عوارض آپنه خواب را بشناسید
اگر به طور منظم هر شب خروپف می‌کنید و در طول روز احساس خواب آلودگی و خستگی می‌کنید، ممکن است به آپنه خواب مبتلا باشید. اگرچه آپنه خواب یک بیماری است که به اندازه آسم و دیابت در جامعه شایع است، اما به دلیل عدم تشخیص آن پنهان می‌ماند. سندرم آپنه خواب بیماری است که خود را با انسداد نشان می‌دهد که در نتیجه ناتوانی در باز نگه داشتن راه‌های هوایی در طول خواب ایجاد می‌شود. ما در این مقاله به بررسی عوارض آپنه خواب پرداخته‌ایم. با ما تا آخر این مقاله همراه بمانید.
آپنه خواب چیست؟
آپنه خواب (OSA)، نوعی اختلال خواب است که در آن تنفس شما در طول خواب به صورت موقتی و مکرر متوقف می‌شود. این اختلال به دلیل بسته بودن موقت مجرای هوایی، ورم درونی گلو یا ناهنجاری در مغز و سیستم عصبی رخ می‌دهد. آپنه خواب باعث ایجاد اختلالات خواب، افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، افزایش خطر بروز بیماری‌های مرتبط با چاقی، کاهش کیفیت زندگی، افزایش خطر بروز تصادفات رانندگی، افسردگی، اضطراب و کاهش عملکرد شغلی و تحصیلی شما می‌شود.
در بیماران مبتلا به سندرم آپنه خواب، آرامش در عضلات تنفسی در هنگام خواب بیشتر از افراد سالم است و راه‌های هوایی به اندازه کافی باز نمی‌مانند. در نتیجه، نفس کشیدن مشکل می‌شود و جذب اکسیژن به بافت‌ها در نتیجه کاهش سطح اکسیژن خون کاهش پیدا می‌کند. کمبود اکسیژن باعث بیدار شدن بیمار می‌شود و تنها پس از بیدار شدن بیمار این سطح به حالت عادی باز می‌گردد. نوسانات سطح اکسیژن خون از ویژگی‌های این بیماری است. این وضعیت در پزشکی سندرم آپنه انسدادی خواب نیز نامیده می‌شود.
در پایان این فرآیند که در آپنه خواب رخ می‌دهد، برخی از مواد مضر در بدن ترشح می‌شود که باعث آسیب به دیواره عروق می‌شود و در شکل گیری بسیاری از بیماری‌ها (فشار خون، حمله قلبی، دیابت، چربی خون و … چاقی) نقش داشته باشد.
علائم آپنه خواب چیست؟
علائم آپنه انسدادی خواب، معمولا علائم تنفسی هستند. این بیماری باعث مشکل در تفس کشیدن در زمانی که خواب هستید می‌شود. نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- خواب‌آلودگی در طول روز
- خروپف
- مکث در تنفس در هنگام خواب
- بیدار شدن در طول شب و نفس نفس زدن یا خفگی
- بیدار شدن در صبح با دهان خشک یا گلو درد
- سردردهای صبحگاهی
- مشکل در تمرکز در طول روز
- تغییرات خلقی، مانند افسردگی یا به راحتی ناراحت شدن
- فشار خون بالا
عوامل خطر آپنه خواب چیست؟
مهم‌ترین عامل خطر آپنه خواب، اضافه وزن یا چاقی است. خطر ابتلا به سندرم آپنه خواب با افزایش شاخص توده بدنی افزایش می‌یابد. اختلالات در ساختار بینی، گلو و فک، برخی اختلالات غدد درون ریز (کم کاری تیروئید، آکرومگالی) و استعداد ژنتیکی از دیگر عوامل خطر هستند. مطالعات اخیر نشان داده است که خروپف و آپنه خواب با بسیاری از بیماری‌های مهم مرتبط هستند که عبارتند از:
- ضربان قلب نامنظم
- بزرگ شدن قلب
- افزایش خطر حمله قلبی
- فشار خون
- سکته
- خستگی مفرط و خواب آلودگی در طول روز
- تصادفات رانندگی (خوابیدن روی فرمان)
- کاهش میل جنسی (ناتوانی جنسی)
- چاقی غیر قابل کنترل
- عرق کردن در خواب، تکرر ادرار
- تحریک پذیری شدید، افسردگی، از دست دادن نشاط
آپنه خواب چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تست آپنه خواب مهم‌ترین مرحله در تشخیص و درمان این بیماری است. تست آپنه خواب به نام پلی سومنوگرافی آزمایشی است که در آن فعالیت مغز و رویدادهای تنفسی در طول شب ثبت می‌شود. بیمارانی که حوادث تنفسی غیرطبیعی محاسبه شده بالاتر از مقدار قابل قبول دارند با سندرم آپنه خواب تشخیص داده می‌شوند.
