انواع سرفه‌های خطرناک: علائم، علل و راه‌های درمان

سرفه به معنی خروج سریع هوا از ریه‌ها، هنگامی که مجاری هوا تحریک می‌شود، است. سلول‌های داخل مجرای هوا توسط مایعات، مخاط یا عوامل تحریک کننده، تحریک می‌شوند و سرفه شروع می‌شود. این وضعیت هوا را تحت فشار زیاد برای پاک کردن عوامل تحریک‌کننده و محافظت از ریه‌ها قرار می‌دهد و مجبور می‌کند از ریه‌ها خارج شود. سرفه می‌تواند ارادی یا غیرارادی باشد. در این مقاله به انواع سرفه‌های خطرناک و علل رایج آن‌ها می‌پردازیم و همچنین علائمی را که نباید هنگام سرفه نادیده بگیرید، بررسی می‌کنیم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید. 

انواع سرفه‌های خطرناک

سرفه اگر کمتر از سه هفته طول بکشد حاد است و اگر بیش از هشت هفته در بزرگسالان یا چهار هفته در کودکان طول بکشد، مزمن در نظر گرفته می‌شود. انواع مختلفی از سرفه وجود دارد و شرایط مرتبط با آن سرفه‌ها ممکن است با هم یکسان و مشابه باشند. به صورت کلی انواع سرفه عبارتند از: 

• سرفه خلط دار
• سرفه گزگز یا خارش گلو
• سرفه خشک
• سرفه عصبی
• سرفه شبانه
• سرفه مزمن
• سرفه کروپ
• سیاه سرفه

سرفه خلط دار

سرفه خلط دار به عنوان سرفه مرطوب یا سرفه بلغمی شناخته می‌شود. این نوع سرفه باعث می‌شود که فرد در قفسه سینه احساس سنگینی کند و باعث ایجاد خلط می‌شود. هر سرفه می‌تواند توده‌ای از مخاط تولید کند، بنابراین به این نوع سرفه‌ها، سرفه‌های مولد می‌گویند. سرفه‌های سینه‌ای ناشی از ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا هستند و پس از گلودرد ایجاد می‌شوند. این نوع از سرفه‌ها صبح‌ها بدتر می‌شوند، زیرا فرد هنگام خوابیدن کمتر سرفه می‌کند. در این مدت مخاط تولید شده توسط سلول‌های مجرای هوا در طول شب جمع‌آوری می‌شود که منجر به سرفه‌های بیش از حد و دفع مخاط در هنگام بیدار شدن می‌شود. سایر علل جدی‌تر سرفه‌های سینه‌ای عبارتند از: 

• آسم
• نارسایی قلبی
• برونشیت مزمن 

سرفه گزگز یا خارش گلو

سرفه به دلیل گزگز یا خارش گلو شایع‌ترین نوع سرفه است. این نوع از سرفه به دلیل تحریک در گلو ایجاد می‌شود و آزاردهنده‌ترین نوع سرفه به حساب می‌آید. این نوع از سرفه، سرفه غیر مولد است، زیرا خلط کمی ایجاد می‌کند یا در بیشتر موارد اصلا خلط ایجادد نمی‌کند. شایع‌ترین علل این نوع از سرفه‌ها سرماخوردگی، آنفولانزا، تب یونجه یا رینیت آلرژیک هستند. داروهای ضداحتقان و آنتی هیستامین‌ها می‌توانند به کاهش علائم سرفه‌های ناشی از خارش گلو کمک کنند. 

در مورد سرفه‌های آلرژیک نیز بخوانید!

سرفه خشک

سرفه خشک، یکی دیگر از سرفه‌های غیر مولد است که به دلیل محرک‌های موجود در مجرای هوا رخ می‌دهد. علت سرفه خشک، سرماخوردگی، آنفولانزا، تب یونجه، آسم، رفلاکس اسید، برونشیت و برخی داروهای خاص اسنت که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند. 

سرفه عصبی

سرفه عصبی نیز یک سرفه غیر مولد است، اما ناشی از تحریکات فیزیکی یا نیاز به دفع مخاط نیست. این سرفه با احساس اضطراب یا استرس تشدید می‌شود و زمانی که فرد می‌خوابد از بین می‌رود. قبل از اینکه پزشک، سرفه عصبی را تشخیص دهد، باید سایر علل سرفه را برطرف کرد. برای درمان این نوع سرفه باید به علت اصلی اضطراب یا استرس توجه شود. 

سرفه شبانه

اگر سرفه شدید می‌شود یا به نظر می‌رسد که فقط در شب زمانی که سعی می‌کنید بخوابید، ظاهر می‌شود، می‌تواند یک علامت مهم برای تشخیص سرفه شبانه باشد. سرفه شبانه یکی از شایع‌ترین علل سرماخوردگی یا آنفولانزا است، همچنین می‌تواند نشانه‌ی رفلاکس اسید نیز باشد. هنگامی که در شب دراز کشیده‌اید، محتویات اسیدی معده به سمت لوله غذا (مری) بر می‌گردد و باعث سرفه شبانه می‌شود. علاوه بر این، در آسم، سرفه نه تنها در طول ورزش، بلکه در طول شب نیز بدتر می‌شود. 

