پلورال افیوژن : علت،‌علائم، تشخیص و درمان آن!

ریه‌ها می‌توانند تحت تاثیر بسیاری از بیماری‌های عفونی قرار گیرند و باعث پلورال افیوژن شوند. درمان نکردن این عارضه، منجر به بروز سایر عوارض و بدتر شدن وضعیت سلامتی فرد می‌شود. پلورال افیوژن، یک مشکل جدی است که در نتیجه تجمع مایع در حفره پلور بیمار رخ می‌دهد. پلورا (غشای ریه) از ۲ غشاء تشکیل شده است که حفره‌های ریه و قفسه سینه را می‌پوشانند. تجمع آب در فضای بین این غشاهای اطراف سطح خارجی ریه و سطح داخلی دیواره قفسه سینه را پلورال‌افیوژن می‌نامند.

به طور معمول، بین این دو غشا، مایع بسیار کمی (۲۰ میلی لیتر) وجود دارد. به دلیل بسیاری از بیماری‌های ریوی یا خارج ریوی، افزایش ترشح مایع و کاهش بازجذب، مقدار مایع بین غشاها بیشتر می‌شود. در چنین مواردی تصویری به نام پلورال افیوژن (پلورسی) رخ می‌دهد.

پلورال افیوژن (پلوریس) چیست؟

غشای پلور در ریه، دو لایه است و تقریباً ۲۰ میلی لیتر مایع دارد. این مایع لغزنده به ریه‌ها اجازه می‌دهد تا آزادانه حرکت کنند. با این حال در برخی شرایط، مقدار مایع بین غشاها افزایش می‌یابد و به آن پلورال افیوژن یا پلوریت می‌گویند. دلیل افزایش مایعات ممکن است کاهش جذب یا تولید غیرطبیعی مایع باشد.

علت پلورال افیوژن چیست؟

افزایش مایع بین غشاها ممکن است به دلیل یک یا چند مورد از شرایط زیر، به ویژه بیماری‌های جدی مانند سرطان رخ دهد؛ از جمله عواملی که باعث پلورال افیوژن می‌شوند، عبارت‌اند از:

• عوارض جانبی برخی داروها
• نارسایی قلبی
• فشار خون ریوی
• ادم ریوی
• برخی بیماری‌های کبدی
• انسداد عروق در ریه
• شکستگی دنده
• عوارض ناشی از جراحی قلب
• ذات الریه
• بیماری‌های کلیوی

علائم پلورال ‌فیوژن (پلوریسی) چیست؟

علائم و شدت پلوریت از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ با این حال، علائم شایع در بیماران پلورال افیوژن در ادامه ذکر شده است:

• تنگی نفس
• احساس سوزش در ریه ها
• سرفه
• درد قفسه سینه
• درد پهلو

روش‌های تشخیصی پلورال افیوژن (پلوریسی)

برای تشخیص بیماری لازم است ابتدا شکایات و علائم را به پزشک اطلاع دهید. پزشک ممکن است معاینه فیزیکی را انجام دهد تا با در نظر گرفتن سابقه پزشکی بیمار، تشخیص اولیه را در کنار رفع برخی از بیماری‌ها انجام دهد. برای تشخیص قطعی می‌توان از قفسه سینه رادیوگرافی درخواست کرد و حفره قفسه سینه و ریه‌ها را مشاهده کرد. علاوه بر این، ریه‌ها را می‌توان با کمک توموگرافی کامپیوتری با جزئیات بیشتری بررسی کرد.

ممکن است پزشک، انجام سونوگرافی را برای بیمار درخواست کند تا بتواند بررسی کند که مایع در کجای ریه انباشته شده است. مقدار مایع را نیز می‌توان با این روش کشف کرد. برای تعیین علت افزایش مایعات می‌توان از روشی به نام توراسنتز استفاده کرد. به لطف این روش از مایع بین غشاها نمونه برداری می‌شود و آزمایشات لازم برای بررسی شرایطی مانند سرطان یا عفونت انجام می‌شود.

توراسکوپی در تشخیص پلورال افیوژن

روش دیگری که در تشخیص پلورال افیوژن استفاده می‌شود، توراسکوپی است. این معاینه زمانی انجام می‌شود که پزشک، مشکوک به افزایش مایعات در اثر بیماری‌هایی مانند سل یا سرطان باشد. توراسکوپی یک روش جراحی است که با تکنیک بسته انجام می‌شود و شبیه به توراسنتز است. با توجه به نتایج به دست آمده از آسیب شناسی، می‌توان به تشخیص قطعی و یافتن علت اصلی بیماری دست یافت.

در ادامه ویدئو پلورکتومی ناقص توسط دکتر اردا کیانی را مشاهده کنید.

روش‌های درمان پلورال‌افیوژن

در درمان پلوریت، اگر مشکل ناشی از یک عفونت ساده و باکتریایی باشد، می‌توان درمان آنتی بیوتیکی را آغاز کرد. درمان‌های دارویی را می‌توان برای مدت طولانی و همراه با داروهای ضدالتهابی ادامه داد. از جمله درمان‌هایی که می‌توان مستقیماً برای تجمع مایع انجام داد، خروج مایع بین بین غشاها است. در روش پلوردز ابتدا باید مایع را تخلیه کرد و سپس به جای آن، دارو یا خون دیگری اضافه کرد. در صورت ابتلا به سرطان پلور، بخشی از پلور که به دیواره قفسه سینه متصل است، با جراحی برداشته می‌شود. این روش که پلورکتومی یا دکورتیکاسیون نامیده می‌شود، از افزایش مایعات در آینده نیز جلوگیری می‌کند.

درمان پلورال‌افیوژن چقدر طول می‌کشد؟

پلورال افیوژن یک وضعیت پزشکی است و زمانی رخ می‌دهد که مایع بیش از حد بین لایه‌های بافت پوشاننده ریه‌ها و دیواره قفسه سینه تجمع پیدا می‌کند. به طور کلی، درمان پلورال افیوژن شامل رسیدگی به علت اصلی، حذف مایع اضافی و جلوگیری از تجمع بیشتر مایع است. مدت زمان درمان پلورال افیوژن از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است و تا حد زیادی به علت زمینه‌ای بیماری بستگی دارد. در برخی موارد، افیوژن پلور، خود به خود و بدون هیچ مداخله پزشکی برطرف می‌شود. عدم توجه به علت زمینه‌ای، ممکن است باعث بدترشدن وضعیت شود. در موارد دیگر، درمان ممکن است شامل: تخلیه مایع اضافی با استفاده از یک سوزن یا لوله‌ای باشد که از طریق دهانه رحم وارد می‌شود.

زمان لازم برای درمان پلورال‌افیوژن نیز به نوع پلورال‌افیوژن بستگی دارد. به عنوان مثال: پلورال‌افیوژن ترانسوداتیو ناشی از عدم تعادل در مایعات بدن، تنها به چند روز درمان نیاز دارد. با این حال، افیوژن پلور اگزوداتیو که یک بیماری زمینه‌ای است، ممکن است به درمان گسترده‌تری در مدت زمان طولانی‌تری نیاز داشته باشد. علاوه بر این، اگر پلورال افیوژن ناشی از سرطان باشد، درمان ممکن است ادامه داشته باشد و باتوجه به شرایط شاید همراه با شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا سایر درمان‌های سرطان انجام شود.