برونکوسکوپی یکی از آزمایش‌های مهم برای تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف ریوی است. با این آزمایش می‌توان مجاری تنفسی را با جزئیات مشاهده کرد. این روش با وسیله‌ای به نام برونکوسکوپ انجام می‌شود. قبل از انجام برونکوسکوپی بهتر است نکاتی را رعایت کنید. در این بخش همراه ما باشید تا درمورد آماده‌شدن برای برونکوسکوپی توضیح دهیم.

برونکوسکوپی چیست؟

برونکوسکوپی ،یک روش کمکی برای تشخیص و درمان مشکلات در ریه‌ها و مجاری تنفسی است و معمولاً تحت بی‌حسی موضعی اعمال می‌شود. البته در موارد نادر می‌توان آن را تحت بیهوشی عمومی انجام داد. این روش که با یک لوله دوربین نازک اعمال می‌شود، هم به صورت دهانی و هم از طریق بینی قابل‌انجام است. این روش به دلیل یافتن یافته‌های غیرطبیعی در سی تی اسکن، عفونت، سرفه‌های مداوم، مشکل در تنفس و اشعه ایکس قفسه سینه اعمال می‌شود. همچنین برونکوسکوپی در تشخیص تومورها و خونریزی در ریه‌ها مفید است. علاوه بر این، برای برداشتن اجسام خارجی در مجاری تنفسی، نمونه‌برداری از مخاط یا نمونه بافت، برای رفع انسداد استفاده می‌شود.

چرا برونکوسکوپی انجام می‌شود؟

این فرایند به دلایل زیر اعمال می‌شود:

• بیوپسی از بافت ریه
• وجود هرگونه عفونت در ریه
• خونریزی در ریه
• تومور در ریه
• پاکسازی مخاط
• برداشتن اشیا مسدودکننده مجاری تنفسی
• سرفه مداوم
• سرفه‌ های طولانی مدتکه حتی با درمان هم از بین نمی‌رود.
• باز نگه‌داشتن راه هوایی مسدود شده

برونکوسکوپی برای چه کسانی اعمال می‌شود؟

برونکوسکوپی معمولاً برای افراد زیر استفاده می‌شود:

• فرد در توموگرافی یا اشعه ایکس قفسه سینه مشکوک به سرطان است.
• تجربه سرفه با علت ناشناخته
• پیگیری سرطان ریه
• وجود جسم خارجی به داخل نای
• سلول‌های توموری که در خلط مشاهده می‌شوند.
• داشتن ترشح متراکم در برونش‌ها
• ` ضربه و آسیب به قفسه سینه
• خلط خونی
• خس‌خس سینه در ریه‌ها
• خشن شدن صدا برای بیش از ۲ هفته

آماده‌شدن برای برونکوسکوپی

از آنجایی که برونکوسکوپی نیاز به سطح بالایی از همکاری پزشک و بیمار دارد، باید پزشک خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید و بیماری‌های قبلی خود مطلع کنید. همچنین مهم است که نشان دهید آیا به داروها حساسیت دارید یا خیر. کارهایی که باید برای آماده‌شدن عمل برونکوسکوپی انجام دهید، عبارت‌اند از:

غذا و دارو قبل از برونکوسکوپی

• ممکن است از شما خواسته شود چند روز قبل از برونکوسکوپی، مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین، کلوپیدوگرل (Plavix) و وارفارین (Coumadin، Jantoven) را متوقف کنید. همچنین از شما خواسته می‌شود که چهار هشت ساعت قبل از عمل چیزی نخورید یا ننوشید.
• اگر دیابتی هستید و به انسولین یا داروهای خوراکی نیاز دارید، از قبل به پزشک خود اطلاع دهید؛ زیرا ممکن است قبل و بعد از عمل نیاز به تنظیم دوز باشد.
• اگر دارویی دارید که مدام از آن استفاده می‌کنید، مانند داروهای فشار خون یا قلب، می‌توانید آن را با کمی آب مصرف کنید.

پوشاک و وسایل شخصی قبل از برونکوسکوپی

• از شما خواسته می‌شود که یک روپوش بپوشید.
• هر گونه دندان‌مصنوعی، پروتز جزئی یا پل متحرک را در روز عمل بردارید.
• همچنین ممکن است از شما خواسته شود سمعک، لنز طبی یا عینک خود را بردارید.

سایر اقدامات احتیاطی

اگر بعد از عمل به خانه می‌روید، به یک دوست یا یکی از اعضای خانواده نیاز دارید تا شما را به خانه برساند. این روش ممکن است نیاز به آرام‌بخش داشته باشد، بنابراین لازم است یک فردی شما را همراهی کند، چرا که نمی‌توانید رانندگی کنید. 

