خلط خونی یکی از مواردی است که می‌تواند از ساده‌ترین بیماری مثل سرماخوردگی یا یک بیماری پیچیده مثل سرطان ریه دیده شود. به همین علت اغلب افرادی که در بیماری یا به طور ناگهانی خلط خونی می‌بینند، سریعاً نگران می‌شود و می‌خواهند بدانند که خلط خونی نشانه چیست؟ در این مقاله به این سؤال پاسخ می‌دهیم و تمام دلایل رایج تا نادری که باعث ایجاد خلط خونی می‌شوند را معرفی می‌کنیم. یک نکته مهم این است که برای تشخیص دقیق علت این علامت باید به پزشک مراجعه کنید و لطفاً از پیش‌داوری جلوگیری کنید. چرا که در اغلب موارد نیازی به نگرانی نیست و می‌توان با اقدامات درمانی ساده خلط خونی را درمان کرد.

خلط خونی نشانه چیست و به چه چیزی باید توجه کرد؟

وجود خون در خلط، نشانه مشخصی از بیماری‌ها در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل خلط خونی از جمله علائمی است که بیشتر بیماران را نگران می‌کند. خلط خونی می‌تواند به عنوان علامت بیماری‌های جدی و حتی در افراد سالم نیز رخ دهد. بیماری‌هایی مانند عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، آسم و برونشیت ممکن است علامت خلط خونی را نشان دهند. همچنین خلط خونی ممکن است در بیماری‌های ریوی مانند سل، سرطان ریه، آمبولی ریه، پنومونی و برونشکتازی نیز وجود داشته باشد.

اگرچه به نظر می‌رسد خلط خونی مربوط به بیماری‌های قفسه سینه باشد، اما در اختلالات کلیوی، بیماری‌های قلب و دستگاه گردش خون نیز دیده می‌شود. در صورت مشاهده خلط خونی هنگام سرفه یا تف کردن، باید به متخصص ریه مراجعه کنید. اگرچه همیشه نشانه یک بیماری جدی نیست، اما انجام آزمایشات مفید است.

دلایل رایج خلط خونی چیست؟

می‌توان علل خلط خونی را به شرح زیر فهرست کرد:

• برونشیت؛ ممکن است افراد مبتلا به برونشیت مزمن با خلط خونی مواجه شوند.
• سرفه مزمن؛ سرفه‌های مزمن که به رگ‌های خونی در مجاری هوایی فوقانی آسیب می‌رساند را می‌توان از علل خلط خونی به‌حساب آورد.
• برونشکتازی؛ امکان مشاهده خلط خونی به دلیل برونشکتازی وجود دارد که با گسترش دائمی راه‌های هوایی در ریه مشخص می‌شود.
• سرطان ریه؛ سرطان ریه با سرفه مزمن، درد قفسه سینه، تنگی نفس و خلط خونی به ویژه در افراد سیگاری و بالای ۴۰ سال ظاهر می‌شود.
• ذات‌الریه؛ ذات‌الریه زمانی رخ می‌دهد که بافت ریه در اثر باکتری ملتهب شود. در بیماران مبتلا به پنومونی با خستگی، سرفه، درد قفسه سینه و خلط خونی خود را نشان می‌دهد.
• سل؛ سل، می‌تواند باعث بیرون ریختن خون در خلط شود.
• بیماری فیبروز کیستی؛ در کودکی که خلط خونی دارد باید فیبروز کیستیک در نظر گرفته شود. این بیماری باید بررسی شود، به خصوص اگر برونشکتازی نیز وجود داشته باشد.
• عفونت ریه؛ خلط خونی نیز در نتیجه عفونت ریه دیده می‌شود. ذات‌الریه می‌تواند باعث خلط خونی شود. پس از ذات‌الریه، خلط خونی ممکن است در نتیجه آتلکتازی یا برونشکتازی دیده شود.
• ناهنجاری‌های مادرزادی ریه؛ تنگی نای و نواحی برونش می‌تواند باعث خلط خونی شود.
• انگل‌ها؛ ممکن است به دلیل کیست هیداتید خلط خونی دیده شود.

