بیماری آنفولانزا : آنچه لازم است بدانید!
آنفولانزا یک بیماری عفونی تنفسی است که اغلب به ویژه در فصل‌های سرد دیده می‌شود و تقریبا همه ما یک بار به این بیماری مبتلا شده ایم. با شروع فصل سرما نگرانی برای ابتلا به این بیماری بالا می‌رود؛ پس بهتر است از قبل اطلاعات کاملی در این خصوص داشته باشیم تا بتوانیم راحت‌تر با آن مقابله کنیم. دراین بخش در مورد آنفولانزا، علائم ، درمان و پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
آنفولانزا چیست؟
آنفولانزا یک عفونت ویروسی مسری است که توسط ویروس‌های آنفولانزا ایجاد می‌شود و بینی، گلو و گاهی ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و علائمی مانند شروع ناگهانی تب بالا، سرفه، خستگی و درد عضلانی دارد. بیماری آنفولانزا به عنوان یک بیماری فصلی شناخته می‌شود، معمولاً در ماه‌های زمستان که بسیاری از اقشار جامعه بیمار می‌شوند و به یک بیماری همه‌گیر تبدیل می‌شوند، بیشتر دیده می‌شود. آنفولانزا معمولاً به‌خودی‌خود و با روش‌های طبیعی که در خانه به کار می‌رود بهبود می‌یابد، در صورت شدید شدن و تشدید علائم ممکن است بیمار به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشد. علاوه بر روش‌های درمانی که بسته به شرایط بیمار می‌توان از آن استفاده کرد، یکی از راه‌های مؤثر برای محافظت در برابر آنفولانزا، واکسن آنفولانزا است که باید به طور مرتب تزریق شود.
انواع ویروس آنفولانزا
چهار نوع ویروس آنفولانزا وجود دارد که باعث آنفولانزا می‌شود. اینها ویروس‌های آنفلوانزای A، B، C و D هستند. ویروس‌های آنفولانزای A و B باعث شیوع بیماری‌های فصلی در افراد می‌شوند، به‌ویژه مواردی که هر سال در زمستان رخ می‌دهند.
ویروس‌های آنفولانزای A تنها ویروس‌های آنفلوانزای شناخته شده برای ایجاد اپیدمی آنفولانزا در نظر گرفته می‌شوند. عفونت‌های ویروس آنفولانزا C باعث بیماری خفیف می‌شود و تصور نمی‌شود که باعث اپیدمی انسانی شود.
ویروس‌های آنفلوانزا D عمدتاً گاوها را با آلوده‌کردن حیوانات دیگر تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما شناخته شده‌اند که انسان را به‌گونه‌ای آلوده نمی‌کنند که باعث بیماری شود.
چه چیزی باعث بیماری آنفولانزا می‌شود؟
آنفولانزا یک عفونت ویروسی راه‌های هوایی است که توسط ویروس‌های RNA متعلق به جنس اورتومیکسوویروس پشتیبانی می‌شود. یکی از ویژگی‌های سویه‌های ویروسی که باعث آنفولانزای فصلی می‌شوند، توانایی زیاد جهش هستند، یعنی در سطح ژنتیکی تغییر می‌کنند.
بیماری آنفولانزا چگونه منتقل می‌شود؟
آنفولانزا به راحتی از طریق هوا منتقل می‌شود. همه ویروس‌های آنفولانزا از طریق قطرات بزاق و مخاطی که معمولاً از طریق عطسه، سرفه یا صحبت بسیار نزدیک با فرد دیگری منتشر می‌شود، منتقل می‌شوند. هنگامی که ویروس‌ها به غشاهای مخاطی دستگاه تنفسی می‌رسند باعث عفونت می‌شوند. ویروس‌های آنفولانزا می‌توانند به طور موقت در خارج از بدن زنده بمانند، بنابراین انتقال می‌تواند به طور غیرمستقیم از دست‌ها، اشیاء و سطوح مانند دستمال، دستگیره در، کلیدهای چراغ و شیرآلات که به تازگی توسط ترشحات تنفسی آلوده شده‌اند، رخ دهد. به همین دلیل، آنفولانزا به راحتی در میان اعضای خانواده، همکلاسی‌ها یا همکاران و در مکان‌های بسته و شلوغ مانند وسایل نقلیه عمومی، بارها یا سینماها پخش می‌شود.
