روش‌های نمونه برداری از بافت ریه و آمادگی‌های لازم
روش‌های نمونه برداری از بافت ریه یا بیوپسی ریه، متنوع هستند و همگی به منظور شناخت بیماری‌های ریوی در شرایط خاص استفاده می‌شوند. انتخاب روش نمونه برداری بر اساس وضعیت احتمالی و پیشنهاد پزشک متخصص ریه انجام می‌شود. در صورتی که برای شما بیوپسی ریه در نظر گرفته شده باشد، بهتر است پیش از انجام آن، اطلاعات مناسبی را کسب کنید. در این بخش درمورد انواع روش‌های نمونه برداری از بافت ریه و آمادگی قبل و بعد از بیوپسی ریه صحبت کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
بیوپسی ریه چیست؟
بیوپسی ریه ،روشی است که در آن نمونه‌هایی از بافت ریه (با سوزن بیوپسی مخصوص یا در حین جراحی) برداشته می‌شود تا مشخص شود آیا سرطان ریه وجود دارد یا خیر. نمونه برداری ریه را می‌توان با استفاده از روش بسته یا باز انجام داد. روش‌های بسته بر روی پوست یا روی نای انجام می‌شود. بیوپسی باز در اتاق عمل و با بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
روش‌های نمونه برداری از بافت ریه
به طور خلاصه، ۴ تکنیک برای جمع‌آوری نمونه بافت ریه عبارت‌اند از :
- بیوپسی سوزنی ریه (آسپیراسیون با سوزن ریه)
- بیوپسی برونکوسکوپی
- بیوپسی توراکوسکوپی
- بیوپسی ریه باز
بیوپسی سوزنی ریه
پس از بی‌حسی موضعی، پزشک با کمک توموگرافی کامپیوتری (CT یا TOM scan) یا فلوروسکوپی (نوعی «فیلم» اشعه ایکس) تکه‌ای از بافت ریه را با سوزن در ناحیه مشکوک جمع‌آوری می‌کند تا نمونه بافتی به دست آید. این نوع بیوپسی ممکن است بیوپسی بسته، ترانس قفسه سینه یا آسپیراسیون با سوزن ریه (از طریق پوست) نیز نامیده شود.
بیوپسی برونکوسکوپی
این نوع بیوپسی ریه از طریق راه‌های هوایی اصلی ریه‌ها و با یک برونکوسکوپ فیبر نوری (لوله‌ای بلند و نازک با تلسکوپ متمرکز نزدیک به انتهای آن برای تصویربرداری) انجام می‌شود .
همچنین بخوانید: مراقبت بعد از برونکوسکوپی
بیوپسی توراکوسکوپی
پس از بیهوشی عمومی، یک آندوسکوپ از طریق دیواره قفسه سینه وارد حفره قفسه سینه می‌شود. از ابزارهای مختلف بیوپسی می‌توان از طریق آندوسکوپ برای به دست آوردن بافت ریه برای بررسی استفاده کرد. به این روش بیوپسی، جراحی قفسه سینه با کمک ویدئو (VATS) نیز گفته می‌شود. علاوه بر تهیه بافت برای بیوپسی، اقدامات درمانی، مانند: برداشتن گره‌ها یا سایر ضایعات بافتی نیز قابل‌انجام است.
همچنین بخوانید: توراکوسکوپی یا دیدن فضای جنب
بیوپسی باز ریه
در بیوپسی باز پس از بیهوشی عمومی، پزشک برشی در پوست قفسه سینه ایجاد می‌کند و تکه‌ای از بافت ریه را می‌گیرد. بسته به نتایج بیوپسی، جراحی گسترده‌تری مانند برداشتن لوب ریه نیز ممکن است در طول عمل انجام شود. بیوپسی باز یک روش جراحی است و نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان دارد.
چرا بیوپسی ریه انجام می‌شود؟
دلایلی که به بیوپسی ریه نیاز است، عبارت‌اند از:
- برای ارزیابی یک ناهنجاری مشاهده شده در رادیوگرافی قفسه سینه یا سی تی اسکن
- برای تشخیص عفونت ریه یا سایر بیماری‌های ریوی
- جست‌وجوی علت جمع‌آوری غیرقابل‌توضیح مایع در ریه
- برای تعیین اینکه آیا یک توده ریه، بدخیم (سرطانی) یا خوش‌خیم است.
