آیا آب آوردن ریه باعث مرگ میشود؟
در پاسخ به این سوال باید گفت آب آوردن ریه یک وضعیت تهدیدکننده حیات محسوب شده و در صورت عدم درمان مناسب میتواند به عوارض و خطرناک منجر شود. با این حال، در صورت رعایت یک سری نکات مربوط به سلامتی میتوان از آب آوردن ریه جلوگیری کرد. ناگفته نماند در صورت درمان مناسب و به موقع تا حد زیادی از خطرات این مشکل جدی سلامتی کاسته میشود.
آب آوردن ریه چیست؟
آب آوردن یا ادم ریه به معنی تجمع غیرطبیعی مایع در بافت ریه است. تجمع مایعات در بافت ریه مانع تهویه و تبادل مناسب اکسیژن میشود. آب آوردن ریه میتواند به دو شکل حاد و مزمن بروز کند. فرم حاد آب آوردن ریه علائم خطرناک‌تری دارد اما شکل مزمن با علائم ملایم‌تری همراه خواهد بود؛ چراکه بدن با تغییرات مزمن تطابق مییابد و برای ایجاد این تطابق فرصت دارد.
دلایل آب آوردن ریه
آب آوردن ریه یا ادم ریوی، وضعیتی است که در آن مایع اضافی در کیسه‌های هوایی ریه‌ها جمع میشود و نفس کشیدن را دشوار میکند. این وضعیت میتواند ناشی از مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی باشد، جایی که قلب نمی‌تواند به طور مؤثر خون را پمپاژ کند، منجر به تجمع مایع در ریه‌ها شود. سایر دلایل ممکن شامل آسیب مستقیم به ریه‌ها از جمله عفونت‌ها، التهاب، پنومونی، استنشاق مواد سمی یا آسیب‌های فیزیکی است. همچنین، شرایطی مانند بیماری کلیوی که باعث تجمع مایعات در بدن میشود، میتواند به آب آوردن ریه منجر شود. در ادامه به توضیح دلایل مختلف آب آوردن ریه خواهیم پرداخت.
علت قلبی آب آوردن ریه
یکی از علل مهم آب آوردن ریه، مشکلات قلبی است. شایع‌ترین مشکل قلبی که باعث آب آوردن ریه میشود، نارسایی احتقانی قلب است. در این حالت سمت چپ قلب نمی‌تواند به خوبی خون را پمپاژ کند، در نتیجه خون به داخل عروق ریوی پس می‌خورد. در اثر تجمع مایع در عروق ریوی، فشار خون ریوی افزایش یافته و این مایعات از عروق وارد بافت ریه میشود. نارسایی احتقانی قلب میتواند ناشی از علل زیر باشد:
- حمله قلبی
- کاردیومیوپاتی
- بیماری دریچه‌ای قلب
- افزایش فشار خون
- آریتمی
- میوکاردیت
- تجمع مایع در کیسه اطراف قلب (پریکاردیال افیوژن)
- بیماریهای کلیوی
علت غیر قلبی آب آوردن ریه
در بعضی موارد علتی به غیر از مشکلات قلبی باعث آب آوردن ریه میشود. در این موارد تجمع مایعات در عروق ریوی به علت ناتوانی قلب در پمپاژ خون رخ نمی‌دهد، بلکه به علتی دیگر ساختار و دیواره عروق دچار آسیب و التهاب شده و از این طریق مایعات به بافت ریه نشت میکند. علل غیر قلبی آب آوردن ریه میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تروما
- عفونت ریه (نومونی)
- خون‌ریزی مغزی (ادم ریه نوروژنیک)
- پانکراتیت
- بیماری کبدی
- عفونت خون (سپسیس)
علائم آب آوردن ریه
همان‌طور که اشاره کردیم آب آوردن ریه میتواند به دو شکل حاد و مزمن بروز یابد. علائم فرم حاد و مزمن آب آوردن ریه متفاوت بوده و در شکل حاد بیماری علائم شدید‌تر هستند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس خصوصاً هنگام فعالیت
- سرفه همراه با خلط یا حتی خون
- خس‌خس قفسه سینه
- ناله ضعیف
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه
- احساس خفگی
علائم فرم مزمن و طولانی‌مدت آب آوردن ریه:
- تنگی نفس هنگام دراز کشیدن (پلاتی‌پنه)
- خستگی
- تورم پاها
- بیدار شدن از خواب با احساس تنفس ناکافی
آب آوردن ریه بر اثر کرونا
یکی از علل مرگ و میر در مبتلایان به ویروس کرونا، آب آوردن ریه است. طی این بیماری متابولیسم مایعات ریه دچار مشکل شده و در نتیجه مایعات در ریه تجمع می‌یابند و سندرم تنفسی حاد و شدید در اثر ابتلا به ویروس کرونا شکل می‌گیرد.