آنفولانزا چه مدت قابل انتقال است؟
افرادی که به ویروس آنفولانزا مبتلا می‌شوند حتی قبل از شروع علائم می‌توانند بیماری را به دیگران منتقل کنند. به طور خاص، دوره مسری از ۳۶-۴۸ ساعت قبل تا حدود ۳-۷ روز پس از شروع بیماری گسترش می‌یابد. این بدان معناست که ویروس آنفولانزا می‌تواند حتی توسط افراد به ظاهر سالم نیز منتقل شود. کودکان خردسال، افراد به شدت بیمار، و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌توانند دیگران را برای مدت طولانی‌تری آلوده کنند. حتی افراد بدون علامت، یعنی کسانی که مبتلا می‌شوند اما هرگز علائم واضحی را بروز نمی‌دهند، می‌توانند آنفولانزا را منتقل کنند.
همچنین بخوانید: علت سرفه‌های طولانی مدت
علائم بیماری آنفولانزا چیست؟
شروع علائم آنفولانزا معمولاً ناگهانی است و در عرض ۳-۶ ساعت خود را نمایان می‌کنند. علائم آنفولانزا شامل موارد زیر است:
- تب بالا ناگهانی
- لرز همراه با تعریق؛ سردرد (در ۸۰ درصد موارد وجود دارد)
- درد استخوان و عضله در سراسر بدن پخش می‌شود.
- ضعف جسمانی
- خواب آلودگی
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- گلودرد
- عطسه کردن
- سرفه خشک
- درد ریه هنگام تنفس
در برخی موارد، ورم ملتحمه، فتوفوبیا (ناراحتی در برابر نور) و علائم گوارشی ممکن است رخ دهد، از جمله کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، اسهال و گرفتگی شکم.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی چیست؟
بزرگ‌ترین تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا این است که در آنفولانزا عطسه وجود ندارد. در حالی که تب بالا یک نشانه رایج در آنفولانزا است، در سرماخوردگی نادر است. در کل سرماخوردگی یک بیماری خفیف‌تر از آنفولانزا است.
چه مدت طول می کشد تا اولین علائم آنفولانزا ظاهر شوند؟
دوره آنفولانزا، یعنی زمان بین عفونت و بروز علائم بالینی، بسیار کوتاه است و حدود ۱-۲ روز طول می‌کشد. آنفولانزا می‌تواند علائم خفیف تا شدید ایجاد کند که با علائم زیر مشخص می‌شود:
- علائم مؤثر بر دستگاه تنفسی که همیشه تحت تأثیر قرار می‌گیرند (سرفه، عطسه، گلودرد، آبریزش چشم).
- تظاهرات عمومی، یعنی تأثیر بر کل بدن (لرز، تب، سردرد، درد عضلانی گسترده، احساس خستگی و ضعف عمومی).
اگرچه ویروس‌های آنفولانزا هر سال ویژگی‌های آنتی ژنی خود را تغییر می‌دهند، اما علائم کمابیش همیشه ثابت می‌مانند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر بیماری آنفولانزا هستند؟
آنفولانزا یک بیماری عفونی به طور کلی خوش‌خیم است. با این حال، برخی از گروه‌های جمعیت با افزایش خطر ابتلا به دوره‌های جدی‌تر یا تشدید بیماری‌های قبلی (مانند آسم، دیابت و بیماری قلبی) مواجه هستند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که سالانه واکسن آنفولانزا انجام شود. به طور خاص، افراد زیر در معرض خطر قرار می‌گیرند:
- سالمندان (بیش از نیمی از موارد جدی و پیچیده در افراد بالای ۶۵ سال ثبت شده است).
- بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، مانند دیابت، بیماری‌های ایمنی یا قلبی عروقی و بیماری‌های تنفسی
- زنان حامله
- کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال
عوارض احتمالی بیماری آنفولانزا چیست؟
در افراد سالم، آنفولانزا به ندرت عامل ایجاد عوارض است، اما در آسیب پذیرترین افراد، می‌تواند راه را برای سایر بیماری‌ها هموار کند. ارگانیسمی که از قبل ضعیف شده است، در واقع بیشتر در معرض خطر عوارض و عفونت‌های همزمان توسط سایر ویروس‌ها یا باکتری‌ها قرار دارد. ویروس‌های آنفولانزا، در واقع، سلول‌های مخاط تنفسی را از بین می‌برند و به نفوذ باکتری‌ها کمک می‌کنند. عفونت‌هایی که معمولاً روی آنفولانزا قرار می‌گیرند، برونشیت و ذات‌الریه هستند که با تداوم یا عود تب و سرفه پس از رفع آشکار بیماری اولیه مشخص می‌شوند. در برخی موارد، کم آبی، عفونت گوش (اوتیت) یا سینوزیت ممکن است رخ دهد.
