سندرم زجر تنفسی : علت، علائم، تشخیص و درمان آن!
سندرم زجر تنفسی که هنوز درمان آن پیدا نشده است، به دلیل ویروس کرونا به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. بسیاری از مردم دقیقاً نمیدانند ARDS یا سندرم زجر تنفسی چیست. سندرم زجر تنفسی(ARDS) یک آسیب ریه است که در اثر سپسیس، ذات الریه، ویروس کرونا (COVID-19) و سایر شرایط ایجاد میشود. در این مقاله به بررسی آن پرداختهایم.
سندرم زجر تنفسی چیست؟
ARDS برگرفته از سندرم دیسترس تنفسی حاد انگلیسی، یعنی سندرم پریشانی یک بیماری حاد ریوی است که باعث کاهش سطح اکسیژن در خون میشود. این بیماری میتواند تهدید کننده زندگی باشد، زیرا بدن برای عملکرد صحیح اندامهای خود به خون و اکسیژن کافی نیاز دارد.
ARDS در افرادی که از بیماریهای جدی رنج میبرند، ایجاد میشود. سندرم زجر تنفسی که قبلاً به عنوان سندرم زجر تنفسی بزرگسالان نامیده میشد، میتواند شدت خفیف، متوسط یا شدید داشته باشد. سندرم زجر تنفسی معمولاً در افرادی رخ میدهد که قبلاً به طور جدی بیمار بودند یا صدمات قابل توجهی دارند و در ابتدا با تنگی نفس شدید، معمولاً ظرف چند ساعت تا چند روز پس از شروع آسیب یا عفونت به این سندرم مبتلا میشوند.
علائم تشخیص سندرم زجر تنفسی چیست؟
واضحترین راه برای تشخیص سندرم زجر تنفسی، تنگی نفس شدید است. اما در خفیفترین و واضحترین موارد میتواند با علائم دیگری مانند علائم زیر ظاهر شود.
- تنفس سخت و غیرمعمول سریع
- فشار خون پایین
- گیجی و خستگی مفرط
- احساس غش قریب الوقوع
در واقع در بیشتر موارد، این علائم در عرض ۲۴-۴۸ ساعت پس از آسیب یا بیماری اصلی رخ میدهد، اما گاهی اوقات ممکن است تا ۴-۵ روز طول بکشد. در صورت مشاهده ، توصیه میشود بلافاصله بیمار را به اورژانس ببرید یا با آمبولانس تماس بگیرید، زیرا این بیماری باید به سرعت درمان شود تا خطر عوارض یا مرگ ناشی از آن کاهش یابد.
علت بیماری زجر تنفسی چیست؟
دلایل زیادی برای سندرم دیسترس تنفسی حاد وجود دارد. از جمله متداولترین آنها عبارتند از:
- سپسیس: این مورد شایعترین علت است و عفونت شدید ریهها (پنومونی) یا سایر اندامها با التهاب گسترده را به همراه دارد.
- پنومونی آسپیراسیون: آسپیراسیون محتویات معده به داخل ریهها میتواند باعث آسیب شدید ریه و ناراحتی شود.
- کووید ۱۹
- پانکراتیت (التهاب شدید پانکراس)
- تروما و سوختگی شدید: تصادف و افتادن میتواند مستقیماً به ریهها یا سایر اندامهای بدن آسیب برساند که منجر به ضایعات التهابی شدید در ریهها میشود.
- مضرات ناشی از استنشاق: تنفس و قرار گرفتن در معرض غلظت بالای دود
- مصرف بیش از حد مواد مخدر: مصرف بیش از حد مواد مخدر مانند کوکائین و مواد افیونی
تشخیص زجر تنفسی چگونه است؟
به محض بروز علائمی که پیشتر بررسی کردیم، پزشکان یک سری آزمایشهای تشخیصی ترتیب میدهند. رایجترین و مفیدترین آنها عبارتند از:
- رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی وجود مایع در ریهها
- آزمایش خون برای تعیین سطح اکسیژن در خون برای کمک به تعیین شدت سندرم
- اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب) برای ارزیابی عملکرد قلب
توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز میتواند برای به دست آوردن اطلاعات دقیق در مورد ریهها و نمونه برداری از ترشحات راههای هوایی صورت گیرد که در نتیجه باعث یافتن علت عفونت خواهد شد .
عوارض زجر تنفسی چیست؟
ARDS اغلب دوره بهبود افرادی را که به دلیل سایر مشکلات جدی سلامتی در بیمارستان بستری میشوند، پیچیده میکند. برخی افراد بهبودی کامل پیدا میکنند. برخی دیگر همچنان مشکلات سلامتی را تجربه میکنند. پس از ترخیص، ممکن است مشکلاتی برای بیمار باقی بماند، برخی از آنها عبارتند از:
تنگی نفس در طی ۶ ماه
عملکرد طبیعی ریه معمولاً در بسیاری از افراد برمیگردد. با این حال، ممکن است به دوره طولانیتری نیاز باشد و در برخی بیماران، مشکلات مزمن تنفسی ممکن است باقی بماند.
خستگی و ضعف عضلانی
بستری شدن در بیمارستان و استفاده از دستگاه ونتیلاتور میتواند باعث کاهش قدرت عضلانی شود. همچنین ممکن است حالت خستگی فرد ادامه یابد.
افسردگی
بسیاری از افراد برای مدتی پس از درمان ARDS احساس افسردگی میکنند.
زجر تنفسی چگونه درمان میشود؟
درمان سندرم دیسترس تنفسی باید به موقع باشد و در بیشتر موارد نیاز به مراقبتهای ویژه دارد. بیمار برای درمان علائمی که دارد احتمالاً به تهویه مکانیکی نیاز خواهد داشت. برای موارد خفیفتر، اکسیژن ممکن است از طریق یک ماسک صورت، کلاه ایمنی یا کانولایی که روی بینی قرار میگیرد، تنفس شود. ممکن است برای کنترل درد نیاز به آرام بخش داشته باشید و برای جلوگیری از لخته شدن خون، داروهای رقیق کننده خون به شما داده شود. در حال حاضر هیچ درمان دارویی مستقیمی وجود ندارد که نشان داده شده باشد که بقا را بهبود بخشد، اما محققان به فعالیت برای یافتن درمان قطعی و موثر ادامه میدهند.
کلام آخر
سندرم دیسترس تنفسی میتواند کشنده باشد، اما درمان به موقع و مراقبتهای ویژه نه تنها به زنده ماندن افراد کمک میکند، بلکه خطر عوارض (مانند تشکیل لخته و فروپاشی ریه) را نیز کاهش میدهد. بهبودی ممکن است مدت زیادی طول بکشد، اما اکثر بیماران میتوانند دوباره به تنهایی نفس بکشند. برخی به طور کامل بهبود مییابند، برخی دیگر ممکن است دچار مشکلات مزمن ریوی شوند. همچنین ممکن است بیمار از سندرم مراقبتهای ویژه (PICS) یا استرس پس از سانحه، ضعف جسمانی، اضطراب و افسردگی رنج ببرد. خطر مرگ با کهولت سن و شدت بیماری افزایش مییابد.
