برونشکتازی، نوعی بیماری است که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند. بیماری bronchiectasis که در نتیجه اختلالات ساختاری در دستگاه تنفسی ایجاد می‌شود، باعث شکایت در هنگام تنفس در افراد می‌شود و بر زندگی روزمره تأثیر منفی می‌گذارد. درمان زودهنگام برای افراد مبتلا به bronchiectasis مهم است. با درمان مناسب می‌توان علائم موجود و آزاردهنده را کاهش داد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. با مطالعه ادامه مقاله ما می‌توانید اطلاعات دقیقی در مورد بیماری برونشکتازی و روش‌های درمان آن پیدا کنید.

برونشکتازی چیست؟

ریه‌ها اندام‌های اصلی مسئول تنفس هستند و دارای کانال‌های هوایی به نام برونش هستند. هوایی که از خارج گرفته می‌شود از طریق برونش‌ها وارد ریه‌ها می‌شود. برونش‌ها در داخل ریه به شاخه‌های کوچک‌تری به نام برونشیول تقسیم می‌شوند. هوا که از میان شاخه‌ها حرکت می‌کند، در نهایت به کیسه‌های کوچک ریه به نام آلوئول می‌رسد، جایی که تبادل اکسیژن با خون انجام می‌شود. برای یک تنفس سالم، تمام این ساختارهای ذکر شده باید به طور کلی کار کنند.

در bronchiectasis، یک نقص ساختاری در ساختارهای برونش وجود دارد که جریان هوا را در ریه فراهم می‌کند. بسته به آسیب دیواره‌های برونش، برونش‌ها به مرور زمان بزرگ می‌شوند و ساختار غیرطبیعی پیدا می‌کنند. این منجر به تجمع بیشتر ترشحات مخاطی تولید شده توسط برونش‌ها می‌شود. مخاط انباشته شده، ریه‌ها را در معرض خطر بیشتری برای عفونت قرار می‌دهد. دوره‌های مکرر عفونت باعث تولید بیشتر مخاط و انسداد راه‌های هوایی می‌شود. در نتیجه این اختلالات چرخه‌ای، از آنجایی که برونش‌ها با مخاط پر می‌شوند، جریان هوا مختل شده و مشکلات تنفسی ایجاد می‌شود.

علائم برونشکتازی چیست؟

علائم bronchiectasis به شرح زیر است:

• سرفه مزمن
• خلط متراکم
• خلط خونی
• سرفه کردن خون
• مشکلات تنفسی
• درد قفسه سینه هنگام تنفس
• خس خس سینه
• تضعیف قابل توجه
• ضعف

افراد اغلب اظهار می‌کنند که هر روز به شدت سرفه می‌کنند و خلط دارند. خون به صورت خطوط روی خلط مشاهده می‌شود و در برخی موارد خلط خونی متراکم دفع می‌شود. برونشکتازی یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که باعث خونریزی از دهان می‌شود که به آن هموپتیزی می‌گویند. در حالی که خلط یکی از شایع‌ترین علائم مشاهده شده در حین برونشکتازی است، هموپتیزی ممکن است بدون خلط در برونشکتازی خشک رخ دهد که به ندرت مشاهده می‌شود. علائم مشاهده شده در برونشکتازی که علاوه بر عفونت‌های باکتریایی حاد دستگاه تنفسی رخ می‌دهد، به شرح زیر است:

• افزایش مقدار و تراکم خلط
• افزایش مشکلات تنفسی
• بوی بد در خلط
• ضعف

توصیه می‌شود بعد از مشاهده علائم bronchiectasis با پزشک متخصص در بیماری‌های قفسه سینه یا جراحی قفسه سینه مشورت کنید.

علل برونشکتازی چیست؟

هیچ علت مشخصی برای برونشکتازی وجود ندارد که بتوان آن را با دانش علمی فعلی توضیح داد. با این حال، عواملی وجود دارند که می‌توانند باعث برونشکتازی شوند. علل برونشکتازی را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:

• عفونت‌ها
• فیبروز سیستیک
• آسپیراسیون (مواد جامد و مایع وارد مجرای تنفسی)
• سندرم‌های نقص ایمنی
• عوامل تشریحی مادرزادی
• کمبود آنتی تریپسین آلفا-۱
• اختلالات مژگانی
• بیماری کلیه پلی‌کیستیک
• بیماری های خود ایمنی
• آسپرژیلوز آلرژیک

عفونت‌های دستگاه تنفسی در صورت درمان ناکافی یا نادرست، خطر ابتلا به bronchiectasis را به همراه دارند. از سوی دیگر، برونشکتازی، ریه را مستعد ابتلا به عفونت‌ها می‌کند و نوعی چرخه بین عفونت و بیماری برونشکتازی ایجاد می‌شود.

عفونت مایکوباکتریا

یک نوع عفونتی به نام مایکوباکتریا یکی از عوامل مهم منجر به bronchiectasis است؛ زیرا درمان متفاوتی دارد. فیبروز کیستیک یکی از مهم‌ترین علل برونشکتازی است.