آنفولانزا همچنین می‌تواند مشکلات سلامتی مزمن قبلی را بدتر کند. افراد مبتلا به آمفیزم، برونشیت مزمن یا آسم ممکن است نارسایی تنفسی را تجربه کنند، در حالی که افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر یا نارسایی قلبی ممکن است دچار نارسایی حاد قلبی شوند. آنفولانزا همچنین می‌تواند باعث عوارض سیستم قلبی عروقی (میوکاردیت)، سیستم عصبی (آنسفالیت) یا ماهیچه‌ها (میوزیت، رابدومیولیز) و نارسایی اندام‌های متعدد (به عنوان مثال، نارسایی تنفسی و کلیوی) شود.
عوارض کمتر شایع آنفولانزا عبارت‌اند از:
- التهاب لوزه
- تشنج
- مننژیت
موارد شدید آنفولانزا می‌تواند حتی در افراد سالمی که در هیچ یک از دسته‌های فوق قرار نمی‌گیرند نیز رخ دهد. علائمی مانند سرفه مولد همراه با خلط، تب بالا و تنفس دشوار و دردناک باید فرد را وادار کند که به سرعت به پزشک مراجعه کند.
چگونه از آنفولانزا پیشگیری می‌شود؟
واکسیناسیون آنفولانزا موثرترین راه برای محافظت از خود است. واکسن، خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد و وسیله‌ای برای جلوگیری از عوارض بیماری است. علاوه بر واکسن، برای پیشگیری از آنفولانزا توصیه می‌کنیم موارد زیر را رعایت کنید:
- در صورت امکان از تماس نزدیک با افراد آلوده خودداری کنید.
- اتاق‌هایی که در آن حضور دارید دارای تهویه باشد. می‌توانید از دستگاه تهویه هوا استفاده کرده یا کمی پنجره را باز بگذارید.
- از تماس دست‌های کثیف با چشم، بینی و دهان خودداری کنید.
- هنگام سرفه و عطسه دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید و دستمال استفاده شده را در سطل زباله بیندازید.
درمان آنفولانزا
داروهای اصلی مورد استفاده در درمان آنفولانزا، داروهای ضدویروسی و واکسن‌ها هستند. علاوه بر آن رعایت رژیم غذایی، استراحت کافی و در نظر گرفتن نکات بهداشتی بسیار موثر هستند.
واکسن آنفولانزا
ویروس آنفولانزا هر سال دستخوش تغییرات آنتی‌ژنی می‌شود؛ بنابراین، واکسن‌های آنفولانزا هر ساله بر اساس ویروس‌های آنفولانزا که در سال قبل شایع‌ترین بودند، تولید می‌شوند. به لطف واکسیناسیون، از بیماری‌های شدید و عوارض جلوگیری می‌شود. محافظت از واکسن بین ۷۰-۹۰٪ است. افرادی که ابتدا باید واکسینه شوند:
- افراد بالای ۶۵ سال
- ساکنان خانه‌های سالمندان
- کودکان و بزرگسالان مبتلا به آسم
- کسانی که بیماری قلبی ریوی دارند.
- کسانی که دیابت، بیماری کلیوی و سیستم ایمنی ضعیف دارند.
- افرادی که آسپرین درمانی طولانی مدت مصرف می‌کنند.
- زنانی که در سه‌ماهه دوم یا سوم بارداری خود در فصل آنفولانزا خواهند بود.
- کارکنان مراقبت‌های بهداشتی
- افرادی که ایدز دارند.
مادران شیرده می‌توانند واکسینه شوند. واکسن آنفولانزا را می‌توان همراه با سایر واکسن‌ها تجویز کرد. برای اولین کاربرد برای کودکان خردسال، دو نصف دوز به فاصله ۱ ماه تجویز می‌شود.
