تنگی نفس در بارداری: روش‌های مدیریت و درمان!
تنگی نفس در دوران بارداری، یکی از شایع‌ترین علائمی است که زنان در طول بارداری ممکن است تجربه کنند. تنگی نفس ممکن است به صورت احساس‌عدم توانایی در تنفس عمیق و کافی توصیف شود. این مشکل معمولاً در دوران دوم و سوم بارداری بیشتر مشاهده می‌شود، زیرا در این زمان رحم بزرگتر می‌شود و فشار روی حجم ریه‌ها افزایش می‌یابد. در ادامه به بررسی تمام نکات در مورد تنگی نفس در دوران بارداری می‌پردازیم، تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
تنگی نفس در بارداری چیست؟
تنگی نفس در بارداری به احساس‌عدم توانایی در تنفس عمیق و کافی در طول دوران بارداری اطلاق می‌شود. این علامت می‌تواند به صورت احساس فشار یا محدودیت در قفسه سینه، سختی در تنفس، نفس کوتاه و سریع و یا احساس ناراحتی و عدم راحتی در تنفس توصیف شود.
تنگی نفس در بارداری معمولاً در دوران دوم و سوم بارداری بیشتر مشاهده می‌شود. این امر به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی که در بدن زن باردار رخ می‌دهد، اتفاق می‌افتد. در طول دوران بارداری، رحم بزرگتر می‌شود و به تدریج فشار بیشتری روی حجم ریه‌ها و شکم اعمال می‌شود. این فشار می‌تواند باعث کاهش حجم ریه‌ها و محدودیت توانایی در تنفس عمیق و کافی شود.
عوامل بروز تنگی نفس در بارداری
دلایل رخ دادن تنگی نفس در بارداری عبارت‌اند از:
- تغییرات هورمونی: در دوران بارداری، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد. این تغییرات هورمونی می‌توانند باعث تحریک مجدد سیستم تنفسی شوند و تنگی نفس را افزایش دهند.
- تغییرات ضربان قلبی: در دوران بارداری، حجم خون بدن افزایش می‌یابد تا نیازهای جنین و رحم را برطرف کند. این تغییرات می‌توانند باعث افزایش ضربان قلب و تنفس سریع‌تر شوند.
- فشار روی حجم ریه‌ها: با افزایش حجم رحم و رشد جنین، فشار روی حجم ریه‌ها افزایش می‌یابد. این فشار می‌تواند باعث کاهش حجم ریه‌ها و محدود شدن توانایی تنفس عمیق شود.
- قرارگیری رحم: در دوران سوم بارداری، رحم به طور قابل توجهی بزرگتر می‌شود و فشار روی حجم ریه‌ها و حجم شکمی میانه افزایش می‌یابد. این موضوع ممکن است باعث تنگی نفس شود.
بیشتر بخوانید: علت تنگی نفس چیست؟ از این ۱۵ علائم جلوگیری کنید!
علائم تنگی نفس در دوران بارداری
هر علامتی نمی‌تواند نشان دهنده بروز تنگی نفس در دوران بارداری باشد و این عارضه ممکن است شرایط سختی را برای بانوان به همراه داشته باشد. بهتر است که برای کنترل، پیشگیری و در نهایت درمان آن ابتدا علائم این عارضه را بهتر بشناسیم. نشانه‌های تنگی نفس در بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس فشار یا محدودیت در قفسه سینه
- سختی در تنفس و عدم توانایی در تنفس عمیق و کافی
- نفس کوتاه و سریع (نفس نفس زدن)
- احساس ناراحتی در تنفس
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه یا احساس تهوع
- خستگی و ضعف عمومی
- تعریق بیش از حد
نکته: اگر تنگی نفس در بارداری، شدید و نگران‌کننده یا همراه با علائم دیگر نظیر درد قفسه سینه شدید، سرگیجه، تعریق شدید یا ضعف عمومی می‌باشد، بهتر است به پزشک مراجعه کرد.
مدیریت و پیشگیری تنگی نفس در دوران بارداری
جلوگیری از بروز تنگی نفس و مدیریت بر علائم آن به این دلیل اهمیت دارد که می‌تواند تاثیر بسیاری بر کیفیت زندگی بانوان در دوران بارداری داشته باشد. دوران بارداری یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران برای بانوان و جنین است، بنابراین جلوگیری از هر عارضه مربوط به این دوران باید در اولویت قرار گیرد. برخی راهکارهای مدیریت و پیشگیری تنگی نفس در دوران بارداری عبارت‌اند از:
- استراحت مناسب در طول روز
- نشستن و خوابیدن در وضعیتی که تنفس راحت‌تر باشد
- تنفس عمیق و آرام
- پوشیدن لباس‌های راحت و مخصوص دوران بارداری
- مصرف غذاهای سبک
- مشورت با پزشک
- حفظ وزن مناسب
- تمرین تنفسی
- استفاده از بالشتک‌های مخصوص
- محدود کردن عوامل تحریک‌کننده در تنگی نفس
استراحت مناسب در طول روز
استراحت مناسب و کاهش فعالیت‌های شدید، کمک بسیاری به افراد می‌کند تا با مشکل تنگی نفس مقابله کنند.
نشستن و خوابیدن در وضعیتی که تنفس راحت‌تر باشد
برخی از وضعیت‌ها مانند: نشستن با کمر (پشت) صاف و خوابیدن بر روی یک طرف (بسته به قرارگیری جنین) بیشترین راحتی را برای تنفس فراهم می‌کنند.
تنفس عمیق و آرام
تمرین تنفس عمیق و آرام، می‌تواند تنگی نفس را کاهش دهد. به طور معمول، تنفس عمیق و آهسته را تمرین کنید و تمرکز خود را بر روی تنفس خود بگذارید.
پوشیدن لباس‌های راحت و مخصوص دوران بارداری
انتخاب لباس‌های مناسب و راحت، به خصوص لباس‌های غیر تنگ و چسبان کمک می‌کند تا تنگی نفس را کاهش یابد.
مصرف غذاهای سبک
مصرف غذاهای سبک و کمی پرهیز از مصرف غذاهای سنگین به تسهیل تنفس کمک زیادی می‌کند.
مشورت با پزشک
در صورتی که تنگی نفس شدید باشد، مهم است با پزشک در مورد آن صحبت کرد. پزشک می‌تواند مشاوره‌های بیشتری ارائه دهد و در صورت لزوم بررسی‌های تشخیصی مانند آزمایش‌های خون یا آزمایش‌های تنفسی را انجام دهد.
حفظ وزن مناسب
حفظ وزن سالم و مناسب در طول بارداری، به کاهش تنگی نفس در این دوران حساس کمک می‌کند. رعایت یک رژیم غذایی سالم، تعادل‌بخش و مناسب برای بارداری و انجام فعالیت‌های ورزشی ملایم برای حفظ وزن مطلوب، مفید است.
تمرین تنفسی
انجام تمرین‌های تنفسی منظم می‌تواند عضلات تنفسی را تقویت کرده و بهبود قدرت تنفس را به‌دنبال داشته باشد. تمرین‌های تنفسی ساده مانند تنفس عمیق، تنفس مکث و تنفس معکوس را می‌توان در برنامه روزانه جای داد. همچنین، مشاوره یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما کمک کند تمرین‌های مناسب را برای تقویت عضلات تنفسی بیاموزید.
استفاده از بالشتک‌های مخصوص
استفاده از بالشتک‌های بزرگ زیر سر در هنگام استراحت و خواب می‌تواند تنفس را آسان‌تر کند. بالشتک‌های بزرگتر، کمک می‌کنند که سر و گردن را در یک موقعیت مناسب قرار داده و فضای تنفسی بیشتری برای ریه‌ها فراهم شود.
محدود کردن عوامل تحریک‌کننده در تنگی نفس
عواملی مانند: دود سیگار، آلودگی هوا، غلظت بالای گرد و غبار و حساسیت‌های غذایی و… می‌توانند تنگی نفس را تشدید کنند. بهتر است این عوامل در محیط کنترل شوند و با از بین بردن یا کاهش تماس با آن‌ها، تنگی نفس را کاهش داد.
درمان تنگی نفس در بارداری
درمان تنگی نفس در بارداری با راه‌های پیشگیری و کنترل آن مشابه است و اهمیت بسیاری در سلامت بانوان در این دوران دارد. شیوه‌های درمان این عارضه عبارت‌اند از:
- استراحت و تغییر وضعیت: در صورت تنگی نفس، استراحت کافی و تغییر وضعیت بدن می‌تواند کمک کننده باشد. دراز کشیدن به جای ایستادن یا نشستن، استراحت در طول روز و استفاده از بالشتک‌های بزرگ زیر سر می‌تواند فضای تنفسی را بهبود بخشد.
- تنفس عمیق و تمرین تنفسی: تمرین‌های تنفس عمیق، به تقویت عضلات تنفسی و بهبود قدرت تنفس کمک می‌کند.
- اصلاح فعالیت‌های روزانه: در صورت نیاز، کاهش فعالیت‌هایی که نیازمند تنفس بیشتر هستند، مانند: حمل بار سنگین یا فعالیت ورزشی شدید، می‌تواند به بهبود شرایط در این دوران کمک کند؛ به جای آن، انتخاب فعالیت‌های آرام و مناسب برای بارداری مانند پیاده‌روی یا شنا می‌تواند برای حفظ سلامتی و درمان تنگی نفس در این دوران بسیار مفید باشد.
- حفظ وزن مناسب: افزایش وزن در دوران بارداری یکی از عوامل تشدید تنگی نفس در دوران بارداری است، بنابراین رعایت یک رژیم غذایی سالم و مناسب و عمل به توصیه‌های پزشک درباره افزایش وزن می‌تواند مفید باشد.
- استفاده از بالشتک‌های بزرگ: استفاده از بالشتک‌های بزرگ زیر سر در هنگام استراحت و خواب، بهبودی در تنگی نفس و تسهیل تنفس را فراهم می‌کند.
کلام پایانی
تنگی نفس در بارداری، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های این دوران است که بر کیفیت زندگی بانوان تاثیر بسیاری دارد. کنترل و درمان علائم این عارضه برای بهبود شرایط در بارداری که یکی از مهم‌ترین دوران زندگی بانوان است، قابل اهمیت است و بهتر است که تحت نظر پزشک و با مشورت متخصص انجام شود. انجام ورزش‌های هوازی مناسب و کاهش فعالیت‌های سنگین به بهبود این بیماری کمک می‌کند.
این مشکل، بیشتر در دوره دوم و سوم بارداری اتفاق می‌افتد و باید برای درمان و کنترل آن اقدامات لازم را انجام داد.
خیر، این یک باور غلط است که میان مردم جا افتاده است. اکسیژن و مواد غذایی جنین از طریق بدن مادر تامین می‌شود؛ تنگی نفس در دوران بارداری وابسته به عوامل دیگری است که به جنین آسیب نمی‌رساند.