آیا آب آوردن ریه خطرناک است؟
همان‌طور که گفتیم آب آوردن ریه به معنی تجمع مایعات در ریه است؛ یعنی در فضاهای تنفسی که محل عبور هواست، مایع جمع میشود، در نتیجه جایی برای تهویه هوا باقی نمی‌ماند و اکسیژن کافی به بدن نمی‌رسد.
در روند آب آوردن ریه گفتیم که سرفه‌های پروداکتیو و حتی خونی، درد و فشار در قفسه سینه و احساس خفگی ایجاد میشود.
عوارض آب آوردن ریه
اگر آب آوردن ریه به شکل مناسب و به موقع درمان نشود، میتواند منجر به عوارض طولانی مدت و خطرناکی شود که حتی پس از رفع آب آوردن ریه نیز باقی خواهند ماند:
- افزایش فشار بر قسمت راست قلب و در نتیجه ایجاد نارسایی سمت راست قلب. حتی در صورت وجود نارسایی قبلی، این نارسایی تشدید خواهد شد.
- تجمع مایع در شکم و ایجاد آسیت
- تورم پاها
- افزایش سایز کبد
- نارسایی چندین ارگان
درمان آب آوردن ریه
آب آوردن ریه یک وضعیت خطرناک است که میتواند روند زندگی را مختل کند. اما در صورت عدم درمان مناسب و به موقع میتوان تا حد زیادی خطرات احتمالی آب آوردن ریه را کاهش داد. در مواردی که آب آوردن ریه در اثر علل غیر قلبی ایجاد میشود میتوان از سایر داروها نیز استفاده کرد؛ به‌عنوان‌مثال در صورت شک نومونی و عفونت ریه میتوان از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کرد.
اکسیژن درمانی
اکسیژن درمانی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان آب آوردن ریه است که به بهبود سطح اکسیژن خون و کاهش علائم تنفسی کمک میکند. در این روش، اکسیژن اضافی از طریق ماسک یا لوله‌های نازکی که در بینی قرار می‌گیرند به بیمار داده میشود. این کار به تأمین اکسیژن کافی برای بافت‌های بدن کمک میکند و تنفس بیمار را تسهیل می‌نماید. اکسیژن درمانی معمولاً به‌صورت موقتی و در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند داروهای دیورتیک و مدیریت شرایط زمینه‌ای که منجر به تجمع مایع در ریه‌ها شده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دارو درمانی
در این روش تلاش میشود تا با افزایش ادرار توسط تجویز دیورتیک‌ها حجم مایعات بدن و بار مایعات ریه‌ها کم شود.
همچنین بعضی داروها برای افزایش قدرت ضربان قلب استفاده میشود تا با افزایش پمپاژ قلب، خون از عروق به ریه به سایر عروق بدن هدایت شود.
پیشگیری از آب‌آوردن ریه
یکی از راههای مهم پیشگیری از آب آوردن ریه این است که با کنترل و مدیریت درست بیماریهای مزمن از جمله بیماریهای قلبی، ریوی و افزایش چربی و فشار خون، از تجمع مایعات در عروق و بافت ریه جلوگیری کرد. به‌عنوان‌مثال در صورت عدم ادرار کافی یا فشار خون بالا میتوان با تجویز پزشک، از داروهای ادرار آور برای کاهش حجم مایعات بدن استفاده کرد. با این روش بار وارده به قلب نیز کاهش پیدا خواهد کرد. دیگر روش‌های پیشگیری از آب آوردن ریه شامل موارد زیر هستند:
- رژیم غذایی کم چرب و سرشار از پروتئین
- عدم استعمال دخانیات
- ورزش و فعالیت فیزیکی روزانه: ۵ بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه پیادهروی تند و بدون توقف، به صورتی که ضربان قلب و تنفس بالا رود، کفایت میکند.
- محدودیت استفاده از نمک و الکل
- کنترل اضطراب
- کنترل وزن
کلام پایانی
آب‌آوردن ریه یک وضعیت تهدیدکننده حیات است که در اثر تجمع مایع در بافت ریه ایجاد میشود. این وضعیت با علائم خطرناک و آزار دهندهای همچون تنگی نفس و حتی احساس خفگی تظاهر مییابد. در صورت عدم درمان مناسب آب آوردن ریه میتواند خطرناک باشد و عوارض طولانی مدت خطرناکی بر جای خواهد گذاشت. مثل همیشه بهترین راه در مواجهه با مشکلات سلامتی پیشگیری از بروز آن‌ها است. در مورد آب آوردن ریه هم با رعایت یک سری نکات ساده تا حد زیادی میتواند از بروز آن جلوگیری کرد.
