ادم ریوی وضعیتی است که در اثر مایع بیش از حد در ریه‌ها ایجاد می‌شود. این مایع در بسیاری از کیسه‌های هوایی در ریه‌ها جمع می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند.

در بیشتر موارد، مشکلات قلبی باعث ادم ریوی می‌شود. اما مایعات به دلایل دیگری می‌توانند در ریه‌ها جمع شوند. اینها شامل ذات الریه، تماس با برخی از سموم، داروها، ضربه به دیواره قفسه سینه، و مسافرت به یا ورزش در ارتفاعات بالا است.

ادم ریوی که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود (ادم حاد ریوی) یک اورژانس پزشکی است که نیاز به مراقبت فوری دارد. ادم ریوی گاهی اوقات می‌تواند باعث مرگ شود. درمان سریع ممکن است کمک کند. درمان ادم ریوی به علت آن بستگی دارد، اما عموماً شامل اکسیژن و داروی اضافی است.

علائم ادم ریوی

علائم ادم ریوی ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند یا در طول زمان ایجاد شوند. علائم به نوع ادم ریوی بستگی دارد.

• علائم ادم ریوی ناگهانی (حاد).
• دشواری در تنفس (تنگی نفس) یا تنگی نفس شدید که با فعالیت یا هنگام دراز کشیدن بدتر می‌شود.
• احساس خفگی یا غرق شدن که هنگام دراز کشیدن بدتر می‌شود.
• سرفه‌ای که باعث تولید خلط کف آلود می‌شود که ممکن است در آن خون وجود داشته باشد.
• ضربان قلب سریع و نامنظم (تپش قلب)
• اضطراب، بی‌قراری یا احساس اینکه اتفاق بدی در شرف وقوع است.
• پوست سرد و لطیف.
• خس خس سینه یا نفس‌نفس زدن.

علائم و نشانه‌های ادم ریوی طولانی مدت (مزمن).

• بیدار شدن در شب با سرفه یا احساس تنگی نفس که ممکن است با نشستن تسکین یابد.
• مشکل در تنفس با فعالیت یا هنگام دراز کشیدن.
• خستگی.
• وقتی از نظر بدنی فعال هستید، تنگی نفس بیشتر از حد معمول است.
• سرفه جدید یا بدتر شده.
• افزایش وزن سریع.
• تورم در پاها و پاها.
• خس‌خس سینه.

علائم و نشانه های ادم ریوی در ارتفاع بالا (HAPE).

HAPE می‌تواند در بزرگسالان و کودکانی که به ارتفاعات سفر می‌کنند یا در ارتفاعات ورزش می‌کنند رخ دهد. علائم مشابه علائمی است که در ادم حاد ریوی رخ می‌دهد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد که ممکن است اولین علامت باشد.
• تنگی نفس همراه با فعالیت که به تنگی نفس در حالت استراحت تبدیل می‌شود.
• نمی‌توانید به اندازه زمانی که می‌توانستید ورزش کنید.
• سرفه خشک در ابتدا.
• بعداً، سرفه ای که خلط کف آلود ایجاد می کند که ممکن است صورتی به نظر برسد یا خون در آن باشد.
• ضربان قلب بسیار سریع (تاکی کاردی).
• ضعف.
• درد قفسه سینه.
• تب کم.
• علائم ادم ریوی در ارتفاعات (HAPE) در شب بدتر می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

ادم ریوی که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود (ادم حاد ریوی) تهدید کننده زندگی است. اگر هر یک از علائم حاد زیر را دارید با ۹۱۱ تماس بگیرید یا با کمک فوری پزشکی تماس بگیرید:

تنگی نفس، به خصوص اگر ناگهانی ایجاد شود.
مشکل تنفس یا احساس خفگی (تنگی نفس).
صدای حباب، خس خس یا نفس نفس زدن هنگام تنفس.
سرفه خلط که صورتی به نظر می رسد یا خون در آن وجود دارد.
مشکل تنفس با تعریق زیاد.
رنگ آبی یا خاکستری برای پوست.
گیجی.
افت شدید فشار خون که باعث سبکی سر، سرگیجه، ضعف یا تعریق می‌شود.
بدتر شدن ناگهانی هر یک از علائم ادم ریوی.
خودتان را به بیمارستان نرسانید. در عوض، با ۹۱۱ یا مراقبت های پزشکی اورژانسی تماس بگیرید و منتظر کمک باشید.

