آنفولانزا یک بیماری تنفسی است که توسط ویروس‌هایی ایجاد می‌شود که راه‌های هوایی (بینی، گلو و ریه‌ها) را آلوده می‌کنند. تصویر اولیه آنفولانزا با شروع سریع و ناگهانی علائم تنفسی و عمومی مشخص می‌شود که معمولاً شامل تب (بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد)، سرفه، گلودرد، درد گسترده استخوانی و عضلانی، خستگی و ضعف عمومی است.

چه چیزی باعث بیماری آنفولانزا می‌شود؟

آنفولانزا یک عفونت ویروسی راه‌های هوایی است که توسط ویروس‌های RNA متعلق به جنس اورتومیکسوویروس پشتیبانی می‌شود. یکی از ویژگی‌های سویه‌های ویروسی که باعث آنفولانزای فصلی می‌شوند، توانایی زیاد جهش هستند، یعنی در سطح ژنتیکی تغییر می‌کنند.

ویروس‌های بیماری آنفولانزا

میکروارگانیسم‌های مسئول آنفولانزا ویروس‌های متعلق به خانواده Ortomyxoviridiae هستند که شامل سه جنس است. رایج‌ترین آنفلوانزا نوع A، نوع B و غیر معمول C. یکی از ویژگی‌های عجیب این میکروارگانیسم‌ها در ساختار خارجی کپسید است. ویروس آنفلوانزای نوع A در معرض تغییرات آنتی ژنی اصلی و جزئی است، نوع B فقط به جهش‌های جزئی است، در حالی که نوع C همگن است.

تنوع آنتی ژنی بزرگ که تقریباً سالانه برای سویه‌های نوع A است، توضیح می‌دهد که چرا هر زمستان در حال مبارزه با نوع دیگری از آنفولانزا هستیم که سلول‌های سیستم ایمنی باید با آن سازگار شوند. به همین ترتیب، واکسن‌های جدید باید هر ساله براساس پیش‌بینی‌هایی در مورد سویه‌هایی که باعث بیماری می‌شوند تولید شوند. تغییر ساختار آنتی‌ژنی ویروس باعث ایجاد سویه‌های ویروسی می‌شود که در برابر آن مقاومتی از طرف جمعیت وجود ندارد و بنابراین باعث ایجاد اپیدمی‌های محدود به ماه‌های زمستان (ویروس‌های A و B) یا حتی همه‌گیری می‌شود.

بیماری آنفولانزا چگونه منتقل می‌شود؟

آنفولانزا به راحتی از طریق هوا منتقل می‌شود. همه ویروس‌های آنفولانزا از طریق قطرات بزاق و مخاطی که معمولاً از طریق عطسه، سرفه یا صحبت بسیار نزدیک با فرد دیگری منتشر می‌شود، منتقل می‌شوند. هنگامی که ویروس‌ها به غشاهای مخاطی دستگاه تنفسی می‌رسند باعث عفونت می‌شوند. ویروس‌های آنفولانزا می‌توانند به ‌طور موقت در خارج از بدن زنده بمانند، بنابراین انتقال می‌تواند به‌ طور غیرمستقیم از دست‌ها، اشیاء و سطوح مانند دستمال، دستگیره در، کلیدهای چراغ و شیرآلات که به تازگی توسط ترشحات تنفسی آلوده شده‌اند، رخ دهد. به همین دلیل، آنفولانزا به راحتی در میان اعضای خانواده، همکلاسی‌ها یا همکاران و در مکان‌های بسته و شلوغ مانند وسایل نقلیه عمومی، بارها یا سینماها پخش می‌شود.

آنفولانزا چه مدت قابل انتقال است؟

افرادی که به ویروس آنفولانزا مبتلا می‌شوند حتی قبل از شروع علائم این بیماری مسری است. به طور خاص، دوره مسری از ۳۶-۴۸ ساعت قبل تا حدود ۳-۷ روز پس از شروع بیماری گسترش می‌یابد. این بدان معناست که ویروس آنفولانزا می‌تواند حتی توسط افراد به ظاهر سالم نیز منتقل شود. کودکان خردسال، افراد به شدت بیمار، و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می‌توانند دیگران را برای مدت طولانی‌تری آلوده کنند. حتی افراد بدون علامت، یعنی کسانی که مبتلا می‌شوند اما هرگز علائم واضحی را بروز نمی‌دهند‌، می‌توانند آنفولانزا را منتقل کنند.

چه مدت طول می کشد تا اولین علائم آنفولانزا ظاهر شوند؟

دوره آنفولانزا، یعنی زمان بین عفونت و بروز علائم بالینی، بسیار کوتاه است و حدود ۱-۲ روز طول می‌کشد. آنفولانزا می‌تواند علائم خفیف تا شدید ایجاد کند که با علائم زیر مشخص می‌شود:

• علائم مؤثر بر دستگاه تنفسی که همیشه تحت تأثیر قرار می‌گیرند (سرفه، عطسه، گلودرد، آبریزش چشم).
• تظاهرات عمومی، یعنی تأثیر بر کل بدن (لرز، تب، سردرد، درد عضلانی گسترده، احساس خستگی و ضعف عمومی).