چگونه بفهمیم خون از ریه‌ها می‌آید؟

اگرچه علائم خونریزی ریه با توجه به‌شدت و میزان خونریزی متفاوت است. سرفه‌کردن خون کف‌آلود از دهان شایع‌ترین علامت است. علاوه بر این، عواملی که می‌توانند باعث خونریزی شوند، ممکن است با علائم متفاوتی ظاهر شوند.

خلط خونی چه زمانی خطرناک است؟

باریک شدن دریچه‌های قلب، نارسایی قلبی، تروما یا سرطان گردن نیز می‌تواند باعث خلط خونی شود. نباید فراموش کرد که خلط خونی به عنوان علامت بیماری‌های ریوی دیده می‌شود. بیمارانی که از خلط خونی یا بزاق شکایت دارند باید توسط متخصص ریه ویزیت شوند. در صورت وجود خواب‌آلودگی، کاهش وزن سریع، خون در ادرار، کاهش اشتها، درد قفسه سینه و تنگی نفس، به خصوص با خلط خونی، نیاز به کمک فوری پزشکی است. تاریخچه بیماری و شکایت بیماران با شکایت خلط خونی در تشخیص بیماری و اعمال درمان بسیار مهم است.

وجود خون در خلط در زبان پزشکی هموپتیزی نامیده می‌شود. خلط خونی در کودکان نادر است. در صورت مشاهده خون در خلط، باید توسط متخصص ریه اطفال بررسی شود. اگرچه علت خون در خلط اغلب علل غیر ریوی است، اما گاهی اوقات یک علامت از بیماری‌های مهم به ما می‌دهد. شایع‌ترین علت خون در خلط، فارنژیت، التهاب لوزه و التهاب آدنوئید است. در واقع، خون در خلط در اثر عفونت گلو، خلط شبه خونی است.

علل نادر خلط خونی

خلط خونی می‌تواند به دلیل برجستگی در ناحیه قفسه سینه، تصادف رانندگی و یا در نتیجه تراکئوستومی دیده شود. همچنین اگر کودک جسم خارجی را وارد دهان خود کند و باعث خونریزی شود، نتیجه یک بیماری روانی است.

به دلیل اعمال جراحی

خلط خونی ممکن است در نتیجه جراحی لوزه یا آدنوئید دیده شود. همچنین ممکن است پس از برونکوسکوپی، خلط خونی مشاهده شود.

مرتبط با بیماری قلبی

خلط خونی ممکن است در نتیجه فشار خون ریوی دیده شود. اگر علت خلط خونی یافت نشد، انجام اکو مفید است.

همچنین ممکن است به دلیل تومورهای دستگاه تنفسی خلط خونی دیده شود. آدنوم برونش، تومور کارسینوئید و برخی تومورها می‌توانند باعث خلط خونی شوند. گاهی اوقات تومورهایی که به ریه متاستاز می‌دهند، مانند استئوسارکوما، می‌توانند خلط خونی نیز تولید کنند. بروز تومور، حدود ۲-۶٪ است. ناهنجاری شریانی و تلانژکتازی در مجاری هوایی می‌تواند باعث خلط خونی شود. سندرم Osler-Rendu-Weber که عامل تلانژکتازی خونریزی دهنده ارثی است، یک علت نادر خلط خونی است.

اختلالات خونریزی

گاهی اوقات اختلالات خونریزی نیز می‌تواند باعث خلط خونی شود.