سرفه مزمن

سرفه مزمن، زمانی است که سرفه بیش از هشت هفته طول بکشد. شایع‌ترین علل سرفه‌های مزمن، رینیت آلرژیک، عفونت‌های سینوسی، آسم، رفلاکس معده به مری، برونشیت، سیگار کشیدن، عفونت و عوارض جانبی دارو هستند. علت‌های نادر سرفه‌های مزمن شامل سرطان ریه، لنفوم قفسه سینه، آمفیزم، سارکوئیدوز و عفونت‌های قارچی از جمله کوکسیدیومایکوز، هیستوپلاسموز و سل می‌شوند. 

علل احتمالی سرفه‌های مزمن متنوع است و اگر سرفه‌هایی دارید که بیش از سه هفته طول می‌کشد یا علائم دیگری مانند: تنگی نفس، درد قفسه سینه یا سرفه‌های خونی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر شرایط طولانی مدت دیگری از جمله آسم یا بیماری مزمن ریه (COPD) دارید، در صورت بدتر شدن علائم نیز باید به پزشک مراجعه کنید. 

سرفه کودکان (کروپ) 

سرفه کروپ به طور خاص در کودکان زیر ۵ سال رخ می‌دهد و توسط همان ویروسی ایجاد می‌شود که باعث سرماخوردگی می‌شود و مجاری تنفسی را متورم می‌کند. اولین علائم کروپ شامل گرفتگی بینی و تب است. همانطور که حنجره و نای متورم و تحریک می‌شوند، فضای کمتری برای حرکت هوا به داخل ریه‌ها وجود دارد و کودک سرفه شدید یا سرفه خروسکی می‌کند. اگر راه‌های هوایی به متورم بمانند، تنفس کودک را سخت‌تر می‌کنند و هنگام نفس کشیدن، صدای خس خس به گوش می‌رسد. 

علائم سرفه کروپ در شب و زمانی که کودک ناراحت است بدتر می‌شوند. اکثر موارد این نوع سرفه را می‌توان در خانه درمان کرد و ظرف یک هفته برطرف می‌شود. برای درمان این سرفه، کودک باید هوای مرطوب تنفس کند، مایعات کافی مصرف کند و از داروهایی مانند استامینوفن برای کاهش تب کودک استفاده کنید. 

همچنین در مورد شربت سرفه کودکان بخوانید!

سیاه سرفه

سیاه سرفه، یک نوع عفونت تنفسی جدی است که باعث سرفه‌های شدید می‌شود. واکسن سیاه سرفه عموماً به عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون تجویز می‌شود، اما سیاه سرفه می‌تواند از افراد مبتلا به افرادی که هنوز واکسن دریافت نکرده‌اند از جمله نوزادان خردسال سرایت کند. 

عوارض انواع سرفه‌های خطرناک

سرفه کردن می‌تواند نشانه ابتلا یا وجود برخی بیماری‌ها باشد. علاوه بر این، خود سرفه کردن نیز باعث بروز علائم و مشکلاتی مانند: اختلالات خواب، سردرد و حتی بی‌اختیاری ادرار شود. غش کردن پس از سرفه، بی‌خوابی ناشی از سرفه‌های شبانه، استفراغ ناشی از سرفه شدید و قرمزی چشم ناشی از خونریزی زیر ملتحمه از جمله عوارضی هستند که انواع سرفه ایجاد می‌کنند. عوارض خطرناک سرفه عبارتند از: 

• فتق شکم و لگن
• خستگی
• شکستن دنده‌های تحتانی
• التهاب دیواره قفسه سینه (کوستوکندریت) 

چه زمانی باید برای سرفه به متخصص مراجعه کرد؟ 

اگر سرفه مداوم بیش از ۳ هفته دارید و به خصوص اگر بیش از ۸ هفته ادامه داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. سرفه کردن مخاط زرد مایل به سبز غلیظ، خس خس سینه، تب شدید، تنگی نفس و درد قفسه سینه از دیگر شرایط خطرناکی هستند که در صورت وجود آن‌ها باید به پزشک مراجعه کنید.

کلام پایانی

سرفه می‌تواند ترسناک باشد و باعث خفگی شود، اما اگر فردی بتواند سرفه کند، حداقل مقداری هوا را از طریق دستگاه تنفسی خود عبور می‌دهد. در بیشتر موارد، سرفه به خودی خود برطرف می‌شود، اگرچه سرفه‌های مزمن و سرفه در کودکان خردسال و سالمندان نیاز به درمان فوری دارد. در این مقاله، انواع سرفه‌های خطرناک، علل و علائم آن‌ها را بررسی کردیم.