قلیان اکسیژن چیست و چه مضراتی دارد؟
به تازگی برای کاهش مصرف دخانیات در میان جوانان از نوعی قلیان به نام قلیان اکسیژن (قلیان پاک) استفاده می‌شود که مصرف کنندگان آن می‌گویند با مصرف آن احساس سرخوشی پیدا می‌کنند! مدتی است که بحث پیرامون این نوع قلیان و اینکه آیا مضر است یا خیر در بین افراد و کارشناسان زیاد شده است. بنابراین تصمیم گرفتیم در این مقاله، این نوع قلیان، مضرات، محتویات و دیگر مسائل مربوط به آن را مورد بررسی قرار دهیم. برای آشنایی با آن تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
قلیان اکسیژن چیست؟
قلیان اکسیژن (دستگاه پاکدم)، وسیله مشابه به قلیان است که جدیدا در میان افراد جامعه و به ویژه جوانان محبوب شده و در برخی از کافه و رستوران‌ها ارائه می‌شود. در این وسیله از ترکیب گازهای اکسیژن و N۲O با رعایت مقدار تعیین‌شده در سازمان غذا و دارو برای اطمینان از اینکه ضرری برای سلامتی افراد نداشته باشد، استفاده می‌شود. البته ارائه این وسیله در یک طرح آزمایشی توسط وزارت ارشاد پیشنهاد شده است که توسط سازمان غذا و دارو ایران تایید شده است.
نکته مهم در مورد دستگاه پاکدم، در کنار محتویات آن، میزان و دوز مصرف آن است. دکتر اردا کیانی فوق تخصص بیماری‌های ریه می‌گویند: این قلیان‌ها توسط سازمان غذا داروی ایران به عنوان یک تجهیزات پزشکی مورد تایید قرار گرفته و اکسیژن مخلوط با نیتریک اکساید را به بیماران می‌رساند. ایشان اضافه می‌کنند که این وسیله، سال‌های سال در صنایع پزشکی به خصوص در دندان پزشکی کودکان، برای بی‌هوشی و بی‌حسی در اطفال مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر فقط در برخی از مراکز دولتی ایران از این وسیله برای دندان پزشکی استفاده می‌شود. به تازگی نوجوانان، از این وسیله برای تفریح استفاده می‌کنند تا حس سرخوشی و به اصطلاح عامیانه (های شدن) برسند.
دکتر کیانی همچنین اشاره می‌کنند که در اروپا، با نسبت ۷۵ به ۲۵ که دوز بی‌خطر قلیان اکسیژن است، برای یک تا سه بار در سال استفاده می‌شود. اما باید در نظر داشت که نیتریک اکسایدی که در ایران استفاده می‌شود، تا ۸ درصد نیتریک اکساید دارد.
قلیان اکسیژن جایگزین قلیان معمولی
استفاده از قلیان اکسیژن به جای قلیان‌های معمولی برای کاهش عوارض ناشی از قلیان‌های معمولی، به ظاهر طرح و ایده‌ای مناسب است. این قلیان‌ها مضرات مصرف توتون و تنباکو و هزاران ماده سمی که داخل قلیان وجود دارد را ندارد. اما، آیا واقعا این وسیله بی‌ضرر است؟
استفاده از دستگاه پاک دم (قلیان پاک) یک تا ۳ بار در طول سال مجاز است که خود این مطلب نشان می‌دهد که جایگزین مناسبی برای قلیان‌های معمولی نمی‌تواند باشد. اکثر افراد به صورت روزانه از قلیان‌های معمولی استفاده می‌کنند. استفاده از پاکدم، عوارض کوتاه مدت و بلند مدتی دارد که باید به آن‌ها توجه شود.
عوارض استفاده از قلیان اکسیژن
دکتر کیانی در این مورد می‌گویند: (اثری که مصرف دستگاه پاکدم در کوتاه مدت ایجاد می‌کند، سرخوشی و ریلکسی است.) این حالت‌ها خود منجر به بروز برخی شرایط مانند: افتادن (خطر سقوط) در اثر نداشتن تعادل، مشکل در ادراک (تشخیص ندادن زمان و مکان)، بروز برخی تصادفات در اثر گیجی و حالت تهوع می‌شود. همچنین ایشان اضافه می‌کنند که مصرف این وسیله عوارض بلند مدتی را نیز به همراه دارد. از جمله عوارض بلند مدت آن عبارتند از:
- از بین رفتن ویتامین B۱۲ در بدن
- عوارض ناشی از کاهش و کم بود ویتامین B۱۲
- ایجاد حالت خفگی (تنگی نفس)
- صدمات عصبی جدی و طولانی مدت
- ایست قلبی
نکته: اگر همراه با الکل یا مواد مخدر دیگر استفاده شود، منجر به تشدید عوارض می‌شود.
دیگر عوارض ناشی از مصرف آن عبارتند از:
- سردرد و گشادی عروق مغز
- مشکلات بینایی
- تجمع مایع در ریه
- بر هم زدن تعادل گازهای خون
- تخریب بافت ریه و آرواره
ترکیبات قلیان پاک چیست؟
محققان پس از بررسی به این نتیجه رسیده‌اند که، عموما N۲O همراه با اکسیژن یا هوای فشرده است. قلیان پاک در دیگر کشورها به شکل کپسول است. افراد این کپسول‌ها را مستقیم استنشاق می‌کنند یا محتویات داخل کپسول‌ها را وارد یک بادکنک می‌کنند و سپس بادکنک را استنشاق می‌کنند. در این دستگاه از گاز N۲O به عنوان گاز خنده‌آور یا شادی‌آور به همراه و در ترکیب با گاز اکسیژن استفاده می‌شود.
کلام پایانی
به صورت کلی استفاده از قلیان پاک یا همان قلیان اکسیژن که محتویات آن به گفته پزشکان گاز مخصوص اتاق عمل است برای افراد جامعه به ویژه جوانان، جای بحث و تحقیق بسیار زیادی دارد. بررسی کردی که استنشاق این گاز، موجب بروز حس شادی، خنده و سبکی سر می‌شود که این حالت‌ها شاید در ظاهر چیز نگران کننده‌ای نباشند، اما می‌تواند موجب بروز برخی حوادث شوند.
