بسیاری از افرادی که مجبورند در یک بازه زمانی از انواع اسپری‌های تنفسی استفاده کنند، به‌خوبی با نحوه استفاده یا نکات مهم آن آشنا نیستند. به همین جهت در این بخش نکات استفاده از اسپری‌های تنفسی را برای شما گردآوری کرده‌ایم. این بخش را به‌دقت مطالعه فرمایید.

نکات استفاده از اسپری‌های تنفسی: Ventolin و سایر اسپری‌های استنشاقی

اثربخشی ونتولین و همچنین سایر اسپری‌های استنشاقی آسم (برونکووالئا، فلوسیرال، سروینت و غیره) بسیار متفاوت است، چه درست استفاده شوند یا نه. اگر مانورها به‌درستی انجام شود و از اسپیسرهای مناسب استفاده شود، مقدار دارویی که به ریه‌ها می‌رسد، مانند توزیع در برونش‌ها کاملاً متفاوت است. اگر فقط قوطی در دسترس باشد، مانند شرایط اضطراری، کارهایی که باید انجام دهید، عبارتند از:

• قوطی را قبل از استفاده تکان دهید.
• بازدم عمیق (ریه‌ها را خالی کنید.)
• دهانی را محکم بین لب‌های خود ببندید. (قوطی را به سمت بالا نگه دارید.)
• هنگام اسپری‌کردن به آرامی نفس بکشید.
• نفس را حفظ کنید.
• قبل از تکرار اسپری دوم احتمالی، در صورت تجویز، چند نفس صبر کنید.

نکته مهم

در صورتی که محصولی که استنشاق می‌کنید حاوی کورتیزون باشد، پس از استفاده می‌توانید دهان خود را بشویید تا عوارض آن کاهش یابد. اما باید توجه داشت که احتمال وقوع عوارض مربوط به داروها در واقع به مقداری نیست که به ریه‌ها می‌رسد، بلکه مقداری است که توسط غشای مخاطی دهان رسوب یا جذب می‌شود.

در بیماران مزمن، ممکن است جمعیت میکروبی دهان تغییر کند و گونه‌های بیماری‌زا مانند قارچ کاندیدا به طور طبیعی در دستگاه گوارش وجود داشته باشند. اما وقتی شیوع این گونه‌ها افزایش می‌یابد، می‌تواند منجر به التهاب آزاردهنده و شدید شود.

مطالعات نشان می‌دهند که داروهایی که به‌درستی وارد ریه‌ها می‌شوند، معمولاً هیچ مشکلی حتی در درازمدت ایجاد نمی‌کنند. این بدان معناست که استفاده از داروهای استنشاقی حاوی کورتیزون، به طور کلی باعث ایجاد عوارض جدی در ریه‌ها نمی‌شود.

بنابراین، می‌توان به این صورت بیان کرد: استفاده از محصولات استنشاقی حاوی کورتیزون، مانند داروهای دم‌زدنی، اغلب هیچ عوارضی در ریه‌ها ایجاد نمی‌کند. با این حال، در صورت استفاده مداوم، تغییراتی در جمعیت میکروبی دهان ممکن است رخ دهد و منجر به التهابات آزاردهنده شود. به همین دلیل، شستشوی دهان پس از استفاده می‌تواند به کاهش این عوارض کمک کند.

نکات استفاده از اسپری‌های تنفسی: اسپری بینی

اسپری‌های بینی مختلفی در رینیت آلرژیک و عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی که در آن شکایاتی مانند احتقان بینی، آبریزش بینی و خارش بینی دیده می‌شود، استفاده می‌شود. اسپری بینی با محتویات مختلف در بازار موجود است.

اسپری‌های حاوی نمک، یعنی آب‌نمک، اسپری‌های بینی حاوی کورتیزون، آنتی‌هیستامین و سودوافدرین را می‌توان به عنوان نمونه برشمرد.