آماده‌شدن برای برونکوسکوپی (یک هفته قبل)

برخی از بیماران به سبب آماده‌شدن برای برونکوسکوپی باید مواردی را درنظر بگیرند، به عنوان مثال: بیمارانی که تحت درمان ضد تجمع پلاکتی هستند (مانند ASA-استیل سالیسیلیک اسید، تیکلوپیدین، کلوپیدوگرل…) باید با پزشک عمومی خود (GP یا متخصص) تماس بگیرند تا قبل از انجام روش رزرو شده، در موارد مشکوک، ارزیابی کنند که آیا تغییر در رژیم‌درمانی ضروری است یا خیر.

بیمارانی که تحت درمان ضد انعقادی با آسنوکومارول یا وارفارین (سینتروم یا کومادین) هستند، باید با پزشک خود (GP یا متخصص) تماس بگیرند تا تغییرات لازم در رژیم‌درمانی (کاهش دوز یا جایگزینی با هپارین) را ارزیابی کند.

بیشتر مطالعه کنید: توضیحات دکتر اردا کیانی در مورد برونکوسکوپی

آمادگی‌های لازم در روز انجام برونکوسکوپی

در روز جراحی، لازم است حدود ۱۵ دقیقه قبل از زمان تعیین شده ناشتا از عصر قبل (یا حداقل ۴ ساعت) نزد پزشک حاضر باشید.

صبح روز معاینه، درمان‌های ضروری را طبق برنامه معمول و با آب مصرف کنید، در صورت شک با شماره تلفن کلینیک تماس بگیرید.

مدارک بهداشتی را همراه داشته باشید، مستندات رادیولوژیکی (اشعه ایکس قفسه سینه و/یا CT) ضروری است.

در صورت عدم امکان حضور در نوبت تعیین شده، بیمار باید سریعاً به پزشک اطلاع دهد.

گزارش آزمایش در همان زمان به بیمار تحویل داده می‌شود. اگر نمونه‌برداری انجام شود، نتیجه پس از حدود ۵-۷ روز در دسترس خواهد بود.

برونکوسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

در روشی که با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، یک داروی بی‌حس‌کننده موضعی به داخل بینی و پشت حلق اسپری می‌شود و این ناحیه بی حس می‌شود. در همین حال ضربان قلب و فشار خون بیمار نیز کنترل می‌شود. سپس متخصص ریه دستگاه را به سمت پایین سوراخ بینی هدایت می‌کند. اگر فرد سوراخ بینی باریکی داشته باشد، می‌توان این روش را به صورت خوراکی نیز انجام داد. پس از انجام کلیه معاینات انجام شده و در صورت نیاز به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود.

بعد از برونکوسکوپی چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟

بیمار به مدت ۱-۲ ساعت تحت‌نظر قرار می‌گیرد تا بررسی شود که آیا عوارض بعد از برونکوسکوپی ایجاد می‌شود یا خیر. در این فرایند، بی‌حسی در ناحیه دهان و گلوی بیمار مشاهده می‌شود. مهم است که بیمار تا زمانی که این بی‌حسی فروکش نکند، چیزی نخورد و ننوشد.

پس بعد از برونکوسکوپی چه بخوریم؟ بیمار می‌تواند ۳ ساعت پس از عمل شروع به خوردن و آشامیدن کند. در این فرایند، پس از رفع بی‌حسی، گرفتگی صدا، سرفه یا گلودرد ممکن است دیده شود. در صورت تب بالا، درد قفسه سینه، مشکل در تنفس یا سرفه بیش از ۱ روز پس از عمل، باید با پزشک مشورت شود.

بیشتر مطالعه کنید: مراقبت های بعد از برونکوسکوپی

آیا برونکوسکوپی خطرناک است؟

روش برونکوسکوپی به طور کلی یک روش بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما مانند هر روش پزشکی، خطراتی دارد. این خطرات ممکن است بسته به محل ناحیه‌ای که عمل در آن انجام می‌شود، سابقه پزشکی بیمار و اهداف عمل متفاوت باشد.

خطرات بالقوه برونکوسکوپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی: خونریزی ممکن است در نتیجه تماس برونکوسکوپ با دستگاه تنفسی در طول عمل رخ دهد. خونریزی معمولاً خفیف است و به‌خودی‌خود متوقف می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
• عفونت: خطر عفونت در حین عمل برونکوسکوپی وجود دارد، اما این خطر کم است. برای کاهش خطر عفونت، تجهیزات برونکوسکوپی از قبل استریل می‌شوند و می‌توان قبل از عمل پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیکی انجام داد.
• دشواری در تنفس: به‌ندرت، مشکلات تنفسی ممکن است در طول عمل ایجاد شود. ممکن است به خصوص اگر آرام‌بخش یا بیهوشی در طول عمل به بیمار داده شود، رخ دهد.
• پنوموتوراکس: هوای بین فضای جنب است که باعث فروپاشی ریه می‌شود.

قبل از انجام برونکوسکوپی، وضعیت سلامتی بیمار به‌دقت ارزیابی می‌شود و پارامترهای حیاتی به طور مداوم در طول عمل کنترل می‌شوند؛ بنابراین، ریسک‌ها به طور کلی کم هستند و مزایای معامله بیشتر از خطرات احتمالی است.