- مرحله‌بندی تومورهای بدخیم (تعیین میزان گسترش)
نوع بیوپسی انجام شده به عوامل مختلفی از جمله نوع مشکل ریوی، محل ضایعه و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. پزشک شما ممکن است به دلایل دیگر نیز انجام بیوپسی ریه را توصیه کند.
خطرات روش‌های نمونه برداری از بافت ریه
بیوپسی ریه باز و توراکوسکوپیک یک عمل جراحی است که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. مانند هر روش جراحی، ممکن است در این روش‌ها عوارضی نیز رخ دهد. برخی از عوارض احتمالی شامل عوارض بیوپسی، اما محدود به آنها نیست:
- از دست دادن خون یا لخته‌شدن
- درد یا ناراحتی
- عفونت
- ذات‌الریه
بیوپسی ریه سوزنی یا ترانس برونش تحت آرام‌بخشی سبک و یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. برخی از عوارض بالقوه این روش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد، اما محدود به آنها نیست:
- پنوموتوراکس که می‌تواند باعث فروپاشی ریه در نتیجه گیرافتادن هوا در فضای جنب شود.
- خونریزی در ریه
- عفونت
اگر باردار هستید یا مشکوک به بارداری هستید، باید پزشک خود را در این مورد مطلع کنید.
در نمونه برداری‌هایی که با استفاده از اشعه ایکس (CT یا فلوروسکوپی) انجام می‌شود، میزان تابش استفاده شده در طول عمل بسیار کم است؛ بنابراین، خطر قرارگرفتن در معرض تابش بسیار کاهش می یابد.
بسته به وضعیت سلامتی شما، بیوپسی ریه ممکن است خطرات دیگری نیز داشته باشد. قبل از انجام عمل، می‌توانید با درمیان‌گذاشتن نگرانی‌های خود در مورد این روش با پزشک خود، اطلاعاتی در مورد خطرات آن به دست آورید.
قبل از انجام بیوپسی ریه چه باید کرد؟
پزشک، روش بیوپسی را برای شما توضیح می‌دهد و به سؤالات شما پاسخ خواهد داد. از شما خواسته می‌شود که یک فرم رضایت‌نامه امضا کنید که این فرم رضایت شما را برای انجام بیوپسی نشان می‌دهد. فرم را با دقت بخوانید و در مورد موضوعاتی که فکر می‌کنید، واضح نیستند از پزشک خود، سؤال بپرسید. اگر قرار است بیوپسی ریه توراکوسکوپی یا باز انجام شود، پزشک بسته به نتایج بیوپسی، امکان انجام جراحی گسترده‌تر در طول عمل را با شما در میان می‌گذارد.
آمادگی قبل از نمونه برداری ریه
علاوه بر سوابق پزشکی گذشته شما، پزشک، شما را برای بررسی سلامت قبل از عمل معاینه کند. همراه با معاینه، آزمایش خون یا سایر آزمایش‌های تشخیصی نیز انجام می‌شود.
از شما خواسته می‌شود که ۸ ساعت قبل از عمل ناشتا باشید. در مواردی که از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود، مصرف مایعات در صبح روز عمل مجاز است. پزشک دستورالعمل‌های خاصی در این مورد به شما خواهد داد.
در صورت وجود شرایط زیر، پزشک خود را مطلع کنید:
- اگر باردار هستید یا مشکوک به بارداری هستید.
- اگر به هر نوع دارو، لاتکس، ید، نوارچسب یا مواد بیهوش‌کننده (محلی و عمومی) حساسیت دارید.
- در مورد تمام داروها (تجویزی و بدون نسخه) و مکمل‌های گیاهی که مصرف می‌کنید.
- اگر مشکلات خونریزی دارید.
- اگر از داروهای ضدانعقاد (رقیق‌کننده خون)، آسپرین یا سایر موادی که بر لخته‌شدن خون تأثیر می‌گذارد، استفاده می‌کنید.
روش‌های بیوپسی از بافت ریه چگونه انجام می‌شوند؟
برخی از روش‌های بیوپسی از بافت ریه می‌توانند به صورت غیرتهاجمی انجام شوند و نیازی به بستری شدن بیمار ندارند، در حالی که روش‌های باز نیاز به بستری دارند. علاوه بر این، برخی از نمونه برداری‌ها را می‌توان با استفاده از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه انجام داد، در حالی که برخی دیگر را می‌توان با آرام‌بخشی شدید یا بیهوشی عمومی انجام داد.
