نه همه کسانی که آلرژی دارند به آسم مبتلا هستند و نه همه مبتلایان به آسم آلرژی دارند. همان آلرژن‌هایی که باعث عطسه و آبریزش بینی و چشم در برخی از افراد می‌شود، می‌تواند باعث آسم آلرژیک در برخی دیگر شود. آسم آلرژیک شایع‌ترین نوع آسم است. حدود ۹۰ درصد کودکان مبتلا به آسم دوران کودکی، در مقایسه با حدود ۵۰ درصد از بزرگسالان مبتلا به آسم، آلرژی دارند.

آسم آلرژیک چیست؟

آسم آلرژیک، پس از تنفس چیزهایی به نام آلرژن (یا محرک‌های آلرژی) مانند گرده، کنه‌ی گرد و غبار یا کپک ظاهر می‌شود. اگر آسم (آلرژیک یا غیر آلرژیک) دارید، معمولاً پس از ورزش در هوای سرد یا پس از تنفس دود، گرد و غبار یا بخار بدتر می‌شود. گاهی اوقات حتی یک بوی قوی می‌تواند آن را تحریک کند. 

اما آلرژن‌هایی مانند: گرده، گرد و غبار و مو حیوانات خانگی ممکن است علائم آسم و حملات آسم را در برخی افراد ایجاد کنند. به این شکل از آسم، آسم آلرژیک می‌گویند. از آنجایی که آلرژن‌ها در همه جا وجود دارند، لازم است که افراد مبتلا به آسم آلرژیک، محرک‌های شایع آسم را بشناسند و یاد بگیرند که چگونه از حمله آن جلوگیری کنند. در ادامه به بررسی کامل این بیماری خواهیم پرداخت، برای آشنایی کامل با حمله آسم، انواع آن، آلرژن‌ها و راه‌های پیشگیری و درمان این بیماری تا آخر مقاله همراه ما باشید.

آلرژی چیست؟ 

وظیفه سیستم ایمنی، محافظت از بدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها است. اگر فردی آلرژی داشته باشد، به این معنی است که بخشی از سیستم ایمنی بدن او مشکل دارد. هر فرد احتمال دارد به مواد بی‌ضرر مانند: مو گربه، گرده در بینی، گرده در ریه‌ها و گرده در چشم‌ها  آلرژی داشته باشد. 

هنگامی که بدن با یک آلرژن مواجهه می‌شود، مواد شیمیایی به نام آنتی بادی IgE می‌سازد که آن‌ها باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مانند هیستامین می‌شوند که باعث تورم و التهاب می‌شود. این وضعیت باعث ایجاد علائم آشنا مانند: آبریزش بینی، خارش چشم و عطسه می‌شود که بدن سعی می‌کند آلرژن را حذف کند. 

انواع آسم آلرژیک

آسم آلرژیک، یک بیماری التهابی است که در پاسخ به تماس با عوامل آلرژیک مانند گرده گیاهان، عفونت‌های تنفسی، آلودگی هوا و غیره رخ می‌دهد. انواع آسم آلرژیک عبارت‌اند از: 

• فصلی (Seasonal Allergic Asthma): این نوع آسم با ورود گرده‌های گیاهان به هوا در فصل‌های مشخص نظیر بهار و تابستان رخ می‌دهد. افرادی که به گرده‌های گیاهان حساسیت دارند، علائم آسم مانند: سرفه، خس خس صدا در سینه، تنگی نفس و عطسه در این افراد افزایش می‌یابد. 
• دائمی (Perennial Allergic Asthma): این نوع آسم در تمام فصول سال و به صورت مداوم رخ می‌دهد. علت اصلی این نوع آسم می‌تواند حساسیت به عوامل محیطی مانند: آکاروس (عوامل خانگی مانند پرده‌ها و تخته‌ها)، مواد شیمیایی خانگی (مانند محصولات تمیز کننده)، مو حیوانات خانگی یا قارچ‌ها باشد. 
• مرتبط با عفونت (Infection-Related Allergic Asthma): این نوع آسم آلرژیک، در پاسخ به عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا رخ می‌دهد. عفونت باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود و علائم آسم را تشدید می‌کند. 
• حساسیت به آلودگی هوا (Air Pollution-Related Allergic Asthma): آلودگی هوا و وجود ذرات مضر در هوا، می‌تواند در افراد حساس به آن‌ها علائم آسم را تحریک کند. عوامل آلرژیک موجود در ذرات مانند: آلرژن‌ها، مواد شیمیایی و ذرات ریز می‌توانند به عوارض آسم منجر شوند.