علل

علل ادم ریوی متفاوت است. ادم ریوی بسته به اینکه مشکل از کجا شروع شود به دو دسته تقسیم می‌شود. اگر مشکل قلبی باعث ادم ریوی شود، به آن ادم ریوی کاردیوژنیک می‌گویند. بیشتر اوقات، تجمع مایع در ریه‌ها به دلیل یک بیماری قلبی است.
اگر ادم ریوی مربوط به قلب نباشد، به آن ادم ریوی غیرکاردیوژنیک می‌گویند.
گاهی اوقات، ادم ریوی می‌تواند هم به دلیل یک مشکل قلبی و هم به دلیل یک مشکل غیرقلبی ایجاد شود.
درک رابطه بین ریه‌ها و قلب می‌تواند توضیح دهد که چرا ادم ریوی ممکن است رخ دهد.

ریه ها چگونه کار می‌کنند؟

ریه ها حاوی بسیاری از کیسه‌های هوایی کوچک و کشسان به نام آلوئول هستند. با هر نفس، این کیسه‌های هوا اکسیژن می‌گیرند و دی‌اکسیدکربن آزاد می‌کنند. به طور معمول، این تبادل گازها بدون مشکل انجام می‌شود. اما گاهی اوقات، آلوئول‌ها به جای هوا با مایع پر می‌شوند. این باعث می‌شود جریان خون اکسیژن دریافت نکند.

چگونه قلب کار می‌کند؟

قلب معمولی از دو حفره بالا و دو حفره پایینی ساخته شده است. اتاق های فوقانی (دهلیز راست و چپ) خون ورودی را دریافت می‌کنند و آن را به اتاق‌های تحتانی (بطن راست و چپ) پمپ می‌کنند. حفره های پایینی خون را از قلب پمپاژ می‌کنند.

به طور معمول، خون بدون اکسیژن از سراسر بدن وارد دهلیز راست و سپس بطن راست می‌شود. از آنجا از طریق رگ‌های خونی بزرگ (شریان‌های ریوی) به ریه ها پمپ می‌شود. در آنجا، خون دی‌اکسیدکربن آزاد می‌کند و در حین عبور از آلوئول‌ها، اکسیژن را جذب می‌کند.
سپس خون غنی از اکسیژن از طریق سیاهرگ‌های ریوی به دهلیز چپ باز می‌گردد. سپس از طریق دریچه میترال به بطن چپ جریان می‌یابد. در نهایت از طریق شریان اصلی بدن (آئورت) از قلب خارج می‌شود.

دریچه های قلب جریان خون را در جهت درست نگه‌می‌دارند. دریچه آئورت از جریان خون به سمت عقب به قلب جلوگیری می‌کند. از آئورت، خون به بقیه بدن می‌رسد.

• ادم ریوی مرتبط با قلب (کاردیوژنیک).
• ادم ریوی قلبی ناشی از افزایش فشار در قلب است.

معمولاً نتیجه نارسایی قلبی است. هنگامی که یک اتاقک تحتانی چپ قلب (بطن چپ) بیمار یا بیش از حد کار می‌کند، نتواند خونی را که از ریه‌ها دریافت می‌کند به اندازه کافی پمپ کند، فشار در قلب بالا می‌رود. افزایش فشار مایع را از طریق دیواره رگ‌های خونی به داخل کیسه‌های هوا می‌راند.

شرایط پزشکی که می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود و منجر به ادم ریوی شود عبارتند از:

بیماری عروق کرونر. با گذشت زمان، شریان هایی که خون را به عضله قلب می رسانند، می توانند از رسوبات چربی (پلاک) باریک شوند. باریک شدن آهسته عروق کرونر می تواند بطن چپ را ضعیف کند.

گاهی اوقات، لخته خون در یکی از این شریان‌های باریک تشکیل می@شود. این لخته جریان خون را مسدود می‌کند و به بخشی از عضله قلب آسیب می‌رساند و در نتیجه باعث حمله قلبی می‌شود. عضله قلب آسیب دیده دیگر نمی‌تواند آنطور که باید پمپاژ کند.

