علائم متاستاز ریه
اصطلاح متاستاز ریه نشان دهنده پدیده انتشار یک تومور بدخیم به ناحیهای از بدن غیر از منشأء است. در مورد متاستازهای ریه، به ویژه، سلولهای تومورهای واقع در سایر نواحی بدن (به عنوان مثال در سینهها، کلیهها یا بیضهها) به ریهها میرسند و در آن مستقر میشوند و باعث ایجاد تودههای تومور جدید در داخل آنها میشوند.
متاستازهای ریه به طور معمول بدون علامت هستند، مگر اینکه تعدادشان زیاد باشد و باعث ایجاد برخی مشکلات تنفسی شود. آنها به ندرت درد ایجاد میکنند، مگر زمانی که با پلور جداری (بخش حسی) تماس پیدا میکنند. در این بخش به بررسی علائم متاستاز ریه و نحوه درمان آن میپردازیم. با ما همراه باشید.
متاستاز ریه چیست؟
متاستازهای ریوی یعنی سرطان در اندام دیگری در بدن گسترش مییابد و به ریه سرایت میکند. سلولهای متاستاتیک سلولهای سرطانی از همان نوع سلولهای سرطانی اولیه هستند. ریهها به دلیل عروق بالایشان یکی از هدفمندترین و راحتترین مکانهایی هستند که سرطانها به آن گسترش یابند. سلولهای بدخیم میتوانند به هر ناحیه از ریهها گسترش یابند، اما در بیشتر موارد در نواحی محیطیتر مستقر میشوند. متاستازها میتوانند هم بهصورت منفرد (ایجاد یک تومور ثانویه منفرد) و هم بهصورت چندگانه (تودههای تومور متعدد، گاهی اوقات در هر دو ریه) رخ دهند. با گذشت زمان، تومور میتواند به نواحی خارج از ریهها مانند پلور و مدیاستن نیز گسترش یابد.
علائم متاستاز ریه
علائم متاستاز ریه میتواند به شکل متفاوتی در افراد مختلف ظاهر شود. از طرفی متاستازهای ریه علائم خاصی ایجاد نمیکنند مگر اینکه به ابعاد بزرگ برسند یا زیاد نباشند. برخی از علائم شایع متاستاز ریه شامل تنگی نفس، سرفه خونریزی، درد در قفسه سینه، لاغری غیرمنطقی و خستگی مفرط هستند.
سایر علائم متاستاز ریه عبارتاند از:
- گرفتگی صدا یا سرفه مداوم
- مخاط خونی
- تنگی نفس ، احساس خفگی، اضطراب
- درد در قفسه سینه
- تجمع آب در قفسه سینه
- پنومونی
علت متاستاز ریه چیست؟
دلایل زیادی برای بروز متاستاز ریه وجود دارد که در هر فرد متفاوت است. عوامل خطری که میتواند باعث بروز متاستاز ریه شود، شامل سابقه استعمال دخانیات، تماس با مواد شیمیایی سرطانزا، آلودگی هوا، سابقه خانوادگی سرطان ریه و عدم تغذیه مناسب است. به علاوه، افرادی که قبلاً سابقه سرطان ریه داشتهاند نیز در خطر بالاتری برای متاستاز ریه قرار دارند.
سلولهای سرطانی منفرد که از توده تومور اصلی جدا میشوند و به مکان دیگری در بدن منتقل میشوند، متاستاز نامیده میشوند. برخی از تومورها اغلب به ریهها متاستاز میدهند عبارتاند از:
- سرطان پستان
- سرطان معده و روده بزرگ
- سرطان پانکراس
- کارسینوم سلول کلیه
- سرطان تخمدان
- سرطان تیروئید
- تومورهای بدخیم استخوان (استئوسارکوم)
نوع سرطان ریه نیز مهم است؟
نکته مهم این است که فقط تومورهای بدخیم توانایی انتشار به سایر نواحی بدن را دارند، اما درعینحال مطمئن نیست که همه تومورهای بدخیم باعث متاستاز شوند. ایجاد این تومورهای ثانویه در واقع به متغیرهای مختلفی (از محلیسازی نئوپلاسم اولیه تا ویژگیهای ژنتیکی آن) بستگی دارد و به طور کلی در مراحل پیشرفتهتر بیماری معمول است. سلولهای بدخیم ابتدا از طریق سیستم لنفاوی و سپس از طریق خون پخش میشوند. دقیقاً به همین دلیل، ریهها که یکی از متراکمترین نواحی عروقی بدن هستند، مکان مناسبی را از خود نشان میدهند.