علل بسیار نادر خلط خونی

بیماری‌های سیستمیک که بر ریه‌ها تأثیر می‌گذارند نیز می‌توانند باعث خلط خونی شوند. بیماری‌های سیستمیک اصلی عبارت‌اند از:

• سندرم گودپاسچر؛ یک بیماری خودایمنی نادر است که با سندرم ریوی – کلیه مشخص می‌شود.
• واسکولیت؛ واسکولیت یک اصطلاح پزشکی عمومی برای انواع شرایطی است که باعث التهاب رگ‌های خونی می‌شود.
• پورپورای هنوخ شونلین؛ التهاب رگ‌های خونی کوچک پوست، مفاصل، روده‌ها و کلیه‌ها است. هنگامی که رگ‌های خونی ملتهب می‌شوند، ممکن است خونریزی کنند.
• لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) یا به‌اختصار لوپوس؛ این وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی یک واکنش التهابی مزمن را شروع می‌کند که می‌تواند تقریباً همه سیستم‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا برخی از مواد متعلق به بدن را خارجی می‌دانند.
• سندرم چرگ اشتراوس؛ سندرم چرگ استراوس بیماری ناشی از التهاب در رگ‌های خونی است. این التهابات در رگ‌های خونی می‌توانند با محدودکردن جریان خون باعث آسیب دائمی به برخی از اندام‌ها یا بافت‌ها شوند.
• سندروم هاینر؛ هموسیدروز ریوی یک بیماری نادر است که در نوزادان و کودکان دیده می‌شود.
• سلیاک؛ این بیماری با حساسیت به پروتئینی به نام گلوتن که در گندم، جو و چاودار که در غذاها یافت می‌شود، رخ می‌دهد.
• مسمومیت دارویی
• هموسیدروز ریوی ایدیوپاتیک (ماکروفاژهای بارگیری شده با هموسیدرین در BAL، T. -گلبول‌های قرمز متصل)
• خونریزی پارانشیمی در سینتی گرافی

در نتیجه برای پاسخ به این سؤال که خلط خونی نشانه چیست؟ باید گفته که خلط خونی ممکن است به دلیل یک عفونت بسیار ساده گلو باشد یا ممکن است به دلیل یک علت بسیار جدی مانند تومور در ریه ایجاد شود. هر شخصی که خلط خونی دارد باید توسط متخصص ریه بررسی شود و معاینات لازم صورت گیرد تا علت واقعی شناسایی شود.

آزمایشات لازم برای اینکه متوجه شویم خلط خونی نشانه چیست؟

 اگر خون در خلط برای اولین بار با سرفه شدید در پس‌زمینه سرماخوردگی ظاهر شد، بیمار باید توسط یک پزشک معاینه شود و او باید از اندام‌های قفسه سینه اشعه ایکس بگیرد. اگر پس از پایان درمان مجدداً خون در خلط ظاهر شد و یا مقدار آن در طول درمان افزایش یافت، ادامه معاینه ضروری است. آزمایشات لازم برای اینکه متوجه شویم خلط خونی نشانه چیست شامل موارد زیر است:

میکروسکوپ خلط و کشت فلور

به شما امکان تأیید یا حذف ضایعات عفونی را می‌دهد.

آزمایش خون – عمومی، بیوشیمی، کواگولوگرام

با توجه به نتایج این آزمایشات، می‌توان فرایندهای عفونی، التهابی، انعقاد، اختلالات متابولیک، فرایندهای غدد درون‌ریز و حتی تومور را تعیین کرد تا مشخص شود که چرا هنگام سرفه، خون وجود دارد.

برونکوسکوپی

به شما امکان می‌دهد به صورت بصری منبع خونریزی در برونش‌ها را تعیین کنید.

رادیوگرافی قفسه سینه یا فلوروگرافی

این مطالعات پنومونی، سل، آبسه، تومور و غیره را شناسایی می‌کند.

CT یا MRI

بسته به آسیب‌شناسی مشکوک انجام می‌شود.

کلام آخر

اگر در طی این معاینات علت پیدایش خون در خلط مشخص نشد، معاینه سونوگرافی قلب، ازفاگوگاستروسکوپی انجام می‌شود، بیمار توسط دندانپزشک معاینه می‌شود. با وجود استفاده از روش های مختلف، علت خلط خونی در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد به‌تنهایی قابل تشخیص نیست ونیاز به بررسی سایر علائم نیز دارد.