گروه‌های خطری که نباید واکسینه شوند:
- نوزادان زیر شش ماه
- کسانی که به تخم‌مرغ حساسیت دارند.
- کسانی که تب بالا دارند.
- کسانی که به واکسن قبلی آنفولانزا واکنش آلرژیک داشتند.
داروهای آنفولانزا
داروهای ضدویروسی برای درمان آنفولانزا وجود دارد. این داروها در صورتی مؤثر هستند که در ۴۸ ساعت اول پس از شروع علائم بیماری استفاده شوند. برای هر بیمار آنفولانزا نیازی به استفاده از داروهای ضدویروسی نیست. این داروها به ویژه برای گروه‌های در معرض خطر تجویز می‌شوند.
داروهای مسکن و تب بر اغلب در درمان آنفولانزا استفاده می‌شود. هرگز نباید از آسپرین در درمان استفاده کرد. شما باید مایعات زیادی بنوشید و استراحت در بستر داشته باشید. میوه‌ها و سبزیجات تازه باید به‌وفور مصرف شوند. دست‌ها باید به طور مکرر شسته شوند. استفاده از ماسک برای کاهش شیوع بیماری مناسب است.
در صورت نیاز پزشک برای بیمار اسپری تنفسی تجویز خواهد کرد .به خصوص برای افرادی که آسم خفیف دارند.
غذاهایی مفید برای آنفولانزا
سوپ مرغ، سوپ پا، پرتقال، گریپ‌فروت، نارنگی، چای لیمو، زنجبیل، اکیناسه، گل رز، مریم‌گلی، چای آویشن، چای اکالیپتوس، عسل، پیاز و سیر اصلی‌ترین غذاهای مفید برای آنفولانزا هستند.
رعایت بهداشت
در فصولی که آنفولانزا شایع و همه‌گیر است، دوری از محیط‌های شلوغ، استفاده از ماسک، شستن مکرر دست‌ها، تغذیه سالم، پرهیز از خستگی و بی‌خوابی و مصرف مایعات فراوان ضروری است. عدم فرستادن کودکان بیمار به مهدکودک‌ها یا مدارس می‌تواند سرعت گسترش این بیماری را کاهش دهد. پرهیز از بوسیدن و دست دادن در زمستان مفید است.
درمان خانگی آنفولانزا
روش‌های مفید برای آنفولانزا شامل استراحت، دوش آب گرم، مصرف مایعات فراوان، نوشیدن آبگوشت و سوپ ساق پا، خوردن سیر، مصرف غذاهای حاوی ویتامین C و مصرف چای زنجبیل و عسل است. روش‌های طبیعی که در درمان آنفولانزا به غلبه بر بیماری کمک می‌کنند عبارت‌اند از:
- نوشیدن دم‌نوش‌های گیاهی مانند اکیناسه، آویشن، نعناع و نعناع لیمو
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین C مانند پرتقال، لیمو و نارنگی
- آب گوشت، آب مرغ یا سوپ پا برای آنفولانزا عالی هستند.
- نوشیدن مایعات زیاد به خصوص آب
- گرفتن دوش آب گرم یا تنفس بخار آب داغ
- استراحت کافی داشته باشید
- غرغره کردن با آب نمک
- مکیدن پاستیل گلو
- نوشیدن چای زنجبیل یا چای زردچوبه با عسل و لیمو
- خوردن سیر
غذای مفید برای درمان آنفولانزا
آبگوشت و آب مرغ می‌توانند به تقویت ایمنی و کاهش علائم آنفولانزا در هنگام ابتلا به آنفولانزا کمک کنند. این غذاها که ارزش غذایی و آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند با پروتئین، آهن، روی و ویتامین‌های موجود در آنها به افزایش ایمنی نیز کمک می‌کنند.
مایعات زیاد بنوشید، به ویژه آب
تب و تعریق که از علائم رایج آنفولانزا هستند، می‌توانند باعث کم آبی بدن شوند. بدن همچنین برای دفع خلط و مخاط اضافی در بینی و گلو به مایع نیاز دارد. به این دلایل لازم است در زمان آنفولانزا به مصرف مایعات توجه ویژه‌ای شود. علاوه بر آب، آب‌میوه‌ها و سبزیجات، دم‌نوش‌ها و سوپ‌های گیاهی از جمله گزینه‌هایی هستند که می‌توانند از نظر مایعات بدن را حمایت کنند.