کاردیومیوپاتی این اصطلاح به معنای آسیب عضله قلب است. در کاردیومیوپاتی، قلب باید قوی‌تر پمپاژ کند و فشارها افزایش می‌یابد. در این صورت ممکن است قلب نتواند در مواقع لزوم بیشتر کار کند، مانند هنگام ورزش یا عفونت یا افزایش فشار خون. هنگامی که بطن چپ نمی‌تواند با خواسته‌هایی که روی آن قرار می‌گیرد، عمل کند، مایع به ریه‌ها برگشت می‌دهد.
مشکلات دریچه قلب باریک شدن (تنگی) دریچه‌های قلب آئورت یا میترال یا دریچه‌ای که نشت می‌کند یا به درستی بسته نمی‌شود بر جریان خون در قلب تأثیر می‌گذارد. نشت دریچه‌ای که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود ممکن است باعث ادم ریوی ناگهانی و شدید شود.
فشار خون بالا (فشار خون بالا). فشار خون بالا درمان نشده یا کنترل نشده می‌تواند قلب را بزرگ کند.
سایر مشکلات قلبی التهاب عضله قلب (میوکاردیت)، مشکلات قلبی در بدو تولد (نقص مادرزادی قلب) و ریتم نامنظم قلب (آریتمی) نیز ممکن است باعث ادم ریوی شود.
بیماری کلیوی. فشار خون بالا به دلیل تنگی شریان‌های کلیه (تنگی شریان کلیوی) یا تجمع مایعات به دلیل بیماری کلیوی می‌تواند باعث ادم ریوی شود.
شرایط سلامت مزمن بیماری تیروئید و تجمع آهن (هموکروماتوز) یا پروتئین (آمیلوئیدوز) نیز ممکن است به نارسایی قلبی کمک کرده و باعث ادم ریوی شود.

ادم ریوی غیر مرتبط با قلب (غیر قلبی).

ادم‌ریوی که در اثر افزایش فشار در قلب ایجاد نمی‌شود، ادم‌ریوی غیرکاردیوژنیک نامیده می‌شود.

علل ادم ریوی غیرکاردیوژنیک عبارتند از:

سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS). این اختلال جدی زمانی رخ می‌دهد که ریه‌ها به طور ناگهانی پر از مایع می‌شوند. بسیاری از شرایط می‌توانند باعث ARDS شوند، از جمله آسیب شدید (تروما)، عفونت گسترده (سپسیس)، ذات الریه و خونریزی شدید.
واکنش دارویی یا مصرف بیش از حد دارو. بسیاری از داروها – از آسپرین گرفته تا داروهای غیرقانونی مانند هروئین و کوکائین – به عنوان عامل ایجاد ادم‌ریوی شناخته شده‌اند.
لخته شدن خون در ریه‌ها (آمبولی ریه). حرکت لخته خون از رگ‌های خونی در پاها به ریه‌ها می‌تواند باعث ادم‌ریوی شود.
قرار گرفتن در معرض سموم خاص. استنشاق سموم یا تنفس در برخی از محتویات معده هنگام استفراغ (آسپیراسیون) باعث تحریک شدید راه‌های هوایی کوچک و کیسه‌های هوا می‌شود و در نتیجه تجمع مایع ایجاد می‌شود.
ارتفاعات بالا. ادم ریوی در کوهنوردان، اسکی‌بازان، کوهنوردان و سایر افرادی که به ارتفاعات مرتفع، معمولا بالای ۸۰۰۰ فوت (حدود ۲۴۰۰ متر) سفر می‌کنند، دیده شده است. ادم‌ریوی در ارتفاع بالا (HAPE) عموماً در کسانی رخ می‌دهد که روزها یا هفته‌های لازم برای عادت کردن به ارتفاع طول نمی‌کشد. اما افرادی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند در صورت داشتن بیماری تنفسی می‌توانند بدون تغییر ارتفاع دچار HAPE شوند.
نزدیک به غرق شدن استنشاق آب باعث تجمع مایع در ریه‌ها می‌شود.
ادم ریوی با فشار منفی. مسدود شدن راه هوایی فوقانی باعث فشار منفی در ریه‌ها از تلاش برای تنفس از طریق انسداد می‌شود. با درمان، اکثر افراد مبتلا به این نوع ادم‌ریوی در حدود ۲۴ ساعت بهبود می‌یابند.
شرایط سیستم عصبی یا جراحی. نوعی از ادم‌ریوی به نام ادم‌ریوی نوروژنیک می‌تواند پس از ضربه به سر، تشنج یا جراحی مغز رخ دهد.
استنشاق دود. دود ناشی از آتش سوزی حاوی مواد شیمیایی است که به غشای بین کیسه‌های هوا و مویرگ‌ها آسیب می‌رساند. آسیب به مایع اجازه می‌دهد تا وارد ریه‌ها شود.
آسیب ریه مربوط به انتقال خون که ممکن است باعث اضافه بار مایع در بطن چپ شود و منجر به ادم ریوی شود.
بیماری‌های ویروسی ویروس‌هایی مانند هانتا ویروس و ویروس دنگی می‌توانند باعث ادم‌ریوی شوند.

