه در افرادی که از بیماری‌های دیگر رنج می‌برند، در پیشگیری از ذات الریه موثر باشد.

کلام آخر

ذات الریه عفونت کیسه‌های هوایی در ریه‌ها است. این بیماری می‌تواند توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها یا سایر عوامل عفونی ایجاد شود. علائم اصلی ذات الریه تب، سرفه و تنگی نفس است. این علائم می‌توانند به طور ناگهانی ظاهر شوند یا نتیجه یک بیماری دیگر مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا باشند. داروهای مورد استفاده برای درمان پنومونی عامل عفونت را هدف قرار می‌دهند. و منجر به بهبودی بیمار شوند.