خلط گلو نشانه چیست + درمان خلط گلو!
خلط گلو، ماده‌ای چسبنده و ضخیم است که توسط غدد مخاطی در دستگاه تنفسی تولید می‌شود. وجود این ماده به عنوان یک مکانیزم دفاعی طبیعی برای به دام انداختن ذرات خارجی و میکروب‌ها ضروری است. اما، افزایش یا تغییر در تولید آن نشان‌دهنده بروز مشکلات مختلف سلامتی است. بسیاری از ما زمانی که در طول زندگی با این وضعیت مواجه می‌شویم، از خود می‌پرسیم که خلط گلو نشانه چیست؟ در این مقاله، به بررسی دقیق دلایل و نشانه‌های بیماری‌هایی که با تولید خلط گلو همراه هستند، می‌پردازیم و راه‌های درمان و کاهش آن را بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
خلط گلو چیست؟
خلط گلو (phlegm)، ترشحاتی هستند که از غدد مخاطی موجود در دستگاه تنفسی تولید می‌شوند. این ترشحات عمدتاً از آب، پروتئین‌ها، آنتی‌بادی‌ها و نمک‌ها تشکیل شده‌اند و نقش مهمی در حفاظت از دستگاه تنفسی دارند. خلط گلو به عنوان یک لایه‌ی حفاظتی عمل می‌کند که ذرات خارجی، باکتری‌ها، ویروس‌ها و آلاینده‌های موجود در هوا را به دام می‌اندازد و از ورود آن‌ها به دستگاه تنفسی جلوگیری می‌کند. در حالت عادی، تولید خلط به میزان کمی انجام می‌شود و به همراه بزاق بلعیده می‌شود. اما، در شرایطی که دستگاه تنفسی تحریک شود یا دچار عفونت گردد، تولید خلط افزایش می‌یابد و به صورت توده‌های غلیظ و چسبنده در گلو جمع می‌شود. این حالت باعث سرفه‌های مکرر در افراد می‌شود.
رنگ و غلظت خلط، اطلاعات مفیدی درباره وضعیت سلامتی فرد ارائه می‌دهد. برای مثال، خلط شفاف و رقیق معمولاً نشانه‌ای از تحریکات خفیف یا واکنش‌های آلرژیک است. در حالی که خلط زرد یا سبز نشان‌دهنده‌ی عفونت باکتریایی است. خلط خونی نیز نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر نظیر برونشیت حاد یا بیماری‌های قلبی و عروقی است.
خلط گلو نشانه چیست؟
وجود خلط در گلو، نشانه‌ای از وجود بیماری‌های مختلف در دستگاه تنفسی و دیگر اعضای بدن است. برخی از شایع‌ترین بیماری‌ها و شرایطی که باعث تولید خلط در گلو می‌شوند، عبارتند از:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- عفونت‌های سینوسی (سینوزیت)
- برونشیت
- ذات الریه
- آلرژی‌ها
- آسم
- رفلاکس معده
- سیگار کشیدن
سرماخوردگی
سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی است که سیستم تنفسی فوقانی، شامل بینی و گلو را درگیر می‌کند. این بیماری معمولاً توسط انواع مختلفی از ویروس‌ها به ویژه راینوویروس‌ها ایجاد می‌شود و یکی از اصلی‌ترین دلایل تولید خلط گلو به شمار می‌آید. در سرماخوردگی، غدد مخاطی بینی و گلو ترشح خلط را افزایش می‌دهند تا ویروس‌ها و ذرات خارجی را به دام بیندازند و از دستگاه تنفسی دفع کنند. خلط تولید شده در این شرایط معمولاً شفاف و رقیق است. با این حال، در مراحل پیشرفته‌تر بیماری، خلط غلیظ‌تر می‌شود.
درمورد تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی نیز بخوانید!
