انواع تنگی نفس و تفاوت تنگی نفس قلبی و ریوی!

تنگی نفس احساسی است که هوای کافی به سختی وارد ریه ها میشوند و در این شرایط قفسه سینه سفت شده و سخت‌تر برای نفس کشیدن تلاش می‌کنید. بیماری‌های قلبی و ریوی از علل شایع تنگی نفس هستند و تفاوت‌هایی میان تنگی نفس قلبی و ریوی وجود دارد که ما در ادامه به بررسی تفاوت تنگی نفس قلبی و ریوی پرداخته‌ایم. 

تفاوت تنگی نفس قلبی و ریوی

سرعت اتفاق افتادن تنگی نفس حاد می‌تواند به تفاوت تنگی نفس قلبی و ریوی را مشخص کند. شروع ناگهانی به‌شدت نشان دهنده پنوموتوراکس (وجود هوا در حفره جنب که مانع باز شدن کامل ریه می‌شود) که در بیماران جوان بیشتر مشاهده می‌شود یا آمبولی ریه (به‌ویژه در یک بیمار بی‌حرکت) است. تنگی نفس تدریجی می‌تواند نشان‌دهنده عفونت ریوی، آسم، ادم ریوی یا بیماری عصبی یا عضلانی باشد. یک آزمایش قفسه سینه می‌تواند علت تنگی نفس حاد را نشان دهد و همچنین می‌تواند پنوموتوراکس، ارتشاح و ادم را آشکار کند. آمبولی ریه با تشدید ناگهانی تنگی نفس، افزایش تهویه و کاهش PaCO2 می‌تواند از علایم آن باشد. رادیوگرافی قفسه سینه تشخیص آمبولی ریه را تقویت می‌کند که اغلب می‌تواند توسط سی تی اسکن مارپیچ قفسه سینه تأیید شود.

تشخیص پنومونی (تنگی نفس قلبی) از تنگی نفس ریوی دشوار است. در این شرایط، شستشوی برونش آلوئولار و شناسایی ارگانیسم عفونی ممکن است برای تشخیص تفاوت بین این ۲ اختلال ضروری باشد. همچنین سطح پپتید ناتریورتیک مغز (BNP) در اختلال عملکرد بخش سمت چپ قلب افزایش می‌یابد، در حالی که در بیماری ریوی طبیعی است.

علائم تنگی نفس

تنگی نفس می‌تواند به دلیل فعالیت بیش از حد، گردش در ارتفاعات بالا یا به‌عنوان نشانه‌ای از چندین بیماری رخ دهد. علائمی که نشان می‌دهد فرد دچار تنگی نفس شده است عبارت‌اند از:

• تنگی نفس بعد از ورزش
• تنفس سخت
• سفتی در قفسه سینه
• تنفس سریع و کم عمق
• احساس خفگی
• تپش قلب
• خس خس سینه
• سرفه کردن

اگر تنگی نفس به طور ناگهانی رخ دهد یا اگر علائم شدید باشد، ممکن است نشانه یک وضعیت پزشکی جدی باشد.

علت‌های دچارشدن به تنگی نفس

تنگی نفس اغلب نشانه مشکلات قلبی و ریوی است. اما همچنین می‌تواند نشانه‌ای از شرایط دیگر مانند آسم، آلرژی یا اضطراب باشد. ورزش شدید یا سرماخوردگی نیز می‌تواند باعث تنگی نفس شود. شایع‌ترین علل تنگی نفس عبارت‌اند از:

• اضطراب
• آسم
• آمبولی ریه
• دنده‌های شکسته
• مشکلات قلب
• کم‌خونی
• عفونت‌های تنفسی
• بارداری
• یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی
• از دست دادن خون ناگهانی
• مایع اطراف ریه‌ها
• آسم
• بیماری مزمن انسدادی ریه
• سارکوئیدوز، مجموعه‌ای از سلول‌های التهابی در بدن
• فشار خون بالا در ریه‌ها که فشار خون ریوی نیز نامیده می‌شود
• چاقی
• جای زخم ریه‌ها
• عضله قلب سفت، ضخیم یا متورم، با نام کاردیومیوپاتی

موارد دیگر، از جمله سرطان ریه و سل، می‌توانند باعث ایجاد احساس تنگی نفس شوند. پیشنهاد میشود اگر تنگی نفس دارید و دلیل آن را نمی‌دانید، به پزشک خود مراجعه کنید تا متوجه شود.

تشخیص تنگی نفس

پزشک شما را معاینه می‌کند و بادقت به ریه‌های شما گوش می‌دهد. ممکن است یک آزمایش عملکرد ریه، به نام اسپیرومتری، برای اندازه گیری میزان هوا که می‌توانید به داخل و خارج از ریه‌های خود دمیده و با چه سرعتی انجام می‌دهید انجام دهید. این می‌تواند به تشخیص آسم و COPD کمک کند، همچنین پزشک می‌تواند سی تی اسکن یا تست الکتروکاردیوگرام تجویز کند که ما در ادامه درمورد آنها توضیح می‌دهیم.

اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن

پزشکان می‌توانند ببینند که آیا شما ذات‌الریه، لخته خون در ریه یا سایر بیماری‌های ریوی دارید و چندین عکس سی تی اسکن گرفته شده از زوایای مختلف را کنار هم قرار می‌دهد تا یک تصویر کامل ایجاد کنند.

الکتروکاردیوگرام

 در این نوع آزمایش سیگنال‌های الکتریکی قلب را اندازه‌گیری می‌کنند تا ببیند آیا بیمار دچار حمله قلبی شده‌ است یا خیر و بفهمند که قلب با چه سرعتی می‌تپد و آیا بیمار ریتم قلبی سالمی دارد یا خیر. همچنین آزمایشات دیگر مانند: پالس اکسیمتری انجام می‌شود. پزشک دستگاهی را به انگشت یا لاله گوش می‌بندد تا میزان اکسیژن خون را اندازه گیری کند. آزمایشات خون می‌توانند نشان دهند که آیا کم‌خونی یا عفونت مشاهده می‌شود یا خیر و می‌توانند لخته خون یا مایع در ریه‌ها را بررسی کنند.

چگونه بفهمیم تنگی نفس ناشی از اضطراب است؟

تنگی نفس ناشی از اضطراب اغلب در طول یا بلافاصله پس از دوره‌های استرس، نگرانی، هراس یا حملات اضطراب رخ می‌دهد. اگر بیمار متوجه شد که مشکلات تنفسی با این حالات عاطفی هم‌زمان است، ممکن است نشانه تنگی نفس ناشی از اضطراب باشد. اگر بیمار دچار تنگی نفس مرتبط با اضطراب هست، ممکن است تنفس سریع و کم‌عمق یا هیپرونتیلاسیون داشته باشد. این می‌تواند منجر به احساس تنگی نفس و احساس عدم توانایی در نفس کشیدن شود. اگر بیمار متوجه شد که تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تمرین‌های تنفس عمیق، مدیتیشن یا فعالیت‌های آرام‌بخش به طور موقت به تنگی نفس کمک می‌کنند، ممکن است نشان دهد که اضطراب علت اصلی آن است.

تنگی نفس در دوران بارداری

تنگی نفس در دوران بارداری شایع است. از آنجایی که بدن در حال تطبیق با بارداری است، تجربه کمی تنگی نفس طبیعی است. با این حال، اگر بیمار دچار تنگی نفس شد یا مداوم، درد قفسه سینه، یا هر علامت نگران کننده دیگری داشت، بسیار مهم است که فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد تا هرگونه شرایط پزشکی جدی را رد کند.

دلایل تنگی نفس ریوی

تنگی نفس حاد به می‌تواند ناشی از نارسایی قلبی، تامپوناد قلبی، برونکواسپاسم، آمبولی ریوی، پنوموتوراکس، عفونت ریوی به شکل برونشیت یا ذات‌الریه، یا انسداد راه هوایی فوقانی توسط آسپیراسیون یا آنافیلاکسی است. برخی از دلایل تنگی نفس ریوی عبارت‌اند از:

• کروپ (التهاب حنجره و نای)
• آسیب ریه تروماتیک
• سرطان ریه
• بیماری سل
• پلوریت (التهاب در بافت‌های اطراف ریه‌ها)
• ادم ریوی (وقتی مایع بیش از حد در ریه‌ها جمع می‌شود)
• فشار خون ریوی (زمانی است که فشار خون در شریان‌های ریه افزایش می‌یابد)
• سارکوئیدوز (وقتی خوشه‌هایی از سلول‌های التهابی در ریه‌ها رشد می‌کنند)

چه زمانی به پزشک مراجعه شود

تنگی نفس علامتی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. اگر علائم تغییر کرد، اگر مشکل بیمار پس از استفاده از اسپری استنشاقی بدتر شد، یا اگر تنگی نفس همراه با تورم در پاها و مچ پا، تنگی نفس هنگام دراز کشیدن صاف ، تب بالا، لرز و سرفه، صدای سوت غیر معمول (خس خس سینه) هنگام نفس کشیدن داشت باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کند.

کلام آخر

تنگی نفس زمانی است که دریافت هوای کافی در ریه‌ها  دشوار است. اگر بیمار احساس سفتی در قفسه سینه، خس خس سینه، سرفه، یا تپش قلب، علاوه بر ناتوانی در نفس کشیدن داشت، ممکن است دچار تنگی نفس شده باشد. شرایطی از اضطراب یا  آسم می‌تواند منجر به تنگی نفس شود و پزشکان از مقیاسی برای رتبه‌بندی شدت بیماری شما استفاده می‌کنند. همچنین بیمار نباید این علایم را نادیده بگیرید و اگر به طور ناگهانی و شدید دچار تنگی نفس شد، بلافاصله به پزشک متخصص یا اورژانس مراجعه کند.