با استفاده از اسپری بینی سعی در کاهش التهاب و ادم بینی داریم. در نتیجه گرفتگی بینی و آبریزش بینی را کاهش می‌دهد. مانند سایر دارو‌ها، اسپری‌های بینی باید تحت‌نظر پزشک استفاده شوند، یعنی در مدت زمان و دوز‌های توصیه شده توسط پزشک. استفاده طولانی مدت از اسپری‌های بینی حاوی سودوافدرین اغلب به دلیل معایب آن‌ها محدود می‌شود.

در استفاده از اسپری بینی دقت شود که:

ابتدا بینی خود را با دستمال تمیز کنید و دستان خود را با آب و صابون بشویید. اسپری بینی را به آرامی تکان دهید و درپوش را بردارید. بطری اسپری را با نگه‌داشتن آن در پایین دستگاه اسپری با انگشت اشاره و وسط خود و با انگشت شست خود در پایین بطری به صورت عمودی نگه دارید. اگر برای اولین‌بار می‌خواهید از اسپری استفاده کنید یا اگر مدت زیادی استراحت کرده‌اید، ابتدا آن را چند بار اسپری کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید. صاف بایستید، سر خود را کمی به جلو خم کنید و انگشت خود را روی بال بیرونی فشار دهید تا یکی از سوراخ‌های بینی شما بسته شود.

 نوک اسپری را در سوراخ بینی خود قرار دهید. اسپری را که با انگشت اشاره و وسط فشار می‌دهید، دارو را به سوراخ بینی شما می‌پاشد. هنگامی که اسپری می‌کنید، دم و بازدم را از طریق دهان انجام دهید. همین روند را برای سوراخ دیگر بینی خود نیز تکرار کنید. بعد از استفاده از اسپری، ۵ تا ۱۰ دقیقه بینی خود را باد نکنید. می‌توانید این روش‌ها را با دوز‌های توصیه شده توسط پزشک تکرار کنید. برای کاهش عوارض جانبی اسپری‌های حاوی کورتیزون مانند خونریزی بینی و تخریب غضروف، دقت کنید که اسپری را با دست راست به سوراخ چپ بینی و با دست چپ به سوراخ راست بینی بمالید.

نکات استفاده از اسپری‌های تنفسی: اسپری آسم

برخی از افراد به دلیل بیماری‌هایی که مجاری تنفسی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، مانند آسم، دچار مشکل تنفسی می‌شوند. داروهای این علائم تنفسی را می‌توان با استنشاق تجویز کرد. برخی از انواع رایج استنشاق‌ها، عبارتند از:

• استنشاقی با دوز اندازه‌گیری شده (MDI)
• نبولایزر با حجم کم
• استنشاق پودر خشک (DPI)

استنشاقی با دوز اندازه‌گیری شده

حاوی دارو در یک ظرف تحت‌فشار است. برای استفاده از استنشاقی، با فشاردادن ظرف و انجام دادن عمل دم به آرامی حدود ۵ ثانیه نفس عمیق بکشید. سپس نفس خود را به مدت ۱۰ ثانیه حبس کنید، قبل از اینکه به آرامی بازدم کنید. این دنباله “اسپری” نامیده می‌شود. پزشک شما دوز مصرفی را برای هر بار تجویز می‌کند.

دقت کنید که:

• اگر روی محصول نوشته شده است که قوطی را به‌شدت تکان دهید؛ این کار را انجام دهید.
• آئروسل را در حالت عمودی نگه دارید و به طور کامل نفس خود را بیرون دهید.
• حالا قطعه دهانی را روی آن قرار دهید و آن را با لب‌های خود ببندید.
• سر خود را کمی به عقب خم کنید، زیرا این کار باعث می‌شود تا ماده مؤثره راحت‌تر به ریه‌ها برسد.
• حالا یک‌ نفس عمیق بکشید و همزمان دکمه اسپری را فشار دهید. بسیار مهم: به آرامی نفس بکشید تا عامل به‌اندازه کافی به داخل برونش‌ها نفوذ کند.
• نفس خود را ادامه دهید و سپس نفس خود را برای پنج تا ده ثانیه نگه دارید.
• نازل را از دهان خود خارج کرده و به آرامی از طریق بینی بیرون دهید.