علائم آسم آلرژیک

آسم آلرژیک، به این معناست که راه‌های تنفسی نسبت به برخی آلرژن‌ها حساس هستند. هنگامی که آلرژن‌ها وارد بدن می‌شوند، سیستم ایمنی، بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. ماهیچه‌های اطراف راه‌های تنفسی سفت، ملتهب و به مرور زمان با مخاط غلیظ پر می‌شوند. علائم این بیماری عبارت‌اند از:

• سرفه
• خس خس کردن سینه
• تنگی نفس 
• سریع نفس کشیدن
• احساس سنگینی (گرفتگی) در سینه

علل شایع آسم آلرژیک

در بسیاری از افراد علت آسم آلرژیک یا حمله آسم وجود آلرژن‌ها است. آلرژن‌ها، به اندازه‌ای کوچک هستند که وارد ریه‌ها می‌شوند و عبارت‌اند از: 

• گرده‌های درختان، گل‌ها. گیاهان
• هاگ‌ها و قطعات کپک
• مو، پوست، پر و بزاق حیوانات
• مدفوع کنه
• گرد و غبار
• مدفوع سوسک
• دود ناشی از تنباکو، شومینه، شمع، بخور، یا آتش بازی
• آلودگی هوا
• هوای سرد
• ریز گردها
• بوها یا دودهای شدید شیمیایی
• عطرها، خوشبو کننده‌های هوا، یا سایر محصولات معطر
• گرد و خاکی

نکات مهم برای کنترل آلرژن‌ها

برای کنترل آسم آلرژیک، باید از تنفس مواد حساسیت‌زا اجتناب کرد. در این مطلب چند نکته برای تسکین وجود دارد که عبارت‌اند از: 

• اجتناب از حساسیت‌زا‌ها
• دوری از کنه‌های موجود گرد و غبار
• کنترل رطوبت داخل خانه
• آلرژی به حیوانات خانگی
• پاکیزگی حمام و آشپزخانه
• انتخاب تصفیه هوای مناسب
• رعایت نکات در انجام کار ها

در ادامه به بررسی هر یک از این عوامل پرداخته‌ایم.

اجتناب از حساسیت‌زا‌ها

زمانی که تعداد گرده‌ها زیاد است، داخل خانه بمانید. پنجره‌ها را بسته نگه دارید. اگر هوا گرم است از کولر گازی با فیلتر هوای تمیز استفاده کنید. از کولر آبی استفاده نکنید. 

دوری از کنه‌های موجود گرد و غبار

این موجودات میکروسکوپی در پارچه‌ها و فرش‌ها زندگی می‌کنند. بهتر است بالش و تشک را در پوشش‌های ضد حساسیت بپیچانید. لحاف‌ها و سایر ملحفه‌ها یک بار در هفته با آب گرم شسته شود. از مناطقی که گرد و غبار جمع می‌شود، مانند پرده‌ها، مبلمان روکش دار و محل انباشته شدن لباس دوری شود. 

کنترل رطوبت داخل خانه

اگر رطوبت در خانه بیش از ۴۰ درصد است، از رطوبت گیر یا تهویه هوا استفاده شود. این کار هوا را خشک می‌کند و رشد کپک‌ها، سوسک‌ها و کنه‌های گرد و غبار خانگی را کاهش می‌دهد. 

آلرژی به حیوانات خانگی

اگر حیوان خانگی دارید، آزمایش دهید تا ببینید آیا آن‌ها باعث مشکل شما شده‌اند یا خیر؟ اگر حیوان خانگی دلیل آسم آلرژیک است باید آن‌ها، در فضای باز نگه داری شوند. حداقل همه حیوانات خانگی از رفت و آمد به اتاق خواب منع شوند. سطوح بالای آلرژن‌های گربه می‌تواند ماه‌ها در خانه یا آپارتمان باقی بماند. هیچ گربه یا سگ ضد حساسیت وجود ندارد. استحمام حیوان خانگی به پیشگیری از آسم آلرژیک کمک نمی‌کند. 