عوارض آپنه خواب چیست؟
آپنه خواب یک اختلال خواب است که در آن تنفس شما در طول خواب به صورت مکرر و موقتی متوقف می‌شود. عوارضی آپنه خواب عبارتند از:
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
- نارسایی قلبی
- سکته
- دیابت نوع ۲
- افزایش وزن
- سندرم متابولیک
- مه مغزی
- خواب آلودگی در طول روز
- از دست دادن حافظه
- افسردگی
فشار خون بالا
یکی از عوارض خطرناک آپنه خواب شدیدتر کردن فشار خون بالا است. اگر فشار خون بالا دارید، آپنه خواب باعث بدتر شدن این بیماری می‌شود. هنگامی که در طول شب از خواب بیدار می‌شوید، بدن شما دچار استرس می‌شود. این استرس باعث می‌شود که سیستم‌های هورمونی شما بیش از حد کار کنند که سطح فشار خون شما را افزایش می‌دهد. همچنین، هنگامی که نمی‌توانید به خوبی نفس بکشید، سطح اکسیژن در خون شما کاهش می‌یابد که این مشکل نیز باعث بیشتر شدن فشار خون می‌شود.
بیماری قلبی
یکی دیگر از عوارض آپنه خواب، افزایش خطر بیماری‌های قلبی است. همانطور که در بالا اشاره کردیم، آپنه خواب میزان اکسیژن خون را کاهش می‌دهد. این وضعیت باعث بروز مشکلات قلبی مانند سکته قلبی می‌شود. افراد مبتلا به OSA بیشتر در معرض حملات قلبی هستند. سکته مغزی و فیبریلاسیون دهلیزی نیز با بیماری آپنه خواب نیز مرتبط هستند. همچنین، آپنه خواب نحوه دریافت اکسیژن بدن را مختل می‌کند، که کنترل جریان خون در شریان‌ها و خود مغز را برای مغز سخت می‌کند.
نارسایی قلبی
آپنه خواب یکی از عوامل خطر نارسایی قلبی است. بنابراین اگر OSA دارید، این احتمال وجود دارد که به فشار خون ریوی یا نارسایی سمت راست قلب (RHF) نیز مبتلا شوید. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بطن راست شما برای پمپاژ خون کافی به ریه‌ها ضعیف باشد. بنابراین خون در رگ‌های شما جمع می‌شود و مایع به داخل بافت وارد می‌شود و باعث تورم می‌شود. یکی از علائم نارسایی قلبی سمت راست تورم در پاها، مچ پا و ساق پا است.
سکته مغزی
سکته مغزی جدی‌ترین عارضه بیماری آپنه خواب است. از آنجایی که آپنه انسدادی خواب، جریان خون به مغز شما را کاهش می‌دهد، شما را در معرض خطر سکته مغزی ایسکمیک، قرار می‌دهد. سکته مغزی ایسکمیک، زمانی رخ می‌دهد که به دلیل کاهش جریان خون به مغز و دریافت نکردن اکسیژن کافی رگ خونی مغز مسدود می‌شود. افراد تا ۲۵ درصد بیشتر در معرض این نوع سکته‌ها در هنگام خواب هستند، زیرا این نوع سکته‌ها در صبح زود و در طول خواب REM اتفاق می‌افتد.
دیابت نوع ۲
یکی از عوارض خطرناک آپنه انسدادی خواب، دیابت نوع ۲ است. در واقع، آپنه خواب در میان افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع ۲ شایع است، همچنین چاقی خطر ابتلا به هر دو بیماری را در فرد افزایش می‌دهد. اگرچه مطالعات ارتباط بین آپنه خواب و دیابت نوع ۲ را نشان نداده‌اند، اما بیدار شدن در شب، بدن شما را از استفاده صحیح از انسولین که منجر به دیابت می‌شود، باز می‌دارد.
افزایش وزن
دیگر عارضه آپنه خواب، اضافه وزن است. چاقی، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین اضافه وزن باعث. وجود رسوبات چربی در گردن می‌شود که تنفس را در شب سخت می‌کند. از طرف دیگر، آپنه خواب می‌تواند باعث شود بدن شما هورمون گرلین بیشتری ترشح کند، که باعث می‌شود هوس کربوهیدرات‌ها و شیرینی کنید. هنگامی که همیشه خسته هستید، ممکن است نتوانید غذایی که می‌خورید را به همان اندازه به انرژی تبدیل کنید، که می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. بنابراین هم چاقی باعث آپنه خواب می‌شود و هم آپنه خواب باعث اضافه وزن می‌شود.