بیوپسی ریه سوزنی که معمولاً روی پوست انجام می‌شود، شامل مراحل زیر می‌باشد:
- از شما خواسته می‌شود هر گونه جواهرات و اشیایی که ممکن است مانع از انجام بیوپسی شود را بردارید.
- از شما خواسته می‌شود که لباس‌های خود را در بیاورید و پیش‌بند ارائه شده را بپوشید.
- یک خط داخل وریدی در بازو یا دست شما باز می‌شود.
- پزشک شما را در موقعیتی می نشاند که بتواند راحت‌ترین قسمت را از ریه شما بردارد.
- برای تعیین محل بیوپسی مورد نظر از اشعه ایکس یا سی تی اسکن استفاده می‌شود و ناحیه مورد نظر روی پوست مشخص می‌شود.
- پوست محل بیوپسی با محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود.
- ممکن است هنگام تزریق بی‌حس‌کننده موضعی، احساس سوزش کوتاهی در پوست خود داشته باشید.
- از شما خواسته می‌شود که بی‌حرکت بمانید، سعی کنید سرفه نکنید و نفس خود را حبس کنید.
- یک برش کوچک روی محل بیوپسی ایجاد خواهد شد. پزشک شما با سوزن بیوپسی به ریه بین دنده‌ها می‌رسد.
- هنگامی که پزشک سوزن را وارد ریه می‌کند، ممکن است احساس ناراحتی یا فشار خفیفی داشته باشید.
- پس از برداشتن قطعه توسط پزشک، سوزن بیوپسی را برداشته و به مدت چند دقیقه فشار محکمی به محل بیوپسی وارد می‌کند تا خونریزی متوقف شود.
- پزشک در صورت لزوم، دهانه پوست را با بخیه یا نوارهای چسبنده می‌بندد.
- یک باند یا پانسمان استریل اعمال خواهد شد.
- نمونه ریه برای تجزیه‌وتحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
مراقب بعد از انواع روش‌های نمونه برداری از بافت ریه
روند بهبودی شما بسته به نوع عمل انجام شده و نوع بیهوشی مورد استفاده متفاوت است. در روش‌هایی که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بیمار برای مشاهده به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود. هنگامی که فشار خون، نبض و تنفس شما تثبیت شد، شما را به اتاق خودتان می‌برند. پس از بی‌حسی موضعی یا آرام‌بخش وریدی، به‌محض اینکه فشار خون، نبض و تنفس شما ثابت شد، می‌توانید به خانه مرخص شوید.
اگر بیوپسی با استفاده از برونکوسکوپ انجام شده باشد، ممکن است در گلوی خود احساس ناراحتی کنید. شما اجازه نخواهید داشت که چیزی بخورید یا بنوشید تا زمانی که تهوع شما بهبود یابد. ممکن است برای چند روز مشکل در بلع و گلودرد داشته باشید. این شرایط کاملاً طبیعی است. استفاده از پاستیل یا دهان‌شویه برای گلو به غلبه بر این شرایط کمک می‌کند. پس از بیوپسی ریه ترانس برونش، ممکن است پزشک از شما بخواهد که به آرامی سرفه کنید.
محل بیوپسی احتمالاً تا چند روز پس از بیوپسی سوزنی حساس یا دردناک باشد. می‌توانید از مسکن‌های توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید. آسپرین و برخی از داروهای ضددرد می‌توانند احتمال خونریزی را افزایش دهند. فقط داروهای توصیه شده توسط پزشک را مصرف کنید. امکان دارد پزشک از شما بخواهد تا چند روز از فعالیت بدنی شدید خودداری کنید.
چه زمانی بعد از بیوپسی ریه با پزشک تماس بگیریم؟
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس یا درد در تنفس
- سرفه خونی
- تب یا لرز
- قرمزی، تورم، یا خونریزی یا جریان مایع دیگر در محل بیوپسی
- سرگیجه
پزشک شما همچنین ممکن است بسته به شرایط خاص، دستورالعمل‌های اضافی یا جایگزین را پس از عمل به شما بدهد.