پاکیزگی حمام و آشپزخانه

اگر به سوسک‌ها حساسیت دارید و نشانه‌هایی از آن‌ها را در خانه خود مشاهده می‌کنید، استفاده از اسپری حشرات، مانع بروز آسم آلرژیک نمی‌شوند. تمیز ماندن حمام برای جلوگیری از رشد و ورود سوسک بسیار مهم است. 

انتخاب تصفیه هوای مناسب

فیلترهای بزرگ هوای اتاق، دود و سایر ذرات ریز (مانند گرده) را از اتاق حذف می‌کنند، اما فقط زمانی که فن روشن باشد این اتفاق می‌افتد. فیلترها رطوبت یا کنه‌های گرد و غبار را کاهش نمی‌دهند.

رعایت نکات در انجام کارها

باغبانی و بیل زدن می‌تواند گرده‌ها و کپک‌ها را تحریک کند. در بیرون از منزل باید ماسک فیلتر هوا استفاده شود تا میزان گرده و ذرات کپک وارد ریه‌ها نشوند و یا ورود آن‌ها به ریه کاهش یابد. 

درمان آسم آلرژیک 

درمان آسم آلرژیک، به منظور کنترل علائم و کاهش تعداد حملات آسم، انجام می‌شود. روش‌های درمانی عبارت‌اند از: 

آموزش و مدیریت آسم 

این شیوه‌ها به کنترل و درمان آسم آلرژیک کمک می‌کند و عبارتن‌اند از: 

• آموزش تکنیک‌های صحیح استفاده از inhaler و دستگاه‌های مربوط به آن. 
• مانیتورینگ روزانه علائم آسم و استفاده از نمودارهای ثبت آن‌ها. 
• تشخیص و جلوگیری از عوامل تحریک کننده آسم، مانند آلرژن‌ها، آلودگی هوا و عفونت‌های تنفسی. 
• برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب داروها و دستورات پزشک. 
• شناسایی و کنترل عوامل آلرژیک مانند گرده گیاهان، عوامل خانگی (آکاروس، قارچ و غیره) و حیوانات خانگی. 
• در صورت لزوم، مشاوره و درمان آلرژیست برای آلرژی‌های خاص و مشکلات آلرژیک. 
• تمرینات تنفسی، مانند تنفس عمیق و تمرینات استقامتی می‌توانند به بهبود عملکرد ریه و کاهش علائم آسم آلرژیک کمک کنند. 
• رعایت یک رژیم غذایی سالم و سبک زندگی فعال می‌تواند به بهبود عمومی و بهبود علائم آسم آلرژیک کمک کند.

بیشتر بخوانید: برای درمان آسم چه بخوریم؟ غذاهای مفید و مضر!

داروهای آسم آلرژیک

انجام اقدامات برای کنترل آلرژن‌ها، احتمالاً علائم را بهبود می‌بخشد. اما ممکن است همچنان برای درمان حملات به داروهای آلرژی و آسم نیاز پیدا کرد. این داروها عبارت‌اند از:

• داروهای آلرژی بینی که باعث خواب آلودگی شما نمی‌شوند
• شوینده‌های نمکی و اسپری‌های ضد احتقان بینی
• اسپری‌های استروئیدی بینی
• آنتی هیستامین‌ها
• واکسن‌های آلرژی
• برونکودیلاتورها
• داروی آنتی کولینرژیک مانند: تیوتروپیوم بروماید (Spiriva Respimat)
• داروی تزریقی Xolair
• استفاده آنتی‌لوکتوترین‌ها

کلام پایانی

در این مقاله، تمام نشانه‌های آسم آلرژیک و دلایل بروز آن را مورد بررسی دقیق قرار دادیم و راه‌های مقابله و پیشگیری از بروز این عارضه را شرح دادیم. همچنین با داروها و روش‌های درمان، کنترل آن و انواع مختلف آن آشنا شدیم. امید است با خواندن این مقاله تمام نکات مورد نیاز در مورد این بیماری را به دست آورده باشید.