اگرچه ویروس‌های آنفولانزا هر سال ویژگی‌های آنتی ژنی خود را تغییر می‌دهند، اما علائم کمابیش همیشه ثابت می‌مانند.

علائم بیماری آنفولانزا چیست؟

شروع علائم آنفولانزا معمولاً ناگهانی است. آنفولانزا با وجود موارد زیر مشخص می‌شود:

• تب بالا ناگهانی.
• لرز همراه با تعریق؛ سردرد (در ۸۰ درصد موارد وجود دارد).
• درد استخوان و عضله در سراسر بدن پخش می‌شود.
• ضعف جسمانی.
• خواب آلودگی.
• گرفتگی یا آبریزش بینی.
• گلودرد.
• عطسه کردن.
• سرفه خشک.
• درد قفسه سینه هنگام تنفس.

در برخی موارد، ورم ملتحمه، فتوفوبیا (ناراحتی در برابر نور) و علائم گوارشی ممکن است رخ دهد، از جمله کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، اسهال و گرفتگی شکم.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر بیماری آنفولانزا هستند؟

آنفولانزا یک بیماری عفونی به طور کلی خوش‌خیم است. با این حال، برخی از گروه‌های جمعیت با افزایش خطر ابتلا به دوره‌های جدی‌تر یا تشدید بیماری‌های قبلی (مانند آسم، دیابت و بیماری قلبی) مواجه هستند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که سالانه واکسن آنفولانزا انجام شود. به طور خاص، افراد زیر در معرض خطر قرار می‌گیرند:

• سالمندان (بیش از نیمی از موارد جدی و پیچیده در افراد بالای ۶۵ سال ثبت شده است).
• بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، مانند دیابت، بیماری‌های ایمنی یا قلبی عروقی و بیماری‌های تنفسی
• زنان حامله
• کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال

عوارض احتمالی بیماری آنفولانزا چیست؟

در افراد سالم، آنفولانزا به ندرت عامل ایجاد عوارض است، اما در آسیب پذیرترین افراد، می‌تواند راه را برای سایر بیماری‌ها هموار کند. ارگانیسمی که از قبل ضعیف شده است، در واقع بیشتر در معرض خطر عوارض و عفونت‌های همزمان توسط سایر ویروس‌ها یا باکتری‌ها قرار دارد. ویروس‌های آنفولانزا، در واقع، سلول‌های مخاط تنفسی را از بین می‌برند و به نفوذ باکتری‌ها کمک می‌کنند. عفونت‌هایی که معمولاً روی آنفولانزا قرار می‌گیرند، برونشیت و ذات‌الریه هستند که با تداوم یا عود تب و سرفه پس از رفع آشکار بیماری اولیه مشخص می‌شوند. در برخی موارد، کم آبی، عفونت گوش (اوتیت) یا سینوزیت ممکن است رخ دهد.

آنفولانزا همچنین می‌تواند مشکلات سلامتی مزمن قبلی را بدتر کند. افراد مبتلا به آمفیزم، برونشیت مزمن یا آسم ممکن است نارسایی تنفسی را تجربه کنند، در حالی که افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر یا نارسایی قلبی ممکن است دچار نارسایی حاد قلبی شوند. آنفولانزا همچنین می‌تواند باعث عوارض سیستم قلبی عروقی (میوکاردیت)، سیستم عصبی (آنسفالیت) یا ماهیچه‌ها (میوزیت، رابدومیولیز) و نارسایی اندام‌های متعدد (به عنوان مثال، نارسایی تنفسی و کلیوی) شود. عوارض کمتر شایع آنفولانزا عبارتند از: التهاب لوزه، تشنج و مننژیت. موارد شدید آنفولانزا می‌تواند حتی در افراد سالمی که در هیچ یک از دسته‌های فوق قرار نمی‌گیرند نیز رخ دهد. علائمی مانند سرفه مولد همراه با خلط، تب بالا و تنفس دشوار و دردناک باید فرد را وادار کند که به سرعت به پزشک مراجعه کند.

چگونه از آنفولانزا پیشگیری می‌شود؟

برای جلوگیری از آنفولانزا توصیه می‌کنیم موارد زیر را رعایت کنید:

• در صورت امکان از تماس نزدیک با افراد آلوده خودداری کنید.
• به طور منظم اتاق‌هایی که در آن زندگی می‌کنید از تهویه استفاده کنید.
• از تماس دست‌های کثیف با چشم، بینی و دهان خودداری کنید.
• هنگام سرفه و عطسه دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانید و دستمال استفاده شده را در سطل زباله بیندازید.

همچنین واکسیناسیون آنفولانزا موثرترین راه برای محافظت از خود است. خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد و وسیله‌ای برای جلوگیری از عوارض بیماری است.