تشخیص متاستاز ریه
متاستازهای ریه از طریق آزمایشهای تصویربرداری مانند عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه، MRI، سینتیگرافی و اسکن CAT شناسایی میشوند. همین آزمایشهای ابزاری امکان مطالعه برخی ویژگیهای تودههای تومور موجود را نیز فراهم میکند. روش تشخیصی ممکن است شامل انجام فیبروبرونکوسکوپی (احتمالاً با بیوپسی بافتی)، آزمایشات آزمایشگاهی و ویزیت قلب باشد.
درمان متاستاز سرطان ریه
درمان متاستاز ریه به طور کلی شامل سه روش اصلی جراحی، درمان شیمیایی و پرتو درمانی است. در بسیاری از موارد، ترکیبی از این روشها برای بهبود شرایط بیمار استفاده میشود. هدف اصلی درمان متاستاز ریه کاهش سایز و تعداد سلولهای سرطانی و کنترل رشد و گسترش آنها است. علاوه بر درمان، پشتیبانی و مراقبت از بیمار نیز بسیار مهم است. این شامل تغذیه مناسب، فیزیوتراپی، مشاوره روانشناختی و حمایت اجتماعی میشود.
قبل از انجام درمان متاستاز ریه، لازم است برخی اطلاعات ارزیابی شود، از جمله:
– فاصله زمانی آزاد بیماری، یعنی بعد از مدت زمانی که متاستازها به دنبال تومور اولیه ایجاد شده ظاهر شدند.
– محل شروع، برای ایجاد امکان درمان (برخی از تومورها بیشتر از بقیه احتمال دارد درمان شوند)
– تعداد متاستازها و محل آنها (ترجیح است که کم و در یک قسمت از ریه باشند)
براساس این ارزیابیها و شرایط عمومی سلامت بیمار، کادر درمانی مناسبترین روش درمانی را انتخاب میکنند. رویکردهای ممکن از جراحی برای برداشتن متاستازها و ناحیه ریوی تحتتأثیر ضایعات تا یک یا چند دوره شیمیدرمانی یا رادیوتراپی متغیر است. همچنین ممکن است نیاز به جراحی و آسپیراسیون مایع جنب از قفسه سینه (توراسنتز) باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
به طور کلی زمانی که تحت درمان برای هر یک از اقسام سرطان باشید، یک سری آزمایش و چکاپ دورهای انجام خواهید داد و بهمحض اینکه سرطان متاستاز دهد، مشخص خواهد شد. موارد زیر، علائمی هستند که نشاندهنده خطر هستند و در صورت بروز آن باید به پزشک مراجعه کنید. این امر بهویژه در مورد کسانی که قبلاً سرطان شناخته شده دارند صدق میکند:
- گرفتگی صدا یا سرفه مداوم بدون عفونت
- مخاط خونی
- تنگی نفس، احساس خفگی، اضطراب
- دردهای مداوم در قفسه سینه
چه کسانی بیشتر تحتتأثیر قرار میگیرند؟
محل تومور اولیه، نوع بافتشناسی و وضعیت بیمار در گسترش آن نقش دارند. بیمارانی که بیشترین ناتوانی را دارند یا از درمانهای صحیح مانند شیمیدرمانی کمکی (احتیاطآمیز) پس از جراحی پیروی نکردهاند، به طور بالقوه بیشترین خطر ابتلا به متاستاز را دارند.
چگونه میتوان از متاستاز جلوگیری کرد؟
به طور دقیق، پیشگیری ممکن نیست. برای کاهش خطر متاستاز، لازم است درمان کافی روی تومور اولیه انجام شود. در بیشتر موارد جراحی و احتمالاً رادیوتراپی و یا شیمیدرمانی کمکی (که به جلوگیری از گسترش متاستاز کمک میکند). هر دوی این درمانها، در مواردی که قبلاً بهصورت موضعی پیشرفته هستند، میتوانند قبل از جراحی نیز مورداستفاده قرار گیرند.