دم‌نوش‌های گیاهی
دم‌نوش‌های گیاهی مانند اکیناسه، آهک و نعناع لیمو که دارای خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی طبیعی هستند و به از بین بردن ویروس آنفولانزا و علائم آن کمک می‌کنند، می‌توانند در طول دوره بیماری ترجیح داده شوند. چای زنجبیل یا زردچوبه را با عسل و لیمو بنوشید. مصرف چای زنجبیل به دلیل اثرات ضدالتهابی آن برای آنفولانزا نیز مفید است. همچنین با ترکیبات خود که التهاب را کاهش می‌دهد به تجزیه مخاط کمک می‌کند.
ویتامین C برای آنفولانزا
از آنجایی که هنگام ابتلا به آنفولانزا، سیستم ایمنی بدن به دلیل ویروس ضعیف می‌شود، مصرف ویتامین C طبیعی یا مکمل‌هایی که به تقویت ایمنی کمک می‌کنند، مهم است. از میان غذاهای حاوی ویتامین C می‌توان پرتقال، لیمو، گوجه‌فرنگی، گریپ‌فروت، کیوی، توت‌فرنگی، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، کلم بروکلی، اسفناج و خربزه را ترجیح داد.
دوش آب گرم یا حمام بخار بگیرید
عرق‌کردن به ویژه به کاهش تب ناشی از آنفولانزا کمک می‌کند. دوش آب گرم بعد از آن به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند، آنفولانزا را درمان می‌کند و به آرامش فرد کمک می‌کند. همچنین می‌توانید با افزودن روغن‌های ضروری مانند نعناع فلفلی و اکالیپتوس در آب داغ در حمام، بینی و گلو خود را تسکین دهید.
استراحت کافی داشته باشید
بسته به آسیب ناشی از بیماری و خستگی بدن، استراحت و تعریق باعث سهولت در غلبه بر آنفولانزا می‌شود. بدن هنگام مبارزه با ویروس به انرژی نیاز دارد. در دوران آنفولانزا می‌توانید با ماندن در خانه و استراحت تا حد امکان به بدن خود کمک کنید تا تمام انرژی خود را برای بهبودی مصرف کند. در عین حال، با نرفتن به محل کار یا مدرسه، می‌توانید از سرایت آنفولانزا به افراد دیگر جلوگیری کنید.
با آب نمک گرم غرغره کنید
برای بهبود علائم گلودرد و سرفه ناشی از آنفولانزا، می‌توانید سوزش گلو را با غرغره آب نمک گرم تسکین دهید. آب نمک به حل‌شدن مخاط انباشته شده در بینی و گلو کمک می‌کند و احساس احتقان را کاهش می‌دهد. شستن بینی با آب نمک و غرغره با آب نمک برای رفع گرفتگی بینی و گلو که ممکن است در زمان آنفولانزا ایجاد شود بسیار مفید است. آب نمک را می‌توان با افزودن ۱ قاشق چایخوری نمک به ۲۵۰ میلی لیتر آب آشامیدنی و مخلوط‌کردن تهیه کرد. لازم است در هنگام غرغره مراقب باشید که آب نمک را قورت ندهید.
هنگام ابتلا به آنفولانزا سیر بخورید
سیر قرن‌هاست که هم برای طعم دادن به وعده‌های غذایی ما و هم برای اهداف درمانی استفاده می‌شود. همه ما شنیده‌ایم که به جای آن از کلمه “آنتی‌بیوتیک طبیعی” استفاده می‌شود. با افزودن سیر که خاصیت ضدویروسی دارد به وعده‌های غذایی یا مصرف خام آن می‌توانید راه‌حلی برای مقابله با آنفولانزا پیدا کنید. ترجیحاً برای تأثیر بیشتر آن، سیر را به صورت خام مصرف کنید؛ ولی اگر نتوانستید از سیر تازه برای پخت‌وپز استفاده کنید.
علائم آنفولانزا معمولاً در عرض ۴-۷ روز شروع به ناپدید شدن می‌کند. در برخی افراد، سرفه و احساس خستگی ممکن است برای مدت طولانی تری ادامه یابد، در حالی که از دست دادن اشتها ممکن است برای مدتی اثر خود را از دست ندهد.