سندرم متابولیک
سندرم متابولیک به این معنی است که شما حداقل سه مورد از شرایط زیر را دارید:
- قند خون بالا
- سطح پایین کلسترول HDL «خوب»
- سطوح بالای‌تری گلیسیرید، نوعی چربی خون
- چربی بیش از حد دور کمر
- فشار خون بالا
همچنین، سندرم متابولیک احتمال ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سکته را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است که با پزشک خود در مورد درمان و تغییرات سبک زندگی سالم صحبت کنید.
مه مغزی
مه مغزی (Clouding of consciousness) وضعیتی است که در آن دچار حواس پرتی، فراموشی، کند شدن واکنش‌ها و بهم ریختگی افکار می‌شوید. معمولا این احساسات با آپنه خواب درمان نشده همراه هستند.
خواب آلودگی در طول روز
یکی از عوارض شایع آپنه خواب خواب آلودگی در طول روز است. خواب آلودگی به معنی است که با وجود این که بیدار هستید، اما احساس خستگی می‌کنید. این عارضه بر همه چیز از خلق و خوی شما گرفته تا افکارتان تاثیر می‌گذارد. درمان آپنه خواب به شما کمک کند در طول روز کمتر احساس خستگی کنید. همچنین این عارضه احتمال تصادفات رانندگی را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به آپنه خواب تا پنج برابر بیشتر از افراد معمولی در معرض حوادث رانندگی هستند.
از دست دادن حافظه
در صورتی که بیماری آپنه خواب را درمان نکنید، احتمال دارد با مشکلات حافظه مواجه شوید که بر زندگی شما تاثیرات بسیار زیادی می‌گذارد. آپنه خوا به دلایل مختلف مانند مشکل در خوابیدن باعث ضعیف شدن حافظه و در نتیجه از دست دادن حافظه می‌شود. پزشکان به این اختلال شناختی خفیف (MCI) می‌گویند. علائم این بیماری، به شدت بیماری زوال عقل نیست و همه افراد مبتلا به MCI به زوال عقل مبتلا نمی‌شوند.
افسردگی
آپنه خواب، به دلیل مشکلاتی که برای خوابین ایجاد می‌کند، شما را دچار کم خوابی می‌کند. کم بود خواب نیز شما را بیشتر در معرض افسردگی قرار می‌دهد. همچنین خود بیماری افسردگی نیز باعث کم خوابی می‌شود. اگر آپنه انسدادی خواب دارید و مدتی است که احساس غمگینی می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا بتوانید درمان مناسبی برای آپنه خواب خود انتخاب کنید.
آیا درمانی برای عوارض آپنه خواب وجود دارد؟ چگونه درمان می‌شود؟
آپنه خواب به طور قطعی و موثر درمان می‌شود. پرکاربردترین درمان آپنه خواب در جهان، درمان فشار مثبت مداوم بینی (CPAP) است. این دستگاه آپنه خواب یک دستگاه کوچک است که در هنگام خواب روی بینی قرار می‌گیرد. بیمار در حالت خوابیده از ماسک CPAP استفاده می‌کند و فشار مثبت دستگاه آپنه خواب باعث می‌شود که راه های هوایی و حنجره در هنگام خواب دائماً باز باشد، ماسک CPAP یا ماسک آپنه خواب همانطور که عموماً شناخته می‌شود، باید شخصی سازی شود و مناسب‌ترین مدل برای درمان موثر انتخاب شود. در این درمان از هیچ دارویی استفاده نمی‌شود و عمل جراحی انجام نمی‌شود. اثرات بهبود بلافاصله پس از درمان در روز بعد مشاهده می‌شود. خروپف متوقف می‌شود و خواب‌آلودگی بهبود می‌یابد.
کلام پایانی
آپنه خواب نوعی مشکل در خوابیدن است که با علائمی مانند خر و پف کردن همراه است و در بسیاری از مواقع باعث بیدار شدن از خواب در شب می‌شود. این بیماری تاثیر بسیاری زیادی بر کیفیت زندگی می‌گذارد و عوارضی فراوانی را به همراه دارد. برخی از عوارض آپنه خواب خطرناک هستند، بنابراین نیاز است که برای درمان آن‌ها اقدام کنید. همانطور که در بالا اشاره کردیم، عوارضی مانند: نارسایی قلب، سکته، تصادفات رانندگی ناشی از خواب آلودگی و کم خوابی از جمله عوارض خطرناک آپنه خواب هستند.