درمورد نبولایزر

نبولایزر با حجم کم شامل قراردادن مقدار از پیش تنظیم شده دارو در یک محفظه است. یک کمپرسور کوچک هوا، داروی نبولیزه شده را در طی تنفس طبیعی از طریق یک قطعه دهانی به داخل ریه‌ها می‌دمد. درمان با نبولایزر حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.

درمورد پودر خشک

استنشاقی پودر خشک حاوی دارو به شکل گرانول‌های کوچک است. دستگاه‌های استنشاقی DPI از چندین روش برای تحویل دوز دارو استفاده می‌کنند.

با هر یک از این روش‌ها، بیمار ابتدا بازدم را انجام می‌دهد، سپس به‌سرعت داروی پودری را در حین رهاشدن از طریق دهان استنشاق می‌کند. این دارو با تنفس فعال می‌شود.

اشتباهات رایج در استفاده از اسپری‌های تنفسی

اشتباه شماره ۱: هماهنگی ضعیف در استنشاق و رهاسازی اسپری

اگر با استفاده از آئروسل با دوز اندازه‌گیری شده استنشاق می‌کنید، هماهنگی بسیار مهم است. باید اسپری را درست قبل یا دقیقاً همزمان با دم شروع کنید. حتی نیم ثانیه تأخیر می‌تواند منجر به رسیدن تنها حدود ۲۰ درصد دارو به ریه‌های شما شود.  اگر در اینجا مشکل دارید، ممکن است بتوانید به استنشاق پودر یا کمک استنشاق استفاده کنید.

اشتباه شماره ۲: نفس عمیق و آهسته به‌اندازه کافی نکشید

قبل از دم، مهم است که تا حد امکان عمیق نفس بکشید. سپس با اسپری، عمیق و آهسته نفس بکشید و با استنشاق پودر، عمیق و سریع نفس بکشید. در هر دو مورد، نفس خود را برای چند ثانیه حبس کنید تا به ماده فعال، زمان کافی در سیستم برونش بدهید. سپس به آرامی نفس خود را بیرون دهید. بیمارانی که دارو را به‌اندازه کافی عمیق استنشاق نمی‌کنند، دوز مورد نیاز برای کنترل علائم خود را دریافت نمی‌کنند.

اشتباه شماره ۳: دستگاه تنفسی اشتباه بارگذاری شده است

قبل از استفاده باید یک استنشاق کننده دوز پودر را بارگیری کنید. دستورالعمل‌های مربوط به این موضوع را می‌توان در بروشور بسته یافت. همیشه مطمئن شوید که محفظه پلاستیکی را در جهت درست چرخانده‌اید و دستگاه تنفسی آماده استفاده است. اگر دوز پودر در محفظه مربوطه وجود نداشته باشد، دارو نیز نمی‌تواند کار کند.

اشتباه شماره ۴: تمیزنکردن کافی دستگاه تنفسی 

صرف نظر از اینکه آئروسل با دوز اندازه‌گیری شده یا پودر استنشاقی باشد، شما هر روز هر دو دارو را در دهان خود قرار می‌دهید تا استنشاق کنید. قطعه دهانی با باکتری‌های فلور دهان و احتمالاً با میکروب‌های عفونی در تماس است؛ بنابراین مهم است که دهانی دستگاه تنفسی خود را سه تا چهار بار در هفته با آب گرم تمیز کنید و سپس اجازه دهید در هوا خشک شود. به این ترتیب می‌توانید از عفونت جلوگیری کنید.

اشتباه شماره ۵: برفک دهان از شستشو نشدن

اگر گلوکوکورتیکوئیدی مانند بودزونید، بکلومتازون یا فلوتیکازون استنشاق می‌کنید، مهم است که دهان خود را کاملاً بشویید یا بعد از مصرف، یک نوشیدنی بنوشید. اگر ذرات مواد فعال به طور دائم روی مخاط دهان باقی بمانند، می‌توانند سیستم ایمنی را در آنجا مختل کنند و باعث ایجاد عفونت قارچی شوند که اصطلاحاً برفک دهان نامیده می‌شود.