عوامل خطر

نارسایی قلبی و سایر بیماری‌های قلبی که باعث افزایش فشار در قلب می‌شوند، خطر ادم ریوی را افزایش می‌دهند. عوامل خطر نارسایی قلبی عبارتند از:

• ریتم نامنظم قلب (آریتمی)
• مصرف الکل
• بیماری قلبی مادرزادی
• بیماری عروق کرونر
• دیابت
• بیماری دریچه قلب
• فشار خون بالا
• آپنه خواب
• برخی از شرایط سیستم عصبی و آسیب ریه به دلیل غرق شدن نزدیک، مصرف دارو، استنشاق دود، بیماری‌های ویروسی و لخته شدن خون نیز این خطر را افزایش می‌دهد.

افرادی که به مکان‌های با ارتفاع بالاتر از ۸۰۰۰ فوت (حدود ۲۴۰۰ متر) سفر می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به ادم‌ریوی در ارتفاع بالا (HAPE) هستند. معمولاً کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که برای عادت کردن به ارتفاع وقت نمی‌گذارند – چند روز تا یک هفته یا بیشتر. احتمال ابتلا به HAPE در کودکانی که قبلاً فشار خون ریوی و نقایص ساختاری قلب دارند بیشتر است.

عوارض ادم ریوی

عوارض ادم‌ریوی به علت آن بستگی دارد. به طور کلی، اگر ادم‌ریوی ادامه یابد، فشار در شریان ریوی می‌تواند افزایش یابد (فشار خون ریوی). در نهایت، قلب ضعیف می‌شود و فشار در قلب و ریه‌ها بالا می‌رود. عوارض ادم ریوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل تنفس
• تورم پاها، پاها و ناحیه شکم
• تجمع مایع در غشاهایی که ریه ها را احاطه کرده اند (افیوژن پلور)
• احتقان و تورم کبد

درمان فوری برای ادم‌ریوی حاد برای جلوگیری از مرگ ضروری است.

جلوگیری از ادم ریوی

ممکن است بتوانید با مدیریت شرایط قلبی یا ریوی موجود و پیروی از یک سبک زندگی سالم از ادم‌ریوی جلوگیری کنید. به عنوان مثال، کنترل کلسترول و فشار خون می تواند به کاهش خطر بیماری قلبی کمک کند. برای حفظ سلامت قلب خود این نکات را دنبال کنید:

از یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه های تازه، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات بدون چربی یا کم چرب و انواع پروتئین ها استفاده کنید.
سیگار نکش
ورزش منظم داشته باشید.
نمک و الکل را محدود کنید.
استرس را مدیریت کنید.
وزن را مدیریت کنید.

پیشگیری از ادم ریوی در ارتفاع بالا (HAPE)

برای جلوگیری از HAPE، به تدریج به ارتفاعات بالا بروید. اگرچه توصیه‌ها متفاوت است، اکثر متخصصان توصیه می‌کنند زمانی که به ارتفاع ۸۲۰۰ فوتی (حدود ۲۵۰۰ متری) رسیدید، ارتفاع را بیش از ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ فوت (حدود ۳۰۰ تا ۳۶۰ متر) در روز افزایش ندهید.

برخی از کوهنوردان از داروهای تجویزی مانند استازولامید یا نیفدیپین (پروکاردیا) برای کمک به پیشگیری از علائم HAPE استفاده می کنند. برای جلوگیری از HAPE، مصرف دارو را حداقل یک روز قبل از صعود شروع کنید. از پزشک خود بپرسید که پس از رسیدن به مقصد در ارتفاعات چه مدت به مصرف دارو نیاز دارید.