آنفولانزا
آنفلوآنزا نوعی عفونت ویروسی شدیدتر و معمولاً خطرناک‌تر از سرماخوردگی است که توسط ویروس‌های آنفلوآنزا (Influenza viruses) ایجاد می‌شود. این بیماری باعث علایم شدیدتری از جمله تولید خلط گلو و در برخی موارد به عوارض جدی‌تر می‌شود. در بیماری آنفلوآنزا، ویروس‌ها باعث التهاب شدید در دستگاه تنفسی می‌شوند که این امر منجر به تولید خلط می‌شود. خلط در این بیماری، شفاف یا به دلیل عفونت‌های ثانویه باکتریایی، زرد یا سبز است.
عفونت‌های سینوسی (سینوزیت)
سینوزیت یک نوع التهاب است که مخاطی ویژه به نام سینوس‌ها را درگیر می‌کند. این سینوس‌ها کیسه‌هایی هستند که دور چشمان، بینی و درون جمجمه قرار دارند. سینوزیت می‌تواند باعث تولید خلط غلیظ و رنگی شود که معمولا این خلط از بینی به پشت گلو نیز سرازیر می‌شود. خلط در این حالت معمولاً زرد یا سبز رنگ است، که نشان‌دهنده حضور باکتری‌ها در مخاط است. این باکتری‌ها، به عنوان عوامل ثانویه پس از عفونت ویروسی، سینوزیت را تشدید می‌کنند. خلط زرد یا سبز رنگ معمولاً نشان از واکنش دفاعی بدن است که در پاسخ به عفونت و باکتری‌ها تولید می‌شود.
برونشیت
برونشیت یک نوع التهاب در لوله‌های هوایی است که منجر به تولید خلط می‌شود. این التهاب معمولاً به دلیل عفونت ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود و علائمی مانند: سرفه، خلط گلو، و درد در سینه را ایجاد می‌کند. خلط گلو در برونشیت معمولا به دو صورت است که عبارتند از:
- خلط شفاف: در مواردی که برونشیت به دلیل عفونت ویروسی ایجاد شده است، خلط معمولاً شفاف و رقیق است و برای دفع ویروس از دستگاه تنفسی تولید می‌شود.
- خلط زرد یا سبز: اگر برونشیت به علت عفونت باکتریایی باشد، خل زرد یا سبز رنگ است که نشان‌دهنده واکنش التهابی شدیدتر بدن به باکتری‌ها است.
ذات الریه
ذات الریه، یک بیماری مزمن و التهابی است که در ریه‌ها مخاط ایجاد می‌کند. این بیماری اغلب در افرادی که سابقه کشیدن سیگار، آلرژی‌های شدید یا عفونت‌های تنفسی مکرر داشته‌اند، ایجاد می‌شود. در ذات الریه، خلط گلو معمولاً توپی و دارای طعم شور است. این خلط در افراد مبتلا به این بیماری به صورت مداوم یا دوره‌ای تولید می‌شود و نشان از التهاب و مخاط زیاد در ریه‌ها دارد.
آلرژی‌ها
آلرژی‌ها نوعی واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به مواد خارجی هستند که به عنوان آلرژن شناخته می‌شوند. این واکنش منجر به التهاب‌های مختلف در بدن، از جمله التهاب در مجاری تنفسی می‌شود. در مواجهه با آلرژن‌ها، سیستم ایمنی بدن واکنشی مانند تولید هیستامین دارد که باعث تحریک مجاری تنفسی و تولید خلط می‌شود. خلط تولید شده در این حالت، به صورت شفاف یا رنگی است که نوع و رنگ آن نشان‌دهنده نوع آلرژن و واکنش بدن است.
آسم
آسم یک بیماری مزمن و التهابی در مجاری تنفسی است که منجر به تنگی نفس، سرفه و تولید خلط می‌شود. سیستم تنفسی افراد مبتلا به آسم، به عوامل محرک به شکل غیرعادی واکنش نشان می‌دهد. این واکنش‌ها باعث ایجاد خلط در گلو می‌شود.
رفلاکس معده
رفلاکس معده یا بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یک بیماری مزمن است که در آن اسید معده به مری برمی‌گردد. بازگشت اسید، به گلو آسیب می‌رساند و منجر به تولید خلط و سایر علائم آزاردهنده می‌شود. در بیماری (GERD)، اسید معده به گلو و حنجره می‌رود و این وضعیت باعث تحریک مخاط و تولید خلط می‌شود. این خلط معمولاً شفاف و رقیق است، اما ممکن است در برخی موارد غلیظ‌تر باشد.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات تنفسی و تولید خلط گلو است. دخانیات نه تنها بر ریه‌ها تأثیر می‌گذارند، بلکه به طور مستقیم مجاری تنفسی و گلو را تحریک می‌کنند. همچنین باعث تولید بیش از حد خلط می‌شوند. این کار تاثیرات مخربی بر سلامت مجاری تنفسی دارد. ترک سیگار بهترین راه برای کاهش علائم و بهبود سلامت تنفسی است.
رنگ خلط گلو نشانه چیست؟
| برونشیت | سبز و زرد، قهوه‌ای، سفید، بی‌رنگ |
| بیماری انسداد مزمن ریوی | سفید |
| نارسایی احتقانی قلب | سفید، قرمز یا صورتی |
| فیبروز سیستیک | سبز و زرد، قهوه‌ای |
| عفونت قارچی | سیاه |
| آبسه ریه | قهوه‌ای، سیاه، قرمز یا صورتی |
| سرطان ریه | قرمز یا صورتی |
| ذات الریه | سبز و زرد، قهوه‌ای، قرمز یا صورتی، بی‌رنگ |
| پنوموکونیوز | قهوه‌ای، سیاه |
| آمبولی ریه | قرمز یا صورتی |
| سینوزیت | سبز یا زرد |
| سیگار کشیدن | سیاه، سبز |
| سل | قرمز یا صورتی |
| رنیت آلرژیک | بی‌رنگ |
درمان خلط گلو
خلط گلو ناشی از عوامل مختلفی مانند: عفونت‌ها، آلرژی‌ها، رفلاکس معده و سیگار کشیدن است. روش‌های درمان خلط گلو بسته به علت اصلی آن متفاوت است. روش‌های کلی و برخی از درمان‌های خاص برای کاهش و تسکین خلط گلو عبارتند از:
- نوشیدن مایعات فراوان: مصرف آب و مایعات گرم مانند چای، سوپ و آب لیمو به شل شدن خلط و خروج آن کمک می‌کند.
- استفاده از بخور: بخور آب گرم به مرطوب کردن مجاری تنفسی و کاهش تحریک و التهاب کمک می‌کند.
- غرغره کردن با آب نمک: غرغره کردن با آب نمک گرم برای کاهش التهاب گلو و شل شدن خلط برای دفع خلط مفید است.
- استفاده از عسل و لیمو: مخلوط عسل و آب لیمو در آب گرم برای تسکین گلو و کاهش خلط راه حلی مناسبی است.
- اجتناب از محرک‌ها: دوری از مواد محرک مانند: دود سیگار، آلرژن‌ها و مواد شیمیایی باعث کاهش خلط می‌شود.
- رعایت بهداشت شخصی: شستن مرتب دست‌ها و استفاده از ماسک در مواقع ضروری از انتقال عفونت‌ها جلوگیری می‌کند.
- داروهای ضد التهابی: مانند ایبوپروفن برای کاهش التهاب و درد.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت تشخیص عفونت باکتریایی، پزشک معمولا آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
- داروهای آنتی هیستامین: مانند لوراتادین و ستیریزین برای کاهش واکنش آلرژیک
- استفاده از اسپری‌های بینی: برای کاهش التهاب و راحت نفس کشیدن
- مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI): مانند امپرازول برای کاهش تولید اسید معده.
- تغییرات در رژیم غذایی: اجتناب از غذاهای تند، چرب و اسیدی.
- ترک سیگار: بهترین راه برای کاهش خلط و بهبود سلامت تنفسی.
کلام پایانی
خلط گلو نشانه‌ای از وجود بیماری‌ها و شرایط مختلف در بدن است. از سرماخوردگی و آنفلوآنزا تا بیماری‌های جدی‌تری مانند برونشیت و ذات‌الریه، هر یک باعث تولید خلط می‌شوند. شناسایی و درمان علت اصلی تولید خلط برای بهبود وضعیت سلامتی و کاهش علائم آن ضروری است. در صورت تداوم یا تشدید علائم، بهتر است که با پزشک مشورت کنید.
