پنومونی مزمن : علت، علائم، تشخیص و درمان آن!

پنومونی مزمن یا ذات الریه یک بیماری التهابی است که ریه‌ها و سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور کلی توسط عفونت‌های باکتریایی (۶۰-۲۰٪ موارد) و ویروسی مشخص می‌شود، سالانه حدود ۱۰۰۰۰ نفر به ویژه افراد مسن و بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن بر اثر ذات الریه جان خود را از دست می‌دهند.

هنگامی که میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، عمدتاً از طریق هوا و نه از مسیر هماتوژن، موفق می‌شوند بر مکانیسم‌های دفاعی بدن در سطح تنفسی غلبه کنند و تا رسیدن به آلوئول‌های ریوی نفوذ کنند، در این نقطه توسط گلبول‌های سفید مورد حمله قرار می‌گیرند و در نتیجه باعث تحریک سلول‌های خونی می‌شوند. فرآیند التهابی که تشکیل مقدار معینی از اگزودا را تعیین می‌کند، که تبادلات گازی در سطح آلوئولی را مختل می‌کند و به عنوان یک محیط کشت برای میکروارگانیسم‌ها عمل می کند.

پنومونی مزمن چیست؟

 یک بیماری با علت ناشناخته است که با تجمع غیرطبیعی و مزمن ائوزینوفیل‌ها در ریه مشخص می‌شود. پنومونی مزمن واقعاً مزمن نیست. بلکه یک بیماری حاد یا تحت حاد است که عود می‌کند. شیوع و بروز پنومونی مزمن ناشناخته است.

تفاوت بین پنومونی ویروسی و باکتریایی چیست؟

در حالی که همه پنومونی‌ها التهاب ناشی از عفونت در ریه‌ها هستند، بسته به اینکه علت اصلی ویروس، باکتری یا قارچ باشد، ممکن است علائم متفاوتی داشته باشید. پنومونی باکتریایی نسبت به پنومونی ویروسی شایع‌تر و شدیدتر است. به احتمال زیاد نیاز به بستری شدن در بیمارستان است. پزشکان ذات الریه باکتریایی را با آنتی بیوتیک درمان می‌کنند. ذات الریه ویروسی علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد می‌کند و به احتمال زیاد خود به خود برطرف می‌شود. معمولاً برای پنومونی ویروسی نیازی به درمان خاصی ندارید.

علائم پنومونی مزمن چیست؟

بیماران مبتلا به پنومونی مزمن اغلب با بیماری برق آسا که با سرفه، تب، کاهش وزن، تنگی نفس و تعریق شبانه مشخص می‌شود، به پزشک مراجعه می‌کنند. علائم بالینی ممکن است نشان دهنده پنومونی اکتسابی از جامعه باشد. بیماران با علائم عود کننده ممکن است کاهش وزن داشته باشند.

چه چیزی باعث پنومونی مزمن می‌شود؟

هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما به یک عفونت در کیسه‌های کوچک ریه (آلوئول) حمله می‌کند، پنومونی مزمن می‌تواند ایجاد شود. این باعث تورم ریه‌ها و نشت مایعات می‌شود. بسیاری از باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند باعث عفونت‌هایی شوند که منجر به پنومونی مزمن می‌شود. باکتری‌ها شایع‌ترین علت در بزرگسالان و ویروس‌ها شایع‌ترین علت در کودکان مدرسه‌ای هستند. بیماری‌های رایجی که می‌توانند منجر به پنومونی مزمن شوند عبارتند از:

• سرماخوردگی معمولی (رینوویروس)
• COVID-19
• آنفولانزا (ویروس آنفولانزا)
• متاپنوموویروس انسانی (HMPV)
• ویروس پاراآنفلوآنزای انسانی (HPIV)
• بیماری لژیونر
• باکتری پنومونی مایکوپلاسما
• بیماری پنوموکوکی
• پنومونی پنوموسیستیس
• ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)

چگونه پنومونی مزمن تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص پنومونی مزمن در بیمارانی با علائم مشخصه و رادیوگرافی انجام می‌شود. تشخیص همچنین نیاز به شمارش کامل خون، ESR، گاهی اوقات مطالعات آهن، و حذف علل عفونی در کشت‌های مناسب دارد. ائوزینوفیلی خون محیطی، نرخ رسوب گلبول‌های قرمز بالا، کم خونی فقر آهن و ترومبوسیتوز از عوامل شایع این بیماری هستند. برخلاف پنومونی حاد، ائوزینوفیلی محیطی اغلب در پنومونی مزمن وجود دارد.

معمولاً برای تأیید تشخیص، شستشوی برونش آلوئولار انجام می‌شود. ائوزینوفیلی مایع لاواژ برونکوآلوئولار بیش از ۴۰% نشان دهنده ذات الریه ائوزینوفیلیک مزمن است. ارزیابی‌های متوالی لاواژ برونش آلوئولار می‌تواند به مستندسازی سیر بیماری کمک کند.

درمان پنومونی مزمن

بیماران مبتلا به پنومونی مزمن همیشه به درمان IV یا کورتیکواستروئید خوراکی نیاز دارند. درمان اولیه پردنیزون ۴۰ تا ۶۰ میلی گرم یک بار در روز است. بهبود بالینی در عرض ۴۸ ساعت رخ می‌دهد. رفع کامل علائم در اکثر بیماران ظرف ۱۴ روز و تقریباً در همه آنها ظرف یک ماه رخ می‌دهد. تغییرات در علائم و یافته‌های اشعه ایکس قفسه سینه در هدایت درمان موثر و قابل اعتماد هستند. شمارش ائوزینوفیل‌های محیطی، میزان رسوب گلبول‌های قرمز و اندازه‌گیری IgE نیز ممکن است برای نظارت بر سیر بالینی در طول درمان مفید باشد.

آیا پنومونی مزمن عود کننده است؟

عود بیماری در بسیاری از موارد هم پس از قطع درمان و هم در حین کاهش دوز کورتیکواستروئید رخ می‌دهد. عود می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها پس از دوره اولیه رخ دهد. بنابراین، درمان کورتیکواستروئیدی برای دوره‌های زمانی طولانی ممکن است مورد نیاز باشد. به نظر نمی‌رسد که عودها نشان دهنده شکست درمان ، بدتر شدن روند درمان یا افزایش عوارض باشند. محدودیت جریان هوا ثابت ممکن است در برخی از بیماران بهبودیافته رخ دهد، اما این تغییر معمولاً اهمیت بالینی نامشخصی دارد.

چگونه می‌توان از پنومونی مزمن جلوگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از پنومونی مزمن، واکسینه شدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌هایی است که معمولاً باعث ایجاد آن می‌شوند. همچنین اقدامات احتیاطی روزمره وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کاهش خطر ابتلا به این بیماری انجام دهید. سیگار را ترک کنید و از دود سیگار خودداری کنید. سیگار کشیدن به ریه‌های شما آسیب می‌رساند و احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. قبل از غذا خوردن، قبل از دست زدن به غذا و بعد از استفاده از دستشویی دست‌های خود را با آب و صابون بشویید. اگر صابون در دسترس نیست، از ضدعفونی‌کننده دست مبتنی بر الکل استفاده کنید.