بیماری‌های خودایمنی

بیماری‌های خودایمنی در بین علل bronchiectasis، میزان بالایی دارند. bronchiectasis ممکن است در بسیاری از بیماری‌های روماتولوژیک خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، شوگرن و سندرم لوپوس رخ دهد. عوامل برونشکتازی نیز در تعیین برنامه درمانی مهم هستند. با این حال، شناسایی عامل ایجاد برونشکتازی در هر فردی ممکن است عملی نباشد.

برونشکتازی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

هنگامی که یک عامل ایجاد کننده برونشکتازی شناسایی شد، می‌توان درمان خاصی برای آن عامل انجام داد. روش‌های زیر برای ارزیابی منبع برونشکتازی استفاده می‌شود:

• تجزیه و تحلیل خلط
• آزمایشات بیوشیمیایی
• آزمایشات میکروبیولوژیکی
• توموگرافی کامپیوتری با وضوح بالا (HRCT)
• تست‌های تشخیصی فیبروز کیستیک (تحلیل ژنتیکی و آزمایش کلر)

HRCT یک روش مهم در تشخیص برونشکتازی و در تعیین میزان آن است. در نتیجه HRCT، می‌توان با ارزیابی اینکه برونشکتازی شامل کدام بخش‌های ریوی می‌شود، در مورد عوامل احتمالی ایده گرفت. به عنوان مثال، هنگامی که درگیری در نواحی میانی و تحتانی ریه مشاهده می‌شود، به عوامل عفونی مشکوک می‌شود، در حالی که علل آناتومیک تنها در درگیری لایه میانی در نظر گرفته می‌شود. در فیبروز کیستیک، بیشتر درگیری ریه فوقانی وجود دارد.

درمان برونشکتازی

برای یک رویکرد درمانی صحیح برای bronchiectasis، باید با پزشک متخصص در بیماری‌های قفسه سینه مشورت کنید. پزشک ابتدا با گوش دادن به شکایات شما یک معاینه جامع انجام می‌دهد. به این ترتیب می‌توان علائم و نشانه‌های برونشکتازی را به وضوح ارزیابی کرد. درمان برونشکتازی با توجه به علت و شدت بیماری متفاوت است. بنابراین قبل از درمان از تست‌های تشخیصی مختلفی مانند آنالیزهای آزمایشگاهی و تصویربرداری رادیولوژیک استفاده می‌شود. بنابراین، نوع و سطح برونشکتازی با جزئیات بررسی می‌شود.

روش‌های مورد استفاده در درمان bronchiectasis به شرح زیر است:

• آنتی بیوتیک‌ها
• تمرینات تنفسی bronchiectasis
• داروهایی که عضلات صاف برونش را گسترش می‌دهند.
• داروهای نوع کورتیکواستروئید
• تنظیم رژیم غذایی و مکمل‌ها
• جراحی

درمان آنتی بیوتیکی

درمان آنتی بیوتیکی با توجه به شدت بیماری با داروهایی با مواد فعال مختلف تنظیم می‌شود. آنتی بیوتیک درمانی متوسط ​​معمولاً به مدت ۷-۱۰ روز توصیه می‌شود. انواع مختلفی از آنتی بیوتیک‌ها مانند آموکسی سیلین، سفالوسپورین، ماکرولید وجود دارد. پزشک شما می‌تواند یک آنتی بیوتیک مناسب را بر اساس بیماری فعلی شما تجویز کند. در هنگام انتخاب آنتی بیوتیک مناسب می‌توان از روش‌های تشخیصی مانند آنالیز خلط و آزمایش‌های میکروبیولوژیکی نیز استفاده کرد.

تمرینات تنفسی برونشکتازی و فیزیوتراپی

تمرینات تنفسی bronchiectasis و فیزیوتراپی، رایج‌ترین روش‌های درمانی هستند که علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌ها ترجیح داده می‌شوند. به لطف فیزیوتراپی تنفسی، دفعات حملات برونشکتازی را می‌توان کاهش داد و علائم افراد را کاهش داد. عموماً جراحی برونشکتازی برای بیمارانی که درگیری ریه محدودی دارند و برای بیمارانی که نتایج مطلوب را با آنتی بیوتیک به دست نمی‌آورند، ترجیح داده می‌شود. هنگامی که برونشکتازی با ویژگی‌های مناسب با جراحی درمان می‌شود، می‌توان بهبود قابل توجهی را مشاهده کرد. عمل برونشکتازی به روش لوبکتومی یا سگمنکتومی انجام می‌شود که به طور کلی به عنوان برداشتن یک لوب یا قطعه خاصی از ریه تعریف می‌شود.

به لطف آنتی بیوتیک‌های در حال توسعه و سایر روش‌های درمانی، می‌توان علائم bronchiectasis را با همراهی یک پزشک متخصص و با تجربه کاهش داد. بنابراین، درمان زودهنگام باید با تشخیص صحیح اعمال شود و نباید قطع شود. می‌توانید برای بیماری bronchiectasis خود با پزشک متخصص مشورت کنید و برنامه درمانی مناسب را